كۆڕۆنا سه‌ربازێكی خوایه
وتار/
03/04/2020
590 جار بینراوە
فازل قه‌ره‌داغی
كۆڕۆنا سه‌ربازێكی خوایه
فازڵ قه‌ره‌داغی
زۆرێك هه‌ن گاڵته به‌و ڕسته‌یه ئه‌كه‌ن. زۆرێك له‌وانه ته‌نها ئه‌وه ئه‌زانن گاڵته بكه‌ن به‌و شته‌ی باوه‌ڕیان پێیان نییه. ئه‌مه‌ی خواره‌وه كورته‌یه‌كی بابه‌تێكی رۆژنامه‌نووسیی به‌ریتانی ده‌یڤید هیرست David Hearst . هیرست نووسه‌رێكی بوێر‌و به‌ئینسافه. بابه‌ته‌كه‌شی ده‌رباره‌ی ئه‌وه‌ی كه چۆن ڤایرۆسی كۆڕۆنا ڕووه تاریكه‌كه‌ی به‌ریتانیا ده‌رخست. لای ئێمه ئه‌و ڕووه‌مان له شه‌ڕی به‌ریتانییه‌كان له‌سه‌ر كلینێكسی ئاوده‌ست‌و دانانی پۆلیس به‌دیار ئه‌و كلینێكسانه‌وه بینی. به‌ڵام رووه‌كه له‌وه قووڵتره: زاڵبوونی سه‌رمایه‌داری به‌جۆرێك پێش ڤایرۆسه‌كه شێوه جه‌نگێك هه‌بوو له‌سه‌ر كه‌رتی حكومیی ته‌ندروستی له‌به‌ر كه‌رتی تایبه‌ت. به‌كه‌مزانینی كۆچبه‌ران كه دوایی ئه‌و كۆچبه‌رانه بوون كه چوونه به‌ره‌كانی پێشه‌وه‌ی جه‌نگ له‌دژی ئه‌و ڤایرۆسه. دژایه‌تیكردنی سه‌رۆكی پێشووی پارتی كرێكاران له‌لایه‌ن سه‌رمایه‌دارانه‌وه به‌ڵام (هیرست ئه‌وه‌ی باس نه‌كردووه) له مه‌سه‌له‌ی دژه‌سامییه‌ت پێچرایه‌وه.
كۆڕۆنا بۆ خه‌ڵكی رۆژهه‌ڵات ده‌ریخست كه رۆژئاوا ئه‌و ئاواته به‌رز نییه كه خوازیاری بین. بێگومان سیسته‌مه‌كانی خۆمان زۆر خراپن به‌ڵام خراپیی ئه‌وه‌ی خۆمان واتای ئه‌وه نییه سه‌رسام بین به سیسته‌می تر بێئه‌وه‌ی به قووڵی لێی تێبگه‌ین. ئه‌وه‌یە مه‌ترسیی وه‌رگرتن بێ لێكۆڵینه‌وه‌ی ورد.
سه‌باره‌ت به خۆم گاڵته‌م ئه‌هات به‌و كه‌سانه‌ی گاڵته‌یان به ده‌سته‌واژه‌ی (كۆڕۆنا سه‌ربازێكی خوایه) ئه‌كرد چونكه ئه‌گه‌ر وردبینه‌وه لێی ڤایرۆسه‌كه به‌لای كه‌مه‌وه له خاڵێك یان ڕوویه‌ك خۆی وه‌كو ئه‌و سه‌ربازه پیشان ئه‌دات. كه ئه‌م بابه‌ته‌ی هیرستمیش خوێنده‌وه یه‌كسه‌ر وێنه‌ی ڤایرۆسه‌كه‌م هاته به‌رچاو وه‌كو به‌ڕاستی سه‌ربازێكی خوا بێت. ئه‌م سه‌ربازه‌ی خوا كه مرۆڤ ده‌مامكی بۆ به‌كار ئه‌هێنێت بۆ خۆپارێزی لێی ده‌مامكی زۆری له‌سه‌ر ده‌موچاوه‌كان لابرد چی له رۆژئاوا‌و چ له رۆژهه‌ڵات.
ببوورن وه‌ڵامی هیچ كۆمێنتێكی ڕه‌خنه ناده‌مه‌وه چونكه پێشوه‌خت ئه‌زانم چین. ڕه‌نگه له ده‌رفه‌تێكی تر باسی هه‌موو ئه‌مانه بكه‌م.
كورته‌یه‌كی بابه‌ته‌كه‌ی هیرست
له به‌ریتانیا‌و به‌هۆی عه‌قڵیه‌تێكی سه‌رمایه‌دارییه‌وه ته‌نگ به دوكتۆره لاوه‌كان هه‌ڵچنرابوو و هه‌وڵ بۆ لاوازكردنی كه‌رتی ته‌ندروستیی حكومه‌ت ئه‌درا (له‌بیرمانه لای خۆشمان چۆن هه‌وڵدرا خزمه‌تگوزاریی ته‌ندروستیی حكومی گران بكرێت). به‌ڵام هه‌ر ئه‌و دوكتۆرانه‌ن كه ئێستا ژیانی خۆیان ئه‌خه‌نه مه‌ترسی و به‌ده‌ست كه‌میی ده‌مامك‌و كه‌ره‌سه‌ی تری خۆپارێزی ئه‌ناڵێنن. له‌لایه‌كی تره‌وه قسه‌ی زۆر له‌سه‌ر ئه‌وانه ئه‌كرا كه كارامه‌ییان لاوازه (واته كرێكار و خزمه‌تگوزاری ئاسایی) به‌ڵام هه‌ر ئه‌وانن ئه‌مڕۆ خۆیان تووشی مه‌ترسیی ڤایرۆسه‌كه ئه‌كه‌ن چونكه ئه‌وانن رۆژانه به پاس و شه‌مه‌نده‌فه‌ر بۆ سه‌ر كاره‌كانیان هاتوچۆ ئه‌كه‌ن‌و ئه‌وانن كه لۆری لێ ئه‌خوڕن‌و خواردن ئه‌گه‌یه‌نن‌و ئه‌وانن له سوپه‌رماركێته‌كان كار ئه‌كه‌ن‌و ناچارن ئارام بن به‌رامبه‌ر مامه‌ڵه‌ی خراپی كڕیاره تۆقیوه‌كان. هه‌وه‌رها ئه‌وانن كه خواردن ئه‌گه‌یه‌نن به بێده‌رامه‌تان یان شوربا تێئه‌كه‌ن بۆ برسییه‌كان و ئه‌وانن خزمه‌تگوزارییه سه‌ره‌كییه ناپزیشكییه‌كان جێبه‌جێ ئه‌كه‌ن كه به‌ریتانیا به زیندوویی ئه‌هێڵنه‌وه له كاتی داخستنی شاره‌كان.
هه‌موو ئه‌وه كسانه جارێك وه‌كو بۆنێكی ناخۆش مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵ ئه‌كرێت و جارێكی تر وه‌كو پاڵه‌وان چه‌پڵه‌یان بۆ لێ ئه‌درێت. له‌ناو پزیشكه‌كانیش سێ دانه له‌وانه ژیانی خۆیان دانا له ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی په‌تاكه كه هه‌رسێكیان كۆچبه‌رن (هه‌رسێكیان موسڵمانن) به‌ڵام ئه‌مانه باس ناكرێن. ته‌نها رۆژنامه‌ی ذی سه‌ن وێنه‌یه‌كی بچووكی ڕه‌مزیی بۆ یه‌كێك له‌و قوربانییانه دانا. به‌ڵام جگه له‌وه وێنه‌ی ئه‌و سیانه له رۆژنامه‌كانی ده‌یلی ئێكپرێس و ده‌یلی مه‌یڵ و ده‌یلی تێلێگراف نابینرێن. به‌ڵام ئه‌گه‌ر موسڵمانه‌كه تیرۆریست بێت به ئاسانی وێنه‌كه‌ی له لاپه‌ڕه‌ی یه‌كه‌می ئه‌و رۆژنامانه بڵاو ئه‌بێته‌وه.
تا ئه‌مڕۆش رۆژنامه‌ی ذی سه‌ن داوا ئه‌كات پیره‌كان بمرن و ئامێره‌كانی هه‌ناسه‌دان بدرێن به‌وانه‌ی ته‌مه‌نیان بچووكتره. ئه‌و ڤایرۆسه فێری كردین نرخی كۆچبه‌ران بزانین‌و پێزان بین بۆ ئه‌وانه‌ی مووچه‌ی كه‌م وه‌رئه‌گرن. ئه‌م ڕه‌فتاره‌ی به‌ریتانییه‌كان كه وای كردووه ئه‌و كه‌سانه‌یان له‌بیر بچێت شتێكی نوێ نییه. له شه‌ڕی به‌ریتانیا (شه‌ڕێكی فڕۆكه‌ی به‌ریتانی بوو دژی هێرشی فڕۆكه‌كانی ئه‌ڵمانیا له جه‌نگی جیهانیی دووه‌م) له كۆی 2353 فڕۆكه‌وان 574 له وڵاتانی غه‌یری به‌ریتانیا بوون. زۆر به‌ئاسانیش ئه‌وانه‌مان له‌بیرچۆته‌وه.
پێش چه‌ند مانگێكیش‌و له گه‌رمه‌ی هه‌ڵمه‌تی هه‌ڵبژاردن كه‌س- ته‌نانه‌ت زۆرێك له حزبی كرێكاران -نه‌یده‌ویست به‌شداری بكات له هه‌ڵمه‌ت له دژی ڕووه تاریكه‌كه‌ی به‌ریتانیای نوێ، ئه‌و ڕووه‌ی ڤایرۆسی كۆڕۆنا ئاشكرای كرد. ڕوواڵه‌تی ئه‌و لایه‌نه تاریكه‌ش بریتی بوو له نه‌بوونی جێگیری بۆ ئه‌وانه‌ی گرێبه‌ستیان نییه كه مافه‌كانیان بپارێزن‌و و مناڵانێك له كاتی پشوو برسییان ئه‌بێت و په‌رستیاری پیاو و ئافره‌ت كه واز له كاری ته‌ندروستیی حكومه‌ت ئه‌هێنن. هه‌موو ئه‌وانه ئێستا له به‌ره‌كانی پێشه‌وه‌ن‌و ئێستا هه‌موو كه‌سێك بایه‌خیان پێ ئه‌دات. به‌ڵام پێشتر وا نه‌بوون.
سه‌رۆكی پێشووی پارتی كرێكاران جێرێمی كۆربین نامه‌یه‌كی ڕوونی هه‌بوو بۆ دوای ده‌رچوونی به‌ریتانیا له یه‌كێتیی ئه‌ورووپا. كارێكی زۆر زه‌حمه‌تیشه بۆ مێژوونووسانی ڕوون بكه‌یته‌وه كه چۆن قسه‌كانی تاكه مرۆڤێك زۆر ڕاست ده‌رچوون له چه‌ند مه‌سه‌له‌یه‌ك كه له هه‌مان ئه‌و هه‌فته‌یه‌ی له سه‌رۆكایه‌تیی حزبه‌كه لابرا بوون به جێگه‌ی بایه‌خ. هاوشانه‌كانی كۆربین ئه‌و پیاوه وه‌كو سه‌رچاوه‌یه‌ك بۆ ئیحراجبوونیان ته‌ماشا ئه‌كه‌ن‌و به خراپترین سه‌رۆكی حزبی ئه‌زانن له سه‌رده‌می (مایكڵ فووت)ـه‌وه. به‌ڵام ئه‌گه‌ر به‌ریتانیا ئه‌و كاته گوێی لێ بگرتایه كاتێك باسی كه‌می كارمه‌ندانی كه‌رتی حكومیی ته‌ندروستیی ئه‌كرد‌و كاتێك باسی ئه‌وانه‌ی ئه‌كرد كه لێهاتووییان كه‌مه‌‌و ئه‌وانه‌ی مووچه‌یان كه‌مه ئه‌م فه‌واز گه‌وره‌یه‌مان نه‌ئه‌بینی كه ئه‌مڕۆ ئه‌یبینین. ئه‌وانه‌ی كه پێوسته شه‌رم له خۆیان بكه‌ن -به‌وانه‌وه كه له حزبه‌كه‌ی كۆربینن- ئه‌وانه‌ن كه ڕیزیان گرت بۆ ئه‌وه‌ی خه‌نجه‌ر بده‌ن له پشتی كۆربین.
ئه‌و ڤایرۆسه رێگه‌مان پێ نادات چاوبپۆشین یان شتمان له‌بیر بچێته‌وه. پێش ئه‌وه‌ی ئه‌م قه‌یرانه‌ش ته‌واو بێت هه‌زاران به‌بێ هۆ ئه‌مر. ئینجا دوای ئه‌وه‌ی رۆژی لێپرسینه‌وه دێت.
كۆتایی كورته‌ی بابه‌ته‌كه.
تێبێنی: كۆربین تووشی هێرشێكی گه‌وره بوو ته‌نانه‌ت له‌ناو حزبه‌كه‌ی خۆی. یه‌كێك له تۆمه‌ته‌كانی خرابوویه پاڵ ئه‌وه‌یه دژه‌سامییه ئه‌ویش تۆمه‌تێكه به ئه‌سڵ بۆ ئه‌وانه‌ی دژایه‌تی جووله‌كه وه‌كو گه‌ل ئه‌كه‌ن به‌ڵام زۆر جار بۆ ئه‌وانه‌ش به‌كار دێت كه ڕه‌خنه له كاره‌كانی ئیسرائیل به‌رامبه‌ر فه‌ڵه‌ستینییه‌كان ئه‌گرن. ئه‌مه له‌لایه‌ك‌و دژایه‌تیكردنی بۆ سیسته‌می سه‌رمایه‌داری له‌لایه‌كی تر تووشی شه‌ڕیكی گه‌وره‌یان كردبوو كه كۆتاییه‌كه‌ی به شكستێكی گه‌وره‌ی حزبه‌كه‌ی بوو له هه‌ڵبژاردنه‌كان و لاچوونی له سه‌رۆكایه‌تیی حزبه‌كه.
نوێترین نوسینەکانی فازل قه‌ره‌داغی
-
فازل قه‌ره‌داغی
03/04/2020
-
فازل قه‌ره‌داغی
23/03/2020
-
فازل قه‌ره‌داغی
21/08/2019
-
فازل قه‌ره‌داغی
10/08/2018
-
فازل قه‌ره‌داغی
10/10/2017
-
فازل قه‌ره‌داغی
31/12/2016