کۆڤید (١٩) ململانێی نێوان وڵاتانیشی گۆڕی

وتار/ 13/06/2020 723 جار بینراوە

عەلی قەڵادزەیی

کۆڤید (١٩) ململانێی نێوان وڵاتانیشی گۆڕی

عەلی قەڵادزەیی
بونی ململانێکان لە چوارچێوەی یاسا و بەهاکان سروشتێکی مرۆیی و نوێباوی ژیانە ، بەو مانایەی بۆ ئەوەی ژیان نەوەستێت و گۆڕانکاریەکان بەردەوام بن دەبێ ململانێکان بەردەوام بونیان هەبێ ، بەڵام هەمیشە ئەو پڕۆژانەی فاکتەری دروست بونی ململانێکانن لەڕۆژگارێکەوە بۆ یەکێکی تر لە گۆڕانی بەردەوامدان .
ڕۆژانێک فاکتەری ململانێکانی نێوان وڵاتان بریتی بوو لە پڕۆسەی بەردەوامی خۆپڕچەککردن ، چونکە لەدیدی دونیای مۆدێرن ئەو وڵاتەی خاوەنی کاراترین تەکنۆلۆژیای مۆدێرنی سەربازی ناتەقلیدی و بەهێزترین تەرسانەی چەکی ئەتۆمی و بایۆلۆژی و میکڕۆبی بێت بێشک ئەم وڵاتە چانسی زلهێزبوونی لە جیهاندا هەیە ، بەڵام بە هاتنی کۆڤید (١٩) زۆربەی شتەکان گۆڕان لەناویشیاندا ناواخنی ململانێکان گۆڕانی ڕیشەییان بەسەردا هات ، لەو سۆنگەوەی ئەم ڤایرۆسە بچوکە زیاتر لە (٢١٥) وڵاتی جیهاندا بڵاوبۆتەوە و بەم هۆیەوە لە دوای جەنگی دووەمی جیهانیەوە زۆرترین قوربانی مرۆیی خستۆتەوە بەتایبەت لە هەردوو کیشوەری ئەمریکا و ئەوروپا .
فۆبیای مرۆڤایەتی لە کۆرۆنا ڤایرۆس بەهۆی زۆری قوربانیەکانی و بەردەوامی تەشەنەسەندنیەوە لە وڵاتێکەوە بۆ وڵاتێکی تر و لە ماڵێکەوە بۆ ماڵێکی تر ، ئەم حاڵەتەش فاکتەرێکە بۆ قوربانیدانی گیانی زیاتری مرۆڤایەتی بەدەست ئەم ڤایرۆسەوە لە ئایندەدا ، هەموو ئەمانە بەیەکەوە ئەمڕۆ ناواخنی ململانێکانی نێوان وڵاتانی گۆڕی بەجۆرێک کە ململانێی توندی لەسەر پڕسی دۆزینەوەی ئەنتی کۆڤید (١٩) لەجیهاندا دروستکرد ، چونکە هەروڵاتێک چانسی دۆزینەوەی چارەسەری هەبێت ، بەومانایە دێت کە ئەم وڵاتە توانیویەتی فۆبیای مرۆڤایەتی لەبەرامبەر کۆرۆنا بڕەوێنێتەوە ، بەم هەنگاوەش ئەوکات دەتوانێ مێژویەکی درەوشاوە بۆ خۆی بنەخشێنێت و مەدالیای پاڵەوانێتی لە مێژوودا بکاتە ملیەوە ، بێگومان ئەو کات لە دیدی مرۆڤایەتیەوە ئەم وڵاتە براوەو زلهێزی مەعنەوی هەموو جیهان دەبێت ، هەر لەم کڵاوڕۆژنەوەیە وەک دەبینین ئەمڕۆ هەموو وڵاتانی جیهان بەبەهێزو بێهێزیانەوە بەتایبەتیش هەردوو وڵاتی وەک ئەمریکا و چین کە تاکو دوێنێ سەرقاڵی خۆپڕچەککردن بوون ئەمڕۆ سەرقاڵی کارکردنی بەردەوامن بۆ دۆزینەوەی ئەنتی کۆڤید (١٩) .