نوێكاری و بەخۆدا چوونەوە/ زنجیرەی بیست و سێ‌

وتار/ 14/03/2021 373 جار بینراوە

موحسین حسێن

نوێكاری و بەخۆدا چوونەوە/ زنجیرەی بیست و سێ‌

✍🏻 زنجیرەی بیست و سێ‌ : عیباداتی شەعائیری و تەعامولی
***********************************
شێخ عەبدوالقادری گەیلانی پێناسەیەكی كوت و پوختی بۆ دین كردوە و  دەفەرمووێت « دین : ڕاستگۆییە لەگەڵ خودا و ئەخلاق جوانیە لەگەڵ خەڵك » ، زانایانیش عیبادەتیان كردۆتە دوو بەشەوە:
1️⃣  عیباداتی شەعائیری : واتە بە جێهێنانی شەعائیرە ئاینیەكان لە نوێژ و ڕۆژ و زەكات و حەج و .....هتد ، دیارە ئەم بەشە ڕێكخەری پەیوەندیەكانی نێوان خالق و مەخلوقە
2️⃣  عیباداتی تەعامولی: واتە مامەڵەكردن لەگەڵ خەڵك و دەوروبەر لە چوارچێوەی شەرع و بەو شێوەیەی خودا و پێغەمبەر دیاریانكردووە ، ئەم بەشەش ڕێكخەری پەیوەندییەكانی نێوان مرۆڤ و دەوروبەریەتی.
جا ئێمەی ئیسلامی تا ئەم قۆناغەش پێوەرمان بۆ مرۆڤەكان لەسەر بناغەی ( عیباداتی شەعائیری ) ە و باش و خراپی ئیمانداران بەمە دەپێوین ، هەر بۆیە پێشبڕكێكە لەسەر ئەم بوارەیە و هەركەس گرنگی بەم بەشە دابێت بە كەسێكی ئیماندارمان لە قەڵەم داوە ، لەو لاشەوە بۆ پێوانەی مرۆڤەكان هیچ حیسابێكمان بۆ ( عیباداتی تەعامولی ) نەكردوە و تا ڕادەیەك فەرامۆشمانكردوە ، ئەم ناهاوسەنگیەش بووەتە هۆكار بۆ ئەوەی خۆمان بە عیبادەتەكانمانەوە هەڵكێشن و خۆمان لەلا ببێتە فریشتە و پۆزی پێوە لێبدەین ، نەشتوانین مامەڵەیەكی جوان و تەندروست لەگەڵ خەڵكیدا بكەین ، لە كاتێكدا پێغەمبەری خودا ( درودی خودای لەسەر بێت ) زۆر تەئكید لەسەر بەشە تەعامولیەكە دەكاتەوە وبەدەمەوە چونی كەسێكی لا خێرترە لە یەك مانگ ئیعتیكافكردن لە مزگەوتەكەی خۆیدا ( لە كاتێكدا نوێژێك لە مزگەوتی پێغەمبەردا یەكسانە بە هەزار نوێژی مزگەوتی تر ) هەر وەك دەفەرمووێت : [  وَلَأَنْ أَمْشِي مَعَ أَخٍ فِي حَاجَةٍ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْ أَنْ أَعْتَكِفَ فِي هَذَا الْمَسْجِدِ  -يَعْنِي: مَسْجِدَ النَّبِيِّ ﷺ-  شَهْرًا ]  كاتێكیش باس لەوە دەكات كە ئایا : خۆشەویستترین مرۆڤ لای خودا كێیە و خۆشەویستترین كردەوەش لای خودا كام كردەوەیەیە هەر تەئكید لەسەر ( عیباداتی تەعامولی ) دەكاتەوە و دەفەرمووێت [ أَحَبُّ النَّاسِ إِلَى اللهِ أَنْفَعُهُمْ لِلنَّاسِ ، وَأَحَبُّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللهِ -عَزَّ وَجَلَّ - سُرُورٌ تُدْخِلُهُ عَلَى مُسْلِمٍ ، تَكْشِفُ عَنْهُ كُرْبَةً ، أَوْ تَقْضِي عَنْهُ دَيْنًا ، أَوْ تَطْرُدُ عَنْهُ جُوعًا  ] ، كەواتە موسڵمانی ڕاستەقینە بریتییە لە كەسێك كە ( .... مَنْ سَلِمَ الْمُسْلِمُونَ مِنْ لِسَانِهِ وَيَدِهِ) ، وە مرۆڤ بە ئیماندار نامێنێ‌ ئەگەر : ( ليسَ المُؤْمِنُ الذي يَشْبَعُ وجارُهُ جائِعٌ إلى جَنْبِهِ) ، وە سیفاتی ئیمانداریش لە دەست دەدەین ئەگەر ( لَا يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتَّى يُحِبَّ لِأَخِيهِ مَا يُحِبُّ لِنَفْسِهِ) ، بە دەستهێنانی بەهەشتیش پەیوەستە بەوەی كە دراوسێیەكی باش بین ( لا يَدْخُلُ الجنَّة مَنْ لا يأْمَنُ جارُهُ بوَائِقَهُ ) ، دەی ئەگەر چاوەڕێی ڕەحم و بەزەیی خودا دەكەین با لەگەڵ خەڵكی میهرەبان بین ( ارْحَمُوا مَنْ فِي الأَرْضِ يَرْحَمْكُمْ مَنْ فِي السَّمَاءِ ) ، كەواتە مرۆڤ دەتوانێت لەم ڕێگایەوە ( عیباداتی تەعامولی )  پاداشتێكی زۆر بۆ خۆی دەستەبەر بكات ، دەی با لەمەولا تەركیزی زیاترمان لە سەر عیبادەتی تەعامولی بێت و ئەوە بكەینە پێوەری ڕاستەقینە بۆ ئیلتیزاماتی ئەندام و كادیرانمان ، چونكە عیباداتی شەعائیری بۆ خۆمانە و هیچ سودێك بە مرۆڤەكانی دەوروبەرمان ناگەیەنێت ، بەڵام عیباداتی تەعامولی دەبێتە هۆكار بۆ جوانكردنی ئیسلام و خۆشەویستكردنی ئاینەكەمان لە لای هاوڵاتیان.
چاوەڕوانی ( زنجیرەی بیست و چوار ) بن

نوێترین نوسینەکانی موحسین حسێن