قورسایی كورد له ترازووی ترامپ دا .. ئهڵقهی سێێهم
وتار/
26/01/2017
711 جار بینراوە
شوان ههورامی
قورسایی
كورد له ترازووی ترامپ دا .. ئهڵقهی سێێهم
شوان
ههورامی
ئهڵقهی
سێێهم
بۆ دهستكهوتنی وهڵامی
ئهو ناونیشانه، دهبێ بۆ پێگهی مێژوویی و ســــتراتیژیی كورد له بهرژهوهندییهكانی
ویلایهته یهكگرتووهكانی ئهمهریكادا بگهڕێین ، كه مهخابن له زۆرینهی رههای
قۆناغهكاندا ئهو زلهێزه وهكو كارتێكی گوشــــــار كوردو شۆڕش و هیواكانی بهكار
هێناوه ، ئهمه تهنیا تۆمهتێكی یهكلایهنه نیه ، بهڵكو نێوهرۆكی راپۆرتهكهی
لیژنهی پایك بهڕوونیی ئاماژهی بهوه كردووه كه كورد وهكو كارت بۆ بهرژهوهندیی
شای هاوپهیمانیان بهكار هێنراوهو دوای رێكهوتنی جهزائیریش هیچ ههوڵێك نهدراوه
كه كوردو حكومهتی عێراق رێك بخهن و بگهنه رێگه چارهیهك ، تهنانهت لهرووی
مرۆییشهوه كار نهكراوه بۆ ئهوهی حكومهتی بهعس تۆڵه له كورد نهكاتهوه
.
هۆكاری ئهوهی گهلی
كورد له پارچهكانی كوردستاندا بهم ئاكامه تراژیدییه گهیشتووه ، تاوانی رێكهوتنامهی
شوومی سایكس – پیكۆ و دابهشكردنیهتی بهسهر وڵاتانی تری نهتهوهییدا ، كه چهندین
سیستمی دیكتاتۆریی و ناسیۆنالیستیی رهگهزپهرست بهڕێوهیان بردووه ، دواجار جیۆپۆلۆتیكی
كوردستانیش بهشێوهیهكی داخراوه ، كه ههموو ئهو وڵاتانهی بهو شێوهیهن و
سنووریان به دهریاوه نیه، ئهگهر سهربهخۆش بن ههست به بێهێزیی دهكهن ،
چ بگاته ئهم حاڵهتهی كوردستان !!
ئهمهریكاو
كورد :
ههرچهنده ئهمهریكا
له دوای ئینگلیزو فهرهنسیهكانهوه ئاشنا بووه به خۆرههڵاتی ناوهڕاست و
كورد ، بهڵام له كۆنگرهی ئاشتیی پاریسدا وهكو زلهێزێكی جیهانیی دهركهوت و
راستهوخۆ كاریگهرییهكانی لهسهر سیاسهتی نێودهوڵهتیی دهركهوتن ، بهڵێنهكانی
سهرۆك وڵسن بۆ پێدانی سهربهخۆیی به گهلانی قهڵهمڕهوی عوسمانیی له دوای جهنگهوه
، هیوایهك بوو بۆ گهلی كورد ، بۆیه سیاسهتمهدارو رۆشنبیرانی كورد زۆریان ههوڵدا
ســـــوود لهو بهڵێنانه وهربگرن و گهلی كورد ببێته خاوهنی قهوارهی خۆی ،
بهڵام سهرهڕای بهڵێنهكانی سیڤهر بۆ پێكهێنانی ئهو دهوڵهته ، خۆرئاواییهكان
پشتیوانییان له ستهمكارییهكانی مستهفا كهمال و حكومهتی نوێی پاشایهتیی له
عێراق كردو هیواو ئاواتهكانی كوردیان خهڵتانی خوێن كرد و بۆ ماوهی 80 ساڵ گهلی
كوردیان تووشی دهیان تراژیدیای دڵتهزێن و قڕكردن كردهوه .
ویلایهته یهكگرتووهكان
له نێوان ههردوو جهنگی جیهانیی یهكهم و دووهمدا تهنیا بۆ بههێزكردنی پێگهی
خۆی كاری كرد ، ئهویش به یارمهتیدانی دیكتاتۆرانی هاوپهیمانی له ناوچهكهداو
سهركوتكردنی گهلانی ژێر دهسته ، لهدوای جهنگی دووهمیش كه جیهان تووشی جهمسهرگیرییهكانی
جهنگی سارد بوهوه ، ئهمهریكا ههمان سیاسهتی گرتهبهرو ئازادیی و سهروهریی
و مافی مرۆڤی گهلانی ژێردهستهی كرده قوربانیی بهرژهوهندییه سیاسییهكانی ،
كه گهلی كورد دهركهوتووترین نمونهیه له خیانهتی ئهمهریكا به بهها دیموكراسیی
و مرۆییهكان كه كۆمهڵگهی نێودهوڵهتیی ساڵانێكه گوێی جیهانیان پێ كهڕ
كردووه .
دیارترین نمونهی بهقوربانیی
كردنی كورد له لایهن ئهمهریكاوه شۆڕشی ئهیلوله ، كه راپۆرتی لیژنهی پایك
– كه لیژنهیهك بوو كۆنگرێسی ئهمهریكا پێكیهێنابوو بۆ بهدواداچوونی رووداوهكانی
ناوچهكه - زۆر بهجوانیی باسی بهرپرسیارێتیی
ولایهته یهكگرتووهكان دهكات له تێكشكاندنی شــــۆڕشهكهدا ، كه له راپۆرتهكهدا
هاتووه : " بێگومان ههریهكه له سهرۆك و دكتۆر كیسنجهرو شای ئێران ههر
له سهرهتاوه هیوایان وابوو كه شوێنكهوتووهكانمان ( مهبهستی شۆڕشگێڕانی
كورده ) سهرنهكهون " ، دواتر دهڵێت : " پێیان باش بوو كه ههڵگهڕاوهكان
بهردهوام بن له جهنگدا به شێوهیهكی گونجاو بۆ داچۆڕاندنی توانای وڵاتی
درواسێی هاوپهیمانهكهمان ( كه مهبهستی عێراقه ) " بهڵام " شوێنكهوتوانمان
لهم سیاسهته ئاگادار نهكرانهوه ، بهڵكو زیاتر هاندران لهسهر جهنگ و
كوشتار ، تهنانهت به پێوهرهكانی جهنگی نهێنیی ، ئهم رهفتارهمان نه جێگهی
قبوڵهو نه مهعقوله " . راپۆرتهكه هۆكاری ئهم بهكارهێنانهی كورد وهكو
كارتی گوشار دهگهڕێنێتهوه بۆ ئهوهی " ئهگهر ئیدارهی ئهمهریكیی پشتیوانیی
لهبۆچوونی شا نهكردایه ، لهوانهبوو كوردهكان لهگهڵ حكومهتی ناوهندیدا
بگهشتنایهته چارهسهرێك ، بهو شێوهیهش ئهندازهیهك له ئۆتۆنۆمییان دهستدهكهوت
و خۆیان له خوێنڕێژیی دهپاراست ، بهڵام كوردهكان درێژهیان بهجهنگداو ههزاران
قوربانییان پێشكهش كردو 200 ههزار پهنابهریشیان سهرگهردان بوون " . هۆكاری
ئهم سیاسهته نامرۆڤانهیهی ئیدارهی ئهمهریكاش بهڕوونیی له یاداشتهكانی كیسنجهردا
دهردهكهوێت كه دهڵێت : بهڕاستی شا بهلای ئێمهوه یهكێك بوو له سهركرده
كهم وێنهكان له دڵسۆزیی و هاوپهیمانیدا ، كه جوان له دۆخی جیهان تێدهگهیشت
و شرۆڤهیان دهكرد ، به تایبهتی بۆ ئهوهی دهگوزهرا له ناوچهكهدا .
بۆیه حكومهته یهك
لهدوای یهكهكان تا داگیركردنی كوهیت لهلایهن رژێمی عێراقهوه ، بهردهوام
ههمان سیاسهتی رابردوویان ههبووه ، تهنانهت له كاتی كیمیاویی و ئهنفالیشدا
ویلایهته یهكگرتووهكانی ئهمهریكا له زاری سهرۆك " ریگان "هوه
رایگهیاند : ئهوان نایانهوێت رژێمی سهدام له بهرانبهر ئێرانهوه بێهێز بكهن
!!
تهنانهت لهكاتی شهڕی
كوهیتدا بۆشی باوك داوای له گهلانی عێراق كرد راپهڕن ، بهڵام له دوای راپهڕینیان
پشتی تێكردن و بهشێوهیهكی دڕندانه سهركوتكران ، ئهگهر گوشارهكانی رای گشتیی
و میدیا نهبوایه كه كۆچی ملیۆنیی كوردیان بۆ جیهان گوێزایهوه ، ویلایهته یهكگرتووهكانی
ئهمهریكا ئاماده نهبوو نههامهتیهكانی كورد به ههند وهربگرێ ، بهڵام لهژێر
گوشاری نێودهوڵهتیدا ناچار بوو كار بكات بۆ پشتیوانیی له بریاری 688 ی ئهنجوومهنی
ئاسایش بۆ سهپاندنی ناوچهی دژهفڕین و هێمن بۆ پاراستنی كورد ، دوای ئهوه تا
داگیركردنی عێراقیش له 2003 دا ، ئهمهریكا تهنیا وهكو حاڵهتێكی مرۆیی مامهڵهی
لهگهڵ كێشهی كورددا كردووه ، تا ئێستاشی لهگهڵدا بێت ئهمهریكا به فهرمیی
لهگهڵ یهكپارچهیی خاكی عێراقدایه ، بۆیه نه رازییه به فرۆشتنی سهربهخۆی
نهوت و نه پشتیوانیی له ریفراندۆم و مافی چارهنووسی كورد دهكات .
كوردو
ههڵه مێژووییهكان :
ههڵهكانی سیاسهتمهدارانی
كورد زۆرن و له ژماره نایهن ، بهڵام بهكورتیی ئاماژه به چهند دیاردهیهكیان
دهدهین :
1. بهدرێژایی مێژووی دیبلۆماسیهتی كورد ، ههمیشه سیاسهتمهداران
و رێبهرانی كورد تێنهگهیشتوون له حهقیقهتی مامهڵهی خۆرئاواو خۆرههڵات لهگهڵ
شۆڕش و نهتهوهی كورددا ، ئهوان به پێی بهرژهوهندییهكانیان ههڵسوكهوت لهگهڵ
ئهم نهتهوهیهدا دهكهن ، واته ئهوان له كوێدا بهرژهوهندییان خواستی وهكو
كارتێك بهكاری دههێنن ، بهڵام رێبهرانی كورد بهدیدی ئهخلاقیانه مامهڵه لهگهڵ
سیاسهت و دیبلۆماسیهتدا دهكهن ، بۆیه ههمیشه گهلهكهمان تووشی ههڵدێرو
نههامهتیی دهكهن . بۆ نمونه وڵاتی وا ههبوو تهنیا به پهنجا سهرباز بهشداریی
له پرۆسهی داگیركردنی عێراقدا كرد ، بهڵام دهسكهوتی له كورد زیاتر بوو لهو
جهنگهدا – ئهڵبهته من باسی ئهو دزیی و جهردهیی و دهسكهوته مادییانه
ناكهم كه رێبهرانی كورد له بهغدا دهستیان كهوت ، بهڵكو باسی دهستكهوتی
نهتهوهیی دهكهم كه سفر بوو – ئهوهش نیشانهی ئهوهیه كه رێبهرانی كورد
بڕوایان وابوو مادهم ئێمه دهبینه هاوپهیمانی بۆش له جهنگی دژه تیرۆردا ،
ناكرێ ئهو چاوی له ئێمه نهبێت ، ئهمه شرۆڤهیهكی ئهخلاقیانهیه كه له
فهرههنگی ئهمهریكاو وڵاتانی سهرمایهداریدا بوونی نیه ، ئهوان دهڵێن مادهم
كورد خۆبهخشانه خزمهتمان دهكات زۆر گرنگه دهست له پشتیان بدهین و پێیان بڵێین
ئێوه قارهمانن و سابوون لهژێر پێیان بدهین !!
2. خوێندنهوهی كورد بۆ قۆناغه مێژووییهكان ههڵه بووه ، بۆ
نمونه له شۆڕشی ئهیلولدا سهركردایهتی كورد بڕوای وابووه كه رژێمی شاهنشاهیی
ئێران و رژێمی بهعسیی عێراق ههرگیز پێك نایهن ، بۆیه به هاندانی شای ئێران و
ئهمهریكاو ئیسرائیلیهكان بۆ درێژهدان به جهنگ ههڵخهڵهتاوه ، بهڵام
دواجار تووشی واقیعی تاڵی ههرهسی رێكهوتنامهی 1975ی جهزائیر بوهوه . له قۆناغی
ئهمڕۆشدا ههمان ههڵه دووباره دهكاتهوه ، بۆ نمونه كاتێ سیاسهتمهدارانی
خۆرئاوا دهڵێن پێشمهرگهو شهڕڤان قارهمانن ، له ههرێمی كوردستان سیاسهتمهداران
شاگهشكه دهبن و وا دهزانن ئهوه پشتیوانیی سیاسییه بۆ مافی چارهنووس ، له
باكوور خوێندنهوهی ( PKK ) ئهوهیه مادهم ئهمهریكا پشتیوانی له شهڕڤانانی له خۆرئاوای
كوردستان دهكات له دژی داعش، مانای ئهوهیه له باكووریش دهتوانن كانتۆن
رابگهیهنن ، بۆیه له ناوشارهكاندا سهنگهربهندییان كردو چهندین ساڵی تر
كوردیان بۆ دواوه گهڕاندهوه . نهك ههر له خوێندنهوهی ههڵوێستی ئهمهریكادا
، بهڵكو له خوێندنهوهی ههڵوێستی رووسیاشدا ههمان ههڵهیان دووباره كردهوه
، وایانزانی دووژمنایهتی رووسیاو توركیا ریشهییه ، بۆیه بوونه كارتی گوشاری
ئهو وڵاتهی كه ههر لهسهردهمی قهیسهریی و سۆڤێتیی و ئێستاشدا هیچ كاتێ مافی
كورد – وهكو گهلێكی چهوساوه - له قامووسی ئهواندا نهبووه ( دهتوانن بۆ تێگهیشتن
لهو ههڵوێسته نامهی دكتۆراكهی شههید فازل رهسوڵ بخوێننهوه - كوردستان و سیاسة
السوفییت فی الشرق الأوسط ) . لێرهدا مهودای ئهوه نیه باسی بكهین دهنا دهیان
نمونهی زیندووی خراپ تێگهیشتن و خوێندنهوهی سیاسهتی ناوچهیی و نێودهوڵهتیی
ههیه كه رێبهرانی كوردی تووشی نههامهتیی و شۆك كردووه !!
3. كورد ههر له كۆنگرهی ئاشتی پاریسهوه لهوه تێگهیشتووه
كه ههبوونی لۆبی گوشارو لایهنگر كاریگهریی گهورهی ههیه له سیاسهتی نێودهوڵهتیدا
، بۆیه زۆرجار ههوڵیداوه بۆ دروستكردنی ئهو جۆره لۆبیه ، بهڵام پێدهچێت لهمهشدا
كهم ئهزموونیی رێبهرانی و ههڵه خوێندنهوهی رووداوهكان بهههڵهیدا بردبێت
، له شۆڕشی ئهیلولدا مهلا مستهفای بارزانیی و رێبهرانی شۆڕش خوێندنهوهیان
ئهوه بووه كه رێكخراوی زایۆنیی و ئیسرائیل ههژموونێكی گهورهیان بهسهر سیاسهتی
ویلایهته یهكگرتووهكاندا ههیه ، بۆیه تا دۆستایهتیی ئیسرائیل بههێزتر بكهن
، ئهمهریكا زیاتر پشتیوانییان دهكات ، بهڵام ئهوان بێ ئاگابوون لهوهی كه ئیسرائیل
لهبهكارهێنانی كورددا مهبهستی گهورهی ههبوو ، یهكهم : لێدانی سوپای بههێزی
عێراق بۆ ئهوهی له ههر جهنگێكدا له دژی ئیسرائیل نهتوانێت زۆر كاریگهرانه
بهشداریی بكات ، چونكه بههێزترین سوپای عهرهبیی خاوهن ئهزموونی جهنگ بوو .
دووهم : مهبهستی ئیسرائیل له رێگهی شۆڕشی كوردهوه گوێزانهوهی زیاتر له
3000 جولهكهی ناوهڕاستی عێراق بوو بۆ ئیسرائیل ، كه زۆر به ئاسانیی كورد ئهو
كارهیان بۆ كرد . سێێهم : ههروهكو ئهمهریكا ئیسرائیلیش نهیهێشت كورد و
حكومهتی ناوهندیی بگهنه رێكهوتن ، بۆ ئهوهی زیاتر گوشار بخهنه سهر بهغدا
تا ئهو ئیمتیازانه بداته شای ئێرانی هاوپهیمانیان ، كه كاریگهریی پێگهی شا
و ئێران بۆ ئیسرائیل و بهراورد كردنی لهگهڵ كورددا ناكرێت . دهنا ئهو لۆبیهی
كه دهیان ساڵه كۆنترۆڵی ههردوو ئهنجوومهنی پیران و كۆنگرێس و پنتاگۆن و ( CIA ) و ئیدارهی
كۆشكی سپی كردووه ، چۆن به هیچ شێوهیهك بهرگرییان له كورد نهكرد له بهرانبهر
رێكهوتنامهی جهزائیردا ؟ چۆن بههیچ شێوهیهك ئیسرائیل مهلا مستهفای له نهێنیی
كۆبوونهوهكانی ئێران و عێراق ئاگادار نهكردهوه ؟ له ههموو ئهوانهش سهرنجڕاكێش
تر كیسنجهری جولهكهو پشتیوانی گهورهی ئیسرائیل نهدهكرا بهو شێوهیه مامهڵه
لهگهڵ كورد بكات ، ئهگهر كورد له ترازووی ئیســـــرائیلدا نرخێكی ههبوایه
!!
دوای ئهو ههموو نههامهتیهی
كه ئیسرائیل بهسهر كوردی هێنا ، تازه به تازه بێرنارد هێنری لیڤی به فیلمی
پێشمهرگه رێبهرانی كورد شاگهشكه دهكاتهوهو سهریان دهكاتهوه به كوورهی
سیاسهته دۆزهخیهكانی ئیســـــرائیلدا ، ئهم حاڵهته تهنیا پهیوهندیی به
ههرێمی كوردستانهوه نیه ، بهڵكو زۆرینهی رههای رێبهرانی عهلمانیی كورد
ئاواتهخوازن ئهفسهرێكی موساد سڵاوێكیان لێ بكات . دهنا دهبێ بپرسین كاتێ ئیسرائیل
ئاماده نیه هیچ بڕیارێكی نێودهوڵهتیی بۆ ههبوونی دهوڵهتی فهلهستینی قبوڵ
بكات ، ئایا چۆن ئهو پرسیاره بۆ خۆی دهورووژێنێ كه بیهوێت كورد بكاته خاوهنی
دهوڵهت؟!
ئێستاش ههندێ له رێبهرانی
كورد تا خزمایهتی كردن و ژن و ژنخوازیی لهگهڵ لۆبی جولهكهدا چوونهته پێشهوه
، حكومهتی ههرێم ساڵانه ملیۆنهها دۆلاری بۆ درووستكردنی ئهو لۆبیه خهرجكردووه
، بهڵام كاریگهریی ئهو لۆبیه هێشتا مایكرۆسكۆبیهو كهس نایبینێت ، چونكه ههر
پاره خهرجكردن مهرج نیه ، ئیسرائیل كه بههێزه تهنیا به توانای خۆی بههێز
نیه ، بنهماڵهی رۆتشێڵدو سهرمایه زهبهلاحهكهیان و كۆنترۆڵ كردنی بانك و
ئابووریی ئهوروپاو ئهمهریكایان لهپشته ، ههركاتێ بیانهوێت سیاسهتمهدارێك
بخهن به ئاسانترین شێوه دهیكهن ، بۆیه خۆرئاواییهكان بوونهته نۆكهریان .
ئهرمهنهكان وڵاتی ئهرمینیایان بۆ دروستكراوه ، كه فاشیلترین وڵاته له رووی
دیموكراسیی و ئابوورییهوهو ئهگهر دهروازه بۆ خهڵكی وڵاتهكه بكرێتهوه ههمووی
كۆچ دهكات بۆ دهرهوهی وڵات ، بهڵام ئهوه سیاسهتی وڵاتانی یانهی كاتۆلیكییه
كه پێگهی ئهوانی بههێز كردووهو ههموو درۆكانیان له خۆرئاوادا كراوهته حهقیقهت
و بهڵگهنهویست ، كهواته بابهتهكه به باجدان به ههندێ ئهفسهرو سكرابی
سیاسیی و كۆمپانیا زهبهلاحهكانی وزه چارهسهر ناكرێت و كوردستان بهوه پێگهی
بههێز نابێت ، به تایبهتی ئهگهر ناوخۆی وێران بێت !!
4. ههرێمی كوردستان له ماوهی 100 ساڵی رابردوودا ، هیچ كاتێ به
ئهندازهی ئهمڕۆ ههلی زێڕینی دهستنهكهوتووه ، له ماوهی 25 ساڵی رابردوودا
دهكرا به چهسپاندنی بنهماكانی دهوڵهتی دهستووریی و دامهزراوهیی ، به چهسپاندنی
بنهماكانی دیموكراسیی و شهفافیهت ، به یهكخستنی تواناكان زهمینهی دهوڵهتی
سهربهخۆ ئاماده بكهن ، بهڵام لهو ماوه زێڕینهدا بهحیزبیی كردنی حكومهت و
ژیانی گشتیی و كۆنترۆڵ كردنی ئابووریی و بهتاڵان بردنی و بهههدهردانی سامانی
نهوهكانی ئێستاو داهاتوو ، كوردستانی كردۆته وڵاتێكی فاشیل و به سهربهخۆیی هیچ
دهردێكی چارهسهر نابێت ، بهڵكو نمونهی كوردستان زۆر نزیكه له ئهزموونی تاڵی
باشووری سودانهوه . ئهوهتا كورد نهوت دهفرۆشێت كهچی زیاتر له 20 ملیار دۆلار
قهرزداره ، وهكو بڵێی ههرێمی كوردستان نهوتی كڕیووه نهك فرۆشتبێتی !!
5. نهبوونی گوتاری نهتهوهیی پێگهی كوردو ناوبانگی لهناوخۆو
دهرهوهی ههرێمی كوردستان زۆر ناشیرین كردووه ، له ماوهی 26 ساڵی رابردوودا
پارته كوردییهكانی ههرچوار پارچهی كوردستان نهیانتوانی گوتاری نهتهوهیی یهك
بخهن ، چونكه سهركردهكان كراونهته كارێزمای پیرۆز و پێگهیهكیان پێدراوه
كه هیچ كامهیان رێگه نادهن ئهو گوتاره له بهرژهوهندیی حیزبیی و ئایدیۆلۆژییهوه
بگۆڕدرێت بۆ گوتاری نهتهوهیی ، تهنانهت گهلی كورد ئێستا خاوهنی چهندین
گوتارو ئاڵاو بیروبۆچوونی جیاوازه . ئهمهش یارمهتیدهرێكی باشه بۆ دووژمنان و
بیانووی پێویستیان دهداته دهست كه كاتێ كورد بۆ خۆی خاوهنی گوتار نیهو نازانێت
چیی داوا دهكات ، چۆن دهكرێ ئهوان له مهلیك مهلیك تر بن !!
نوێترین نوسینەکانی شوان ههورامی
-
شوان ههورامی
14/03/2021
-
شوان ههورامی
27/02/2021
-
شوان ههورامی
02/08/2018
-
شوان ههورامی
25/07/2018
-
شوان ههورامی
16/07/2018
-
شوان ههورامی
23/06/2018