کۆڕەو کۆرۆنا خاڵی لێکچوونیان..!

وتار/ 02/04/2020 696 جار بینراوە

كۆچه‌ر محمد عارف

کۆڕەو کۆرۆنا خاڵی لێکچوونیان..!

کۆچەر محمد عارف
کۆڕەوە جەماوەریەکەی کوردستانی باشور کەلە ۳۱ـ۳ـ۱۹۹۱ ڕوویدا، پڕیەتی لە تراژیدیای و دیمەنی دڵتەزێن، پڕیەتی لە دابڕین ولێکبڕانی خانەوادەکان، پڕیەتی لە وون بوون و بە قوربانی بوونی هاوڵاتیان، کە دەکراو دەکرێت چەندین فلیم و دراماو شانۆ و ڕۆمان و چیرۆکی لێ بەرهەم بهێنرێت، بۆ ئەوەی وانەو ئەزموونەکان وون نەبن، چ لە ئاستی تاک و چ لە ئاستی حکومڕانی کوردی ، بەڵام مەخابن وەک پێویست وانەو ئەزموونی ڵێوەر نەگیراوە، جا لە ئێستاشدا خاڵی لێکچوون لە نێوان کۆڕەو نەخۆشی کۆڤید ۱۹ کۆرۆنا زۆرە، هەم لە ئاستی تاک و هەم لە ئاستی کۆی کۆمەڵگە.

لێرەداهەوڵ ئەدەم ئاماژە بە خاڵەکانیان بکەم، بەڵام لە هەمووی گرنگتر و مەقسەدی بەندەش زیاتر چڕکردنەوەی وانەو ئەزموونەکانە ، کە ئایا لێی وەرگیراوەو وەردەگیرێت، یان دەگمەن ، یان بە پێچەوانەوە :

۱ـ( کۆڕەو) کۆڕەوی جەماوەری ملێونی یەک میلەت بوو، کە کۆی ئەو میلەتە لەدەستی زاڵمێکی دیاری دڕندە هەڵهاتن و ماڵ و مەئواو موڵکی خۆیان جێهێشت و هەموویان کردە قوربانی سەلامەتی خۆیان .
۲ـ (کۆڤید ۱۹ کۆرۆنا)، نەخۆشیەکی ساری گوازراوەی نادیاری خودایە( فاکتەرەکەی مرۆڤە) ڕووی کردۆتە زۆرینەی دانیشتوانی سەر زەوی و بەتایبەت کوردستانیش .
۳ـ لە( کۆڕەو) شار و شارۆچکە هەمووی خامۆش، تەنها دەنگی مێش و مەگەز و جریوەی باڵاندەو گیاندارو پەلەورەکان دەهات وەک دارستانێکی چڕو پڕی ترسناک.
٤ـ( کۆرۆنا) هەموو شار و شارۆچکەو گوندەکانی بێ دەنگ کردوەو هەموانی لە ماڵەکان زیندانی دەستی خۆمانی کردوین، وە بازاڕ و دوکانی خامۆش خامۆش کردوە.
٥ـ( کۆڕەو) هەموانی برسی و هەژارکرد، بۆ پارویەک نان ڕاکردن و هاوارمان بوو، تەنها دەست کەوتنی مووچەیەک نان(واتە دوونان) ئیدی ئەوە هەموو شتێک بوو، پاڵنان و لەیەکدان و ژێرپێ و ژێر سەیارەکەوتن، هەموو ئەمانە ئازایەتی و غیرەت بوو، بۆ ؟! بۆ ئەوەی مووچەیەک نان و کەمپوتێکی خواردنت بۆ هەشت یا دەسەر خانەوادە دەست کەوتایە.
٦ـ (کۆرۆناش) زۆرینەی هەژار و نەدارکردوەو، زۆرێکی برسی و توشی قۆڕه قۆڕی گەدە کردوە، زۆرێک هاوار و ڕاکرنیانە تەنها بە دوای سەبەتەیەک خۆراک، بۆ ئەوەی کەمێک و بۆ چەند ڕۆژو هەفتەیەک منداڵەکانی لە برسێتی و گریان ڕزگار بکات.
۷ـ (کۆڕەو) گشت بەرپرسەکان هەڵهاتن و هەر زوو گەیشتنەوە سنورەکانی ئێران و تورکیاو ، لەوێشەوە هاوسەفەربوون لەگەڵ خانەوادەکانیان بۆ هاندەران، ئەوەشی مایەوەو شەهید بوون و برینداربوون، تەنها پێشمەرگەبوون .
٨ـ (کۆڕۆنا) گشت بەرپرسەکانی لە قەفەس و زیندانیکردنی لەماڵناوە، هەڵنەهاتوون بۆ هاندەران چونکە شەڕی ڤایرۆسی کۆرۆنا لەوێ ترسناکە و توشی ستریسی تەواو بوون، بەڵام هیچ برسی نین و نەبوون، لەهەمان کات توشی ترس و دڵەڕاوکێ و زەرەر و زیانی مۆڵ و کارگەو کرێی ئوتێل و ڤێلاو ...هتد کردوە.
۹ـ (کۆڕەو) هەمووی ڕای دەکردو دەگمەن بنەماڵەو خزمان و هاوسێکان لەسەر یەکیان دەپەرژاو، ئەگەر تاکێک لە خانەوادەیەک بەجێمابێت ئیدی یەکتربینەوەو بەدواداچوون مەحاڵ بوو، دیمەنێکی دونیای بوو بۆ ڕۆژی حەشر.
۱۰ـ( کۆرۆنا) هەموومانی لەماڵ زیندانی کردوە، کەسەیەکەمەکانی نێوخانەوادەشی لەیەک جیاکردۆتەوە، لە سەردانی و هامۆشۆکردن، بگرە نەفسی نەفسیە هەم توشی کۆڤید۱۹ کۆرۆنا نەبیت و کەسیش توش نەکەیت.
۱۱ـ (کۆڕەو،) لەسنورەکان ژمارەیەک بەرپرسانی پێشمەرگە یەقەی خەڵکی ئاوارەیان دەگرت و هەر کەس چەکی پێبوو بێت بە زۆر و گوریس پچڕێنە لێیان دەسەند.
۱۲ـ (کۆرۆنا)، بەرپرسە زیندانی کراوەکانی ماڵ، بەناوی حکومەتەوە مووچەو مافی خەڵک هەڵدەنوشن و حەپەلوشی دەکەن .
۱۳ـ( کۆڕەو) بەدەستی زاڵمان و دیکتاتۆرێکی وەک سەدام بەسەر میلەتدا هات، کە بەرئەنجامی لادان بوو لەحەقیقەت و پابەند نەبوون بوو لەلایەن بەعسەوە.
۱٤ـ( کۆرۆنا ) فاکتەر و هۆکاری دەردەکە هەر خودی مرۆڤەو بەرئەنجامی پیس خۆری مرۆڤی نالەبارە. دیسان ئەمیش لادان بوو لە یاساو ڕێنمای قورئان بۆ بەشەریەت.

پاش ئەم ژمارە خاڵەکەمانەی لێکچوونی( کۆڕەو کۆڕۆنا) کەچەندین خاڵی دیکەهەن، کەدەکرێت لێرە ئاماژە بەژمارەیەک خاڵ بدەین، کە کۆڕەو نەبوویە وانە و دەرس عیبرەت، هەم بۆ زۆرێک لەخەڵکی و بەتایبەت حکومڕانانی هەرێم :

۱ـ کۆڕەو پاش کۆڕەو تەواوی دیمەنە تراژیدیاکانی چنینەوەی گوڵە گەنم و هاڕین و لە ئاشکردنی تۆی گسک بۆ ئاردو...هتد زۆربەی و، زۆربەی خەڵک و تەواوی حکومڕانان لە یادیان کرد( هەرچەند حکومڕانانی هەرێم لەو کاتەشدا هەر نەک برسی نەبوون ، بەڵکو هەرتێری تێربوون).
۲ـ حکومڕانان، کەڵکیان لە پێش کۆڕەو و کۆڕەو حکومی ستەمکارانەی بەعس وەرنەگرت و ، بیریان چووە، کە هۆی زوڵم بوو بەعسی لە ناوبرد، بەڵام ئەمانیش لە زۆر وێنە هەمان وێنەو دیمەنەکانی ئەوان دووبارە دەکەنەوە.
۳ـ زۆرێک یا نزیک لە زۆرێک لەخەڵک ئەو زوڵم و زۆرەی بەعس، یا ئەو هەژاری و کۆڕەو ڕاکردن و ئاوارەبوونیان لەیاد کردوە، بەتایبەت لەوکاتەی کە بەرژەوەندیەکی کەسی و شەخسی تێدابێتە پێشەوە، ئیدی کۆی بەرژەوەندی گشتی لەیاد دەکەن، گوێی لێی نیه چۆن زەوی وەردەگرێت، گوێ لێ نیە چەند مووچە وەردەگرێت، گوێ لێ نیە چۆن واسیتەو بەرتیل و ڕەشوە دەدات، گۆێ لێ نیە مافی کەسانی دیکە پێشێل دەکرێت، گوێی لێ نیە خەڵک چۆن برسی دەکرێت، تەنها لە پێناو ئەوەی خۆی هەبێت و هیچی دیکەنا، ئیدی چۆن حکوم دەکرێت با بکرێت.
٤ـ ئەوە لەبیرکرا کەچۆن ئەمن و ئیستخبارات و بەعسیەکانی وەک مولازم محسین لە ناو بران (هەر چەند دەڵێن مولازم محسین ماوە).

ئەوەی پەند و وانەی وەرگرت زۆر کەم بوون، کە ئەوەش سونەتی ژیانە کە ڕاستگرەکان و بیرکەرەوەکان و پەندوەرگرەکان زۆر کەمترن لە خەمسارد و بێ منەت و ئارەزوو پەرستەکان، ئێستاش بۆ سەردەمی پاش کۆرۆنا، گۆڕانکاری دەبێت، بەڵام زۆر کەم ( ئەوە نازانم لە عیلمی خودا تەواوی ستەم و مڵهۆڕی دەسەڵاتدارانی جیهان گشت بێتە لوتکەو خودا بەویستی خۆی بیگۆڕێت). ئەگین لە دەسەڵاتداران چی لە هەرێم و چ لە جیهان کەم ڕوودەدات، ئەوەی زیاتر ڕەوتی گۆڕانکاری بیگرێتەوە، خەڵکی سیڤیل و بێ چەک و تفاقە..!