سه‌ربه‌خۆیی یا شانه‌خڕێ له‌ به‌غدا ؟!

وتار/ 24/12/2016 742 جار بینراوە

شوان هه‌ورامی

سه‌ربه‌خۆیی یا شانه‌خڕێ له‌ به‌غدا ؟!
شوان هه‌ورامی
سه‌رچاوه‌یه‌كی نزیك له‌ سه‌رۆك وه‌زیران و ده‌وڵه‌تی یاسا رایگه‌یاند : دوای ته‌واوبوونی پشووی زستانه‌ی ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌ران ، حه‌یده‌ر عه‌بادیی رۆژ نووری شاوه‌یس وه‌كو كاندیدی وه‌زیری نوێی دارایی ده‌نێرێته‌ ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌ران بۆ وه‌رگرتنی متمانه‌ .
هه‌ر دوای لێسه‌ندنه‌وه‌ی متمانه‌ له‌ هۆشیار زێباریی ، ده‌وترا پارتیی كاندیدێكی نوێ بۆ ئه‌و پۆسته‌ دیاریی ده‌كات ، به‌ڵام مه‌كته‌بی سیاسیی ئه‌و پارته‌ له‌ به‌یاننامه‌یه‌كدا رایگه‌یاند كه‌ ئه‌وه‌ی له‌ ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌ران كراوه‌ ، له‌ لایه‌ك نایاساییه‌و له‌ لایه‌كی تریش پیلانگێڕییه‌ دژی پارتی . به‌ڵام دواجار دادگه‌ی فیدراڵیی یاسایی بوونی لێسه‌ندنه‌وه‌ی متمانه‌ی راگه‌یاند و به‌وه‌ش خاڵی دووه‌م بووه‌ نه‌خشی سه‌رئاو ، كاتێ ئه‌و وه‌زیره‌ له‌سه‌ر گه‌نده‌ڵیی وبه‌ یاسایی متمانه‌ی لێبسه‌نرێته‌وه‌ ، كه‌واته‌ هه‌ر حیزبێك بیه‌وێت تانه‌ له‌ بڕیاری نوێنه‌رانی گه‌لی عێراق بدات ، خۆی عه‌یبدار ده‌بێت به‌ رازیی نه‌بوونی میكانیزمه‌ دیموكراسیه‌كان ، هه‌روه‌كو له‌ دوو ساڵی رابردوودا له‌ په‌كخستنی په‌رله‌مان و زیاتر نقووم كردنی هه‌رێمی كوردستان له‌ گێژاوی سیاسیی و ئابووریی و كۆمه‌ڵایه‌تیدا په‌یڕه‌وی كردووه‌ .
ئه‌م دیاریی كردنه‌ی رۆژ نووری شاوه‌یس چه‌ند مانایه‌ك هه‌ڵده‌گرێت ، كه‌ سه‌رنجدانیان گرنگه‌ :
1. دیاریكردنی كاندیدی نوێ بۆ وه‌زیری دارایی ده‌ری ده‌خات ، پارتی به‌ كرده‌وه‌ قبوڵی كردووه‌ كه‌ هۆشیار زێباریی گه‌نده‌ڵكار بووه‌و ده‌ركردنه‌كه‌شی یاسایی بووه‌ ، واته‌ به‌م كرداره‌ی به‌یاننامه‌ی تۆمه‌تباركردنی ئه‌نجوومه‌نی نوێنه‌ران به‌ پیلانگێڕیی ، به‌درۆ ده‌خاته‌وه‌ .
2. پارتی وه‌كو تاكه‌ حیزبی ره‌تكه‌ره‌وه‌ی پڕۆژه‌ یاسای بودجه‌ له‌ عێراقدا ، كارێكی زۆر نائه‌خلاقیی ده‌كات كه‌ وه‌زیری دارایی دیاریی بكات بۆ جێبه‌جێ كردنی پلانی ئابووریی و یاسای بودجه‌ له‌ عێراقدا ، كه‌ ده‌ری ده‌خات هیچ بنه‌مایه‌كی ئه‌خلاقیی و په‌یماننامه‌ی كاری ســــیاسیی نایبه‌ستێته‌وه‌ به‌وه‌وه‌ كه‌ بانگه‌شــــه‌ی بۆ ده‌كات .
3. پارتیه‌كان هه‌ر كاتێ له‌ لایه‌ن جه‌ماوه‌ر و پارته‌ سیاسییه‌ كوردستانیه‌كانه‌وه‌ گوشاریان له‌سه‌ر دروست ده‌بێت ، په‌نا ده‌به‌ن بۆ باس و پرسیی مافی چاره‌نووس و سه‌ربه‌خۆیی ، كه‌ له‌ ساڵانی رابردوودا چه‌ندین جار ئه‌م سیناریۆیه‌یان دووباره‌ كردۆته‌وه‌ ، مه‌خابن هه‌ندێ جاریش یه‌كێتیی یا باڵێكی له‌به‌ر ناكۆكییه‌كانی ناوخۆی ده‌بێته‌ پارسه‌نگی ئه‌م سیناریۆیه‌ ، هه‌روه‌كو قوباد تاڵه‌بانی له‌ دیمانه‌ی كه‌ناڵی ( BBC ) دا ویستی به‌رگریی له‌ هه‌ڵوێستی پارتی بكات ، به‌ڵام كه‌وته‌ داوی بێژه‌ره‌ زیره‌كه‌كه‌ی ( BBC ) و نه‌یزانیی چۆن خۆی ده‌ركات ، كاتێ لێیپرسیی : ئێوه‌ چه‌ندین ساڵه‌ باسی ریفراندۆم ده‌كه‌ن ، به‌ تایبه‌تیی له‌ 2014وه‌ تا 2016 باسه‌كه‌ گه‌رم بوو ، بڕیاریش بوو پێش له‌ هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆكایه‌تیی ئه‌مه‌ریكا بیكه‌ن ، بۆچی نه‌تانكرد ؟ له‌ وه‌ڵامدا وتی : پاره‌مان نیه‌ ؟ ئه‌ویش وتی : ئه‌وه‌ چۆن ده‌وڵه‌تێكه‌ ئێوه‌ ده‌تانه‌وێت دروستی بكه‌ن ؟ ده‌بینین كاتێ باسی بودجه‌ و شه‌فافیه‌ت ده‌كرێت پارتی ته‌نانه‌ت داوای ئه‌وه‌ ده‌كات پێویسته‌ نوێنه‌رانی كورد له‌ به‌غدا بگه‌ڕێنه‌وه‌ ، چونكه‌ ئه‌وه‌ی له‌ فرۆشتنی نه‌وت له‌ هه‌رێم ده‌سیان ده‌كه‌وێت زیاتره‌ له‌ به‌شه‌ بودجه‌ی به‌غدا ، به‌ڵام كاتێ باسی وه‌رگرتنی پۆست و ئیمتیازاتی به‌غدایه‌ بۆ پۆستی باڵێۆزێكیش شه‌ڕی واترلۆ هه‌ڵده‌گیرسێنێ ، نازانم ئه‌مه‌ چ بنه‌مایه‌ك ده‌یگرێته‌وه‌ ؟!
4. به‌ هه‌مان شێوه‌ش حه‌یده‌ر عه‌بادیی – له‌به‌ر ناكۆكیی ناو ده‌وڵه‌تی یاسا – ده‌ست بۆ هه‌ر كارێكی نائه‌خلاقیی ده‌بات ، چونكه‌ له‌ كاتێكدا پارتی ئاماده‌ نیه‌ پلانی ئابووریی وڵات و یاسای بودجه‌ قبوڵ بكات ، چۆن ده‌بێت جێبه‌جێ كردنی ئه‌و یاسایه‌ به‌ وه‌زیری پارتی بسپێردرێت ؟ له‌م كاته‌دا كه‌ وڵات به‌ قه‌یرانێكی كه‌مه‌رشكێندا تێده‌په‌ڕێت ، ناكرێ وه‌زیرێ بكه‌یته‌ به‌رپرسی ئه‌و دۆسیه‌یه‌ كه‌ پارته‌كه‌ی بڕوای به‌ پلانی ئابووریی وڵاته‌كه‌ نه‌بێت !!
له‌ لایه‌ك له‌ دهۆك به‌ په‌له‌پڕووزێ كۆنفرانسێكیان بۆ سه‌ربه‌خۆیی گرێداو باشـــــترینی گه‌شـــــبینه‌كان ( دكتۆر به‌رهه‌م ســــاڵح ) گومانی دووباره‌ بوونه‌وه‌ی ئه‌زموونی قوبرس و باشـــــووری ســــودانی پێ برد و له‌ لایه‌كی تریش زه‌ڵمای خه‌لیلزاد گومانی هه‌بوو كه‌ به‌م ناوماڵه‌ شێواوه‌وه‌ كورد بتوانێت له‌ناوخۆدا سه‌ركه‌وتوو بێت و له‌ ده‌ره‌وه‌ش گوێ بۆ گوتاری بگیرێت ، چونكه‌ گوتاره‌كه‌ی ده‌ره‌وه‌ی دژ به‌یه‌ك و په‌رته‌وازه‌یه‌ . كه‌واته‌ دیاریكردنی رۆژ نوری شاوه‌یس حه‌قیقه‌ته‌كه‌یه‌ ، واته‌ پارتی بۆ ئیستیهلاكی ناوخۆ باسی سه‌ربه‌خۆیی ده‌كات ، به‌ تایبه‌تی له‌م دواییه‌دا بۆ په‌كخستنی پڕۆژه‌ یاسای بودجه‌ سیناریۆی سه‌ربه‌خۆیی پێشكه‌ش كرده‌وه‌ ، كه‌ هیوایه‌كی به‌خشیوه‌ به‌ فه‌رمانبه‌رانی هه‌رێم بۆ ئه‌وه‌ی له‌م قه‌یران و نه‌هامه‌تیه‌ رزگاریان ببێت .

نوێترین نوسینەکانی شوان هه‌ورامی

خـێـزان

کەشوهەوا

بۆ بینینی كه‌ش و هه‌وای زیاتر كلیك بكه‌

تـه‌ندروستی

به‌م ڕێگایانه‌ به‌رگریی‌ له‌شت به‌هێز بكه‌

ئه‌م هه‌نگاوانه‌ په‌یره‌و بكه‌