ره‌هه‌نده‌كانی سیاسه‌تی دۆناڵد ترامپ .. پێشه‌كی
وتار/
16/01/2017
603 جار بینراوە
شوان هه‌ورامی
ره‌هه‌نده‌كانی
سیاسه‌تی دۆناڵد ترامپ
پێشه‌كیی
شوان
هه‌ورامی
هێشتا
چه‌ند سه‌عاتێ له نیوه‌شه‌وی 8 و 9 ی تشرینی دووه‌می 2016 تێنه‌په‌ڕیی بوو ، سه‌ركه‌وتنی
دۆناڵد ترامپ جیهانی تووشی شــۆك كرد ، له‌لایه‌ك راپرسییه‌كان سه‌ركه‌وتنی "هیلاری
كلینتۆن"یان راگه‌یاندبوو ، كه دیاربوو سه‌ركه‌وتنی كلینتۆن درێژكردنه‌وه‌ی
هه‌مان سیاسه‌تی باراك ئۆباما بوو ، به‌ڵام سه‌ركه‌وتنی ترامپ نه‌ك هه‌ر پێشبینیی
كراو نه‌بوو ، به‌ڵكو ئه‌وه یه‌كه‌مجاره ملیاردێرێكی خاوه‌ن تاوه‌ر و میوانخانه‌و
یاریگاكانی گۆڵف جڵه‌وی سیاسه‌تی گه‌وره‌ترین وڵاتی جیهان ده‌گرێته ده‌ست ، له
هه‌موو ئه‌وانه‌ش مه‌ترسیدارتر درووشمه ترسناكه‌كانی ئه‌م سه‌رۆكه‌یه له دژی
موسوڵمانان و ره‌ش پێسته‌كان و په‌ناهێنده لاتینیه‌كان و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی رێكه‌وتنامه
ناوچه‌یی و جیهانیه‌كان ، به كورتی به پێچه‌وانه‌ی درووشمه لیبراڵییه‌كان قسه‌ی
كردو مه‌به‌ستی ئه‌وه بوو سه‌رنجی سپی پێســـــته‌كان بۆ خۆی راكێشــــێت و
خواســـــته‌كانیان ده‌ســـته‌به‌ر بكات .
ئه‌وه‌ی
كه له سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی ترامپ و تیمه‌كه‌یدا جێگه‌ی سه‌رنج بوو ، په‌سنی
ناوبراو بوو بۆ كه‌سایه‌تیی ڤلادیمیر پۆتین و هه‌وڵدان بۆ ئاسایی كردنه‌وه‌ی په‌یوه‌ندییه‌كان
له‌گه‌ڵ رووسیادا و زه‌مینه خۆشكردن بۆ سه‌قامگیریی له خۆرهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست و
ئه‌وروپا، به هاوكاریی رووســــیا ، هه‌روه‌ها له ســــیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌یدا له
پێناوی سه‌قامگیریی خۆرهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا ئاماده‌یه هاوكاریی وڵاتانی دیكتاتۆرو
كوده‌تاچیی بكات ، ئه‌وه‌ش له پێناوی روبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی تیرۆردا ، به‌بێ گوێدانه
ئه‌و راستیه‌ی كه بوونی ئه‌و دیكتاتۆرانه هۆكاری راسته‌وخۆن بۆ په‌ره‌سه‌ندنی تیرۆرو
رێكخراوه تیرۆریستیه‌كان . له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ترامپ و تیمه‌كه‌ی به‌شێوه‌یه‌كی ته‌م
و مژاویی له‌باره‌ی په‌یوه‌ندیی نێوان ئه‌مه‌ریكاو هاوپه‌یمانه‌كانیه‌وه له خۆرهه‌ڵاتی
ناوه‌ڕاست و ئاسیاو په‌یمانی ناتۆوه لێدوانیان پێشكه‌ش كرد ، دووژمنایه‌تیان بۆ ئێران
نه‌شارده‌وه‌و دژایه‌تیشـــــیان بۆ ته‌وژمی ئیســلامیی راگه‌یاندو هاوپه‌یمانێتیی
و هاوسۆزیشیان بۆ ئیسرائیل چه‌ندباره كرده‌وه .
هه‌روه‌ها
بۆچوونی ئابووریی ترامپ ترسێكی زۆری له سیاسه‌تی ئابووریی جیهاندا درووستكردووه
، بۆ نمونه له درووشمه‌كانی هه‌ڵمه‌ته‌كه‌یدا روبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی كاڵای چینی هه‌رزان
و هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی رێكه‌وتنامه‌ی بازرگانیی وڵاتانی ئه‌مه‌ریكا ( نافتا ) كه
ساڵانێكه پشتی پێده‌به‌سترێت راگه‌یاند ، هه‌روه‌ها هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی پرۆتۆكۆلی
بازرگانی له‌گه‌ڵ وڵاتانی " باسیفیك "دا راگه‌یاند ، كه ئیداره‌ی ئۆباما
واژۆیان كردووه ، به‌ڵام هێشــــــتا په‌سه‌ند نه‌كراوه .
ترامپ
له‌كاتی هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردندا لێدوانی دژبه‌یه‌كی ده‌دا ، كه ئه‌مه چه‌سپاویی
سیاسه‌تی ئه‌م سه‌رۆكه ده‌خاته ژێر پرسیاره‌وه‌و بۆ وڵاتێكی وه‌كو ولایه‌ته یه‌كگرتووه‌كان
جێگه‌ی مه‌ترسییه ، به‌ڵام ئه‌و وڵاته وڵاتێكی دامه‌زراوه‌ییه‌و له‌سه‌ر ستراتیژی
درێژخایه‌ن كار ده‌كات ، بۆیه گۆڕینی سیاسه‌تی ئه‌و وڵاته له ماوه‌یه‌كی كورتخایه‌ندا
شتێكی ئاسان نیه .
دوای
دوو هه‌فته له هه‌ڵبژاردنی ترامپ زۆربه‌ی كه‌سایه‌تیه‌كانی ئیداره‌كه‌ی دیاریی
كرد ، هه‌رچه‌نده له ئیداره‌یه‌كی ئه‌منیی و جه‌نگیی ده‌چێت تا سیاسیی ، به‌ڵام
هه‌موو ئه‌و كه‌سایه‌تیانه به‌هێزن و خاوه‌نی پێگه‌ی سیاسیی و ئه‌زموونی ده‌یان
ساڵه‌ن ، بۆیه ئه‌وه جێگه‌ی پرسیاره كه ئایا ترامپ ئیراده‌ی خۆی به‌سه‌ر پیاوه‌كانیدا
ده‌سه‌پێنێت ، یا ئه‌وان ئه‌زموونی خۆیان به‌سه‌ر درووشمه به‌رزه‌فڕه‌كانی ئه‌ودا
ده‌سه‌پێنن ؟!
سه‌ره‌ڕای
ئه‌وه‌ی دۆناڵد ترامپ له سه‌رمایه‌داره سه‌ركه‌وتووه‌كانی جیهانه ، به‌ڵام خاوه‌نی
ئه‌زموونی سیاسیی نیه ، به‌تایبه‌تی سیاسه‌تی كاروباری ده‌ره‌وه ، له‌دوای سه‌ركه‌وتنی
له هه‌ڵبژاردندا دیدارێكی له‌گه‌ڵ هێنری كیسنجه‌ردا سازدا – كه پێشــــتر وه‌زیری
ده‌ره‌وه‌و راوێژكاری ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی ئه‌مه‌ریكا بوو له حه‌فتاكاندا – ناوبراو
له دوای دیداره‌كه رایگه‌یاند كه "چوارچێوه‌یه‌كی روونم بۆ سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ی
ترامپ به‌دیی نه‌كرد " .
هه‌رچه‌نده
بۆ هه‌موو چاودێره سیاسییه‌كان و خاوه‌ن ئه‌زموونه گه‌وره‌كان پێشبینیی سه‌رده‌می
ترامپ زۆر قورسه ، به‌ڵام به‌پێی پێدراوه‌كانی به‌رده‌ستمان هه‌وڵ ده‌ده‌ین ئه‌گه‌رو
ره‌هه‌نده‌كانی سیاسه‌تی سه‌رۆكی نوێ بۆ ناوچه‌كه بخه‌ینه‌روو ، به‌تایبه‌تیی ئه‌و
به‌شه‌ی كه په‌یوه‌ندیی به كورده‌وه هه‌یه .
نوێترین نوسینەکانی شوان هه‌ورامی
-
شوان هه‌ورامی
14/03/2021
-
شوان هه‌ورامی
27/02/2021
-
شوان هه‌ورامی
02/08/2018
-
شوان هه‌ورامی
25/07/2018
-
شوان هه‌ورامی
16/07/2018
-
شوان هه‌ورامی
23/06/2018