كورد له‌ناوجه‌رگه‌ی گۆڕانكاریه‌كان و له‌به‌رده‌م ئاڵنگاریه مه‌ترسیداره‌كاندا..
وتار/
24/07/2017
545 جار بینراوە
نه‌وزادی موهه‌ندیس
كورد له‌ناوجه‌رگه‌ی گۆڕانكاریه‌كان و له‌به‌رده‌م ئاڵنگاریه مه‌ترسیداره‌كاندا..
نه‌وزادی موهه‌ندیس
• له‌م قۆناغه‌ی ئێستادا كه ناوچه‌كه به‌گشتی و كوردستان به‌تایبه‌تی پێیدا ڕاگوزه‌ر ده‌كات، له‌هه‌ره مه‌ترسیدارترین قۆناغه له‌ماوه‌ی 100 ساڵی ڕابووردوودا،چونكه هه‌مان دۆخی 100 ساڵی ڕابووردوو به‌خۆوه ده‌بینیت له دابه‌شكردنه‌وه‌ی نه‌خشه‌ی ناوچه‌كه و داگیركردنه‌وه‌ی به شێوازێكی نوێ و ڕووخاندن و هه‌ڵته‌كاندنی هه‌ندێك ده‌وڵه‌ت و دروستبوون و پێكه‌وه‌نانی هه‌ندێكی تر. ڕێك ئه‌م كه‌شوهه‌وایه هه‌مان كه‌شوهه‌وای سه‌رووبه‌ندی كۆتایی جه‌نگی جیهانی یه‌كه‌م و ڕێكه‌وتنامه‌ی سایكس _بیكۆی نێوان زلهێزه‌كانه. ئه‌وكات ئیمپراتۆریه‌تی عوسمانی هۆكار بوو،له ئێستادا كێشه‌ی سوریا و عێراق و كورد و بوونی مه‌ترسیه‌كانی تیرۆر و تیرۆریستان((داعش و هاوشێوه‌كانی )) و توركیا و ئێران هۆكارن بۆ ئه‌و پڕۆسه گرنگ و هه‌ستیاره له‌م ناوچه گرنگه‌ی دونیادا، ئه‌وكات به‌ریتانیا و فه‌ڕه‌نسا بڕیار به‌ده‌ستی یه‌كه‌م و كۆتا بوون ئێستا ئه‌مریكا و ڕووسیا بڕیارده‌رن.
• كورد له‌هه‌ر دۆخێكی هاوشێوه‌دا ،ده‌سكه‌وتی به‌ركه‌وتوه به‌لاَم به‌داخه‌وه له‌لایه‌ك پشت تێكردنی زلهێز و هاوپه‌یمانه‌كان لێی و له‌لایه‌كیش كێشه و ململانێ ناوخۆیه‌كان و هه‌ڵنه‌سه‌نگاندنی وورد و تێنه‌گه‌یشتن و نه‌بوونی ڕوئیایه‌كی ڕاست و دروست بۆ گۆڕانكاریه‌كان و ئاڵنگاریه‌كانی ده‌وروبه‌ر هیچ كات نه‌بۆته خاوه‌نی ده‌وڵه‌تی سه‌ربه‌خۆ و هه‌موو ده‌سكه‌وته‌كانیشیان له‌ده‌ستداوه، ئه‌وه‌تا له كۆتایی جه‌نگی یه‌كه‌مدا كورد توانی ببێته خاوه‌نی بڕیاری كۆنگره‌ی ئاشتی ساڵی 1920 له سیڤره له فه‌ڕه‌نسا بۆ پێكه‌وه‌نانی قه‌واره‌یه‌كی كوردی،به‌لاَم هه‌رزوو دوای 3ساڵ خه‌ونه‌كانی به‌بادا دران، دواتر له‌كۆتایی جه‌نگی جیهانی دووه‌مدا توانرا له كوردستانی ڕۆژهه‌لاَت كۆمارێكی ساوای 11 مانگی پێكه‌وه‌بنرێت به‌لاَم ئه‌ویش هه‌رزوو زینده به‌چاڵكرا. به‌داخیشه‌وه كۆتایی شۆڕشی 12 ساڵ و 4 مانگه‌ی ئه‌یلولیش له‌ئه‌نجامی گه‌مه‌ی نێوده‌وڵه‌تی و بێتوانایی سه‌ركردایه‌تی ئه‌وكاتی كورد ئه‌نجام نسكۆ و شكستخواردن بوو، ئه‌وه‌ی كه جێگه‌ی دڵخۆشیه و درێژترین ماوه و ته‌مه‌نی هه‌یه له‌حوكمڕانی كوردیدا بریتیه له‌م ئه‌زمونه‌ی باشووری كوردستان كه ماوه‌ی 26 ساڵه به‌رده‌وامه و توانراوه ببێته خاوه‌نی جومگه و ئۆرگانه سه‌ره‌كیه‌كانی حوكمڕانی و گه‌شه و ئاوه‌دانی و خۆشگوزه‌رانی بۆ هاولاَتیان دابینبكرێت و بتوانرێت ببێته جێگه‌ی ئومێدی هه‌موو كوردانیش.
• به‌لاَم ئه‌م ئه‌زموونه‌ش له ئێستادا كه‌وتۆته به‌ر مه‌ترسی ناوخۆیی و ناوچه‌كه و دونیاش و ڕووبه‌ڕووی گه‌لێك ئاڵنگاری گه‌وره و مه‌ترسیدار بۆته‌وه، كه پێكه‌وه هه‌موانیان ده‌توانن ببنه هۆكار بۆ له‌ناوچوون و نابوتكردنی وه‌ك ئه‌زمونه‌كانی ڕابووردوومان، گه‌ر زوو به‌زوو نه‌كه‌وینه خۆمان بۆ پاراستن و پارێزگاریكردن له‌م ده‌سه‌لاَت و حوكمڕانیه.
• خۆشبه‌ختانه له‌ئێستادا ئه‌ستێره‌ی به‌ختی كوردان له‌دره‌وشانه‌وه‌دایه و به‌به‌راوورد به 100 ساڵی ڕابووردوو زۆر گه‌شه‌و بره‌وی سه‌ندوه و له‌سه‌ر ئاستی ناوچه‌كه و نێوده‌وڵه‌تیش ناسراوتر و خاوه‌نی پشتیوانی و هاوكار و هاوپه‌یمانانی به‌هێزیشه،به‌لاَم هه‌موو ئه‌مانه نابنه فریادڕه‌سی مه‌سه‌له‌كه‌مان، چونكه به‌ره‌ی ناوخۆی له‌نێو ماڵی كورد خۆیدا شه‌پڕیوه و په‌رت و لێكترازاوه،جا هه‌ر كات به‌ره‌ی ناوخۆی هه‌ر كۆمه‌ڵگایه‌ك توندوتۆڵ و یه‌ك و یه‌كگرتوو نه‌بوو ئه‌وا به‌دڵنیایی هۆكاره ده‌ره‌كیه‌كان كاریگه‌ری ئه‌وتۆیان نابێت،چونكه هۆكاره ده‌ره‌كیه‌كان بنچینه‌یی نین به‌ڵكو ته‌نها یارمه‌تیده‌رن.
• ئه‌وه‌ی جێگه‌ی دڵخۆشیه ئه‌وه‌یه كه هه‌رچه‌نده دۆخی سیاسی و ئابوری و سه‌ربازی كورد خراپه،له‌به‌رامبه‌ریشدا دۆخی ده‌وڵه‌تانی سه‌رده‌ستی ناوچه‌كه‌ش له توركیا و ئێران و عێراق رو سوریا و سعودبه و ...هتد زۆر خراپترن،چونكه گه‌ر ئه‌وان باش و پته‌و و یه‌كو یه‌كگرتووبونایه ئه‌وا كورد به‌ته‌نها ده‌بوه پۆڕی خوراو و هه‌موانیان پێكه‌وه ئه‌م ئه‌زمونه‌ی گه‌له‌كه‌مانیان تێكوپێكده‌دا. ئه‌وانیش هه‌موانیان كێشه‌گه‌لێكی ناوخۆیی و ناوچه‌یی و نێوده‌وڵه‌تی قورس و سه‌خت و ئاڵۆزیان هه‌یه له‌ناوخۆی خۆیاندا و له‌نێوان خۆشیاندا و له‌گه‌ڵ زلهێزه‌كانیشدا،هه‌ربۆیه ئێمه‌ی كورد چه‌ند گیرۆده بوین ئه‌وانیش ده‌هێنده.
• به‌لاَم ئه‌وه‌ی كه دۆخی كوردی سه‌خت و ئاڵۆزتر كردوه ئه‌وه‌یه كه كورد نه‌بۆته خاوه‌نی كیان و ده‌وڵه‌تی سه‌ربه‌خۆی خۆی و خاوه‌نی سیاده و سه‌روه‌ری و سنوری نێوده‌وڵه‌تی خۆی نیه،هه‌ربۆیه دۆخی لاواز و زۆر ناسكه و مامه‌ڵه‌ی سیاسی و ئابوری و سه‌ربازی سه‌ربه‌خۆی له‌گه‌ڵدا ناكرێت.
• له‌ئێستادا دروشمی قۆناغی خه‌باتی كوردایه‌تی له‌م به‌شه‌ی باشووردا بۆته ((چێكردنی ڕیفراندۆم)) بۆ یه‌كلایكردنه‌وه‌ی ڕای زۆرینه‌ی جه‌ماوه‌ر له‌سه‌ر چاره‌نوسی خۆی،به‌ره‌و سه‌ربه‌خۆیی یانیش مانه‌وه له‌چوارچێوه‌ی ده‌وڵه‌تی عێراقی فیدڕاڵدا، به‌داخه‌وه ئه‌م هنه‌گاوه هێنده‌ی بۆته په‌رتكردنی زیاتری ڕیزه‌كان نه‌بۆته هۆی كۆكردنه‌وه و پته‌وكردنی به‌ره‌ی ناوخۆیمان،هه‌ربۆیه‌ش مه‌ترسیه‌كان و ئاڵنگاریه‌كان گه‌وره‌ترو مه‌ترسیدارتربوون له‌سه‌ر ئاینده‌مان.چونكه ئه‌وه‌ی هه‌ست پێده‌كرێت چێكردنی ڕیفراندۆم بۆ ڕاگه‌یاندنی ده‌وڵه‌تی سه‌ربه‌خۆی كوردی نیه له‌م به‌شه‌دا به‌ڵكو وه‌ك كارتێكی فشار ده‌بێت له‌به‌رامبه‌ر به‌غداد و دراوسێكاندا،كه‌ئه‌مه‌ش بۆخۆی كارێكی عه‌قلاَنی و لۆژیكیانه نیه به‌ڵكو هێنده‌ی تر ڕق و ده‌مارگیری دوژمنانی ناوچه‌كه به‌رامبه‌رمان زیاد ده‌كات و فشار و گوشار و گه‌مارۆ سیاسی و ئابوری و سه‌ربازیه‌كانیان له‌سه‌رمان زیاتر و توندتر ده‌بێت.
• ئێمه‌ی كورد 100 ساڵه خه‌بات ده‌كه‌ین له پێناو ده‌وڵه‌تی سه‌ربه‌خۆیدا به‌مه‌به‌ستی پێكه‌وه‌نانی قه‌واره‌یه‌كی سه‌ربه‌خۆی خاوه‌ن سه‌روه‌ری و سنوری جوگرافی و سیسته‌مێكی حوكمڕانی دیموكراسی كه ئازادیه‌كان و سه‌روه‌ربونی یاسا و چه‌سپاندنی عه‌داله‌ت و نه‌هێشتنی گه‌نده‌ڵی و حكومته‌ێكی خاكی و میللی تیادا پیاده بكرێت كه ئه‌مه ئامانجی یه‌كه‌م و سه‌ره‌تای هه‌موو ده‌وڵه‌تێكی سه‌ربه‌خۆیه، به‌لاَم تێگه‌یشتن و مامه‌ڵه‌ی سه‌ركردایه‌تی ئه‌م قۆناغه‌ی ئێستای كوردایه‌تی پێچه‌وانه‌ی ئه‌و بنه‌مایانه هه‌ڵسه‌وكه‌وت ده‌كه‌ن و له ماوه‌ی ئه‌م 26 ساڵه‌ی حوكمڕانیدا نه‌یانتوانیوه بنه‌ماكانی ده‌وڵه‌تی سه‌ربه‌خۆ پێكه‌وه بنێن و نه‌یانتوانیوه دیاده دزێوه كۆن و ڕزیوه‌كانیش له‌بنبێنن ،ده‌وڵه‌تی نه‌ته‌وه‌یی دووه‌م ئامانجیشی بریتیه له گه‌شه و پێشكه‌وتن و خۆشگوزه‌رانی هاولاَتیانی خۆی،نه‌ك برسیكردن و بێخزمه‌تكردن و زوڵم و چه‌وساندنه‌وه و په‌شیمانبونه‌وه له‌هه‌موو بنه‌ماكانی شۆڕش و خه‌بات له دیموكراسی و ئازادی و عه‌داله‌ت و خۆشگوزه‌رانی. ده‌وڵه‌تێك كه نه‌بێته مایه‌ی چه‌سپاندنی عه‌داله‌ت و بنبڕكردنی گه‌نده‌ڵی و هێنده‌ش غرورو بێمنه‌ت بێت له خه‌ڵك و جه‌ماوه‌ر و میله‌ته‌كه‌ی هه‌ر نه‌بوونی باشتره.
• پرسیار لێره‌دا ئه‌وه‌یه ،گه‌ر كورد هه‌ر سوور بێت له‌سه‌ر چێكردنی ئه‌م ڕیفراندۆمه ئه‌نجامه‌كان چی ده‌بێت؟ له‌ناووچوونی ئه‌م ده‌سه‌لاَته یان سه‌رخستن و پته‌وكردنی و به‌رده‌وامبوونی ده‌بێت؟ ئایا سه‌ركردایه‌تی سیاسی ئاماده‌سازی ته‌واوی كردوه بۆ ڕووبه‌ڕووبونه‌وه‌ی ئاڵنگاریه مه‌ترسیداره‌كانی ده‌وره‌وبه‌ری؟ ئایا حسابی گه‌مارۆ و فشاره‌مای ده‌وڵه‌تانی ناوچه‌كه‌و دونیاشی كردوه؟ئایا گره‌نتی سه‌ركه‌وتنی پڕۆسه‌كه‌ی له‌ناوخۆشدا به‌ده‌ستهێناوه؟
وه‌لاَم ،به‌داخه‌وه له‌ناوخۆدا یه‌ك و یه‌كگرتوو نین نه‌له‌گوتار و نه‌له‌كرداردا،كه بۆخۆی ئه‌مه خاڵی هه‌ره لاوازی بڕیار و پڕۆسه‌كه‌یه و مه‌ترسی گه‌وره‌شه بۆ سه‌رنه‌كه‌وتنی، له‌گه‌ڵ عێراقیشدا هیچ جۆره ڕێكه‌وتن و لێكتێگه‌یشتن به خۆشی و دوور له ده‌مارگیری نه‌كراوه، له‌گه‌ڵ ولاَتانی دراوسێشدا هه‌مئاهه‌نگی و ته‌بایی و لێكتێگه‌یشتن سازنه‌دراوه، له‌گه‌ڵ ولاَتانی زلهێزیشدا به‌هه‌مان شێوه ئامۆژگاریكراوین كه ئه‌و پڕۆسه‌یه له‌م كاته‌دا گونجاو نیه(( ئامۆژگاری زلهێز و ده‌سه‌لاَتدار هه‌میشه جۆرێك له هه‌ڕه‌شه‌ی له‌پشته‌وه‌یه)) و ده‌زگایه‌كی به‌متمانه‌ی نێوده‌وڵه‌تیش وه‌كو نه‌ته‌وه یه‌كگرتوه‌كان ده‌ڵێت ئێمه پشتیوانی و پشتگیری و سه‌رپه‌رشتی پڕۆسه‌كه ناكه‌ین تا له ڕێگه‌ی عێراقه‌وه داوه‌ت نه‌كرێین. بۆیه سووربوون له‌سه‌ر بڕیارێكی هه‌م چاره‌نووساز و هه‌میش گرنگ و هه‌ستیار بۆ هه‌موان كه‌به‌م شێوه‌یه ئاماده‌سازی بۆ نه‌كرابێت و حساباتی وردی بۆنه‌كرابێت و خوێنده‌وه‌ی هاوكێشه و به‌لاَنسی هێزه‌كانیشی بۆ نه‌كرابێت،جگه له‌كارێكی سه‌ركێشانه چیدی تر نیه و نابێت و ئه‌نجامه‌كه‌شی ماڵوێرانی و تێكدانی ئه‌م ئه‌زموونه و گه‌ڕانه‌وه بۆ خاڵی ده‌ستپێك و دووباره بونه‌وه‌ی مێژووی ڕه‌شی له‌ناوچوونی حكومه‌ت و كۆمار و شۆڕشه‌كانی ڕابووردوومان ده‌بێت به‌لاَم ئه‌مجاره‌یان خوێناویتر و كاریگه‌رتر ده‌بێت بۆ 100 ساڵی ئاینده‌مان.
ئه‌ی چاره‌سه‌ر چیه؟
چاره‌سه‌ری مامناوه‌ندی بۆ تێپه‌ڕكردنی ئه‌م قۆناغه و ڕه‌وینه‌وه‌ی مه‌ترسیه‌كان و ئاڵنگاریه‌كانی ده‌وروبه‌ر،بریتیه له خۆڕێكخستنه‌وه‌ی زیاتری نێوماڵی كورد و باشتركردن و ئاساییكردنه‌وه‌ی په‌یوه‌ندیه‌كان له‌گه‌ڵ به‌غداد و ده‌رودراوسێكان و هه‌وڵدانی زیاتریشه له‌گه‌ڵ زلهێز و هاوپه‌یمانه‌كاندا كه پشتیوانی زیاتری مانه‌وه و به‌رده‌وامبوون و به‌هێزكردنی ئه‌م ئه‌زمونه‌مان بكه‌ن،تاكاتێكی گونجاوتر و له‌بارتر بۆ هێنانه دی ده‌وڵه‌تی سه‌ربه‌خۆی كوردی،ئه‌وه‌ش كاتێك ده‌بێت كه ده‌وڵه‌ته بالاَده‌سته ناوچه‌ییه‌كان له توركیا و ئێران و سعودیه و میسر و عێراق به‌م گه‌وره‌یی و به‌هێزییه و یه‌كگرتویه نه‌مێننه‌وه،ئه‌و كات كورد ده‌توانێت بگاته ئامانج و خه‌ونه له‌مێژینه‌كه‌ی خۆی و زاڵیش بێت به‌سه‌ر هه‌موو ئاڵنگاریه مێژوویی و جوگرافیای و سنور و تابۆ نێوده‌وڵه‌تیه‌كان و ببێته كاراكته‌رێكی به‌هێزیش له‌ناوچه‌كه‌دا كه هه‌موو بنه‌ما سیاسی و ئابوری و سه‌ربازیه‌كانی هه‌یه.
بۆئه‌وه‌ی بشبینه ده‌وڵه‌تێكی یاسایی و دانپیادانراوی نێوده‌وڵه‌تی ده‌بێت له ڕێگه و ڕێژچكه یاساییه‌كانه‌وه ده‌ستپێبكه‌ین و ئه‌ویش به كاراكردنه‌وه و توندوتۆڵكردنه‌وه و چه‌سپاندنی زیاتری داموده‌زگا شه‌رعی و هه‌ڵبژێردراوه‌كانی هه‌رێمه‌كه‌مان ده‌بێت له په‌ڕله‌مان و حكومه‌ت و ده‌زگای دادوه‌ری و سه‌روه‌ربونی یاسا و چه‌سپاندنی دیموكراسی و ئازادیه‌كان و پاراستنی مافه‌كانی مرۆڤ،ئه‌گینا به‌پێچه‌وانه‌وه ده‌بینه ده‌وڵه‌تێكی ده‌رچوو له یاسا و ڕێسا نێوده‌وڵه‌تیه‌كان و هه‌موانیش دژمان ده‌وه‌ستنه‌وه.
[email protected]
نوێترین نوسینەکانی نه‌وزادی موهه‌ندیس
-
نه‌وزادی موهه‌ندیس
17/09/2021
-
نه‌وزادی موهه‌ندیس
07/09/2021
-
نه‌وزادی موهه‌ندیس
29/08/2021
-
نه‌وزادی موهه‌ندیس
21/08/2021
-
نه‌وزادی موهه‌ندیس
12/08/2021
-
نه‌وزادی موهه‌ندیس
04/07/2021