شۆڕش لە نێوان واقیع و خەیاڵدا

وتار/ 04/06/2020 623 جار بینراوە

ئەمیر مام والی

شۆڕش لە نێوان واقیع و خەیاڵدا

شۆڕش (بە ئینگلیزی: Revolution وشەکە لە لاتینیدا بەمانەی وەرچەرخان دێ) جگە لە چەمک و واتای کۆمەڵناسی کە بریتیە لەگۆڕینی (ژێرخانی کۆمەڵایەتی = Structure sociale)، لە واتا سیاسیەکەیدا بریتیە لە گۆڕینی دامەزراوەی سیاسی و دەسەڵات. شۆڕش مافی دیاریکردنی دەسەڵات (فەرمانڕەوایی) و بەرپرسیاریەتیە. شۆڕش زۆر جار کاتێک ڕوو ئەدات کە خەڵکانێک هەبن وابزانن یان وادیاربێت ئەچەوسێنرێنەوە (لە ڕووی سیاسی، کۆمەڵایەتی یان ئابووریەوە)[١].

وەک دەڵێن: شۆڕش بۆ ئەوەیە جووتێک پێڵاوت پێ بدات، نەک پێڵاوەکانی خۆشت لێ بسێنێتەوە.
ڕێبەری شۆڕشگێڕانی ڕوسیا (لینین)، هەلومەرجی هەڵگیرسانی شۆڕشی لە چوار ئاستدا دیاری کرد:
یەک: بوونی قەیرانی سەرتاسەریی و قووڵ لە کۆمەڵگادا.
دوو: چینی کرێکار توانای قبوڵکردنی ئەو هەلومەرجە قەیراناوییەی نەمابێت.
سێ: بوونی ئاژاوە، و دابەشبوونی ناوخۆیی لەنێو چینی دەسەڵاتداردا.
چوار: بوونی پارتێکی شۆڕشگێڕ.

ئێستا دەبێت بپرسین کە ئایا دوای ۳۰ ساڵ لە دروستبونی حکومەتی هەرێمی کوردستان، سەرەڕای یەکسان نەبونی یاسا و نەبونی ئازادی و نەبونی نان و ئەمان، شکاندنی شکۆی کورد وەک نەتەوەو وەک تاک بە هەموو پێوەرەکان،  سەرەڕای هەبونی زوڵمێکی زۆرو هەمەچەشنی دەسەڵات لە خەڵکی هەرێمی کوردستان.....
ئایا هاوڵاتیان ئومێدێکیان ماوە بە باشبونی دۆخی ژیان و گوزەرانیان؟ ئایا هاوڵاتیان بڕوایان بە باشبونی دۆخی هەرێمی کوردستان ماوە؟
بێگومان وەڵامی زۆرینەمان نەخێرە.

دەپرسین ئایا ئەم چوار ئاستەی هەلومەرجی هەڵگیرسانی شۆڕش لە ئێستادا تا چەند بونیان هەیە؟
۱- حکومەتی هەرێمی کوردستان لە قەیرانێکی گەورەی ئابوریدایە. دەسەڵاتداران ڕایانگەیاندوە کە ۲۷ ملیار دۆلار قەرزدارن، ئەمە جگە لە قەرزی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم بە هەموو چین و توێژەکانەوە، هەرێمی کوردستان لە قەیرانێکی گەورەی کۆمەڵایەتیدایە، ساڵانە ژمارەیەکی زۆری خێزان هەڵئەوەشێت، ساڵانە هەزاران گەنج کۆچ دەکەن بۆ دەرەوەی وڵات و هەرێمی کوردستان بەجێ دەهێڵن.

۲- چینی پرۆلیتار(کرێکار)، ڕوو بەڕووی دۆخێکی خراپ و دژوار بوونەتەوە، زۆرینەی بەشدار بوانی ناڕەزایەتییەکان پێک دێن لەو چینە بەشخورا و زوڵملێکراوەی هەرێم، زۆرترین بەدکرداری و نایاسای و پێشێلکاری بەرامبەر چینی کرێکار دەکرێت و بەردەوامە. چینی کرێکار ئومێدی خۆیان بەستۆتەوە بە چەند پارتێکی جیاوازەوە، کە خاوەنی چەندین ڕوئیای جیاوازن لەگەڵ یەکتری. چینی کرێکار ناڕازی و بێزارن لە شێوازی ژیان و گوزەرانیان و مامەڵەی حکومەتی هەرێم و بەرپرسان بەرامبەریان.

۳- ئاژاوەیەکی زۆر ڕوون لە ناو لایەنەکانی حکومەتدا هەیە و بەدی دەکرێت، پارتەکانی دەسەڵات لە ڕێگەی میدیاوە دژ بە یەکتر دەجوڵێنەوەو خەڵک لە یەکتر هاندەدەن، ململانێیەکی بەهێز لەنێوان گەورە بەرپرسانی هەرێمی کوردستاندا بەدی دەکرێت و هاوڵاتیانیش زیانمەندی سەرەکی ئەو ململانێیەن، پارتەکانی دەسەڵات بە تایبەت (پدک و ینک)، لە لایەن دوو دافیعی جیاوازەوە تەوجیهـ ئەدرێن و لە زۆرکاتدا دژ بە یەکتری ڕیسکیان بە قەوارەی هەرێمی کوردستان ودانیشتوانەکەشیوە کردوە.

٤- پارتێکی شۆڕشگێڕ، خۆری گۆڕانکاری و درێژەدان بە ململانێ سیاسیەکان بەبێ بونی چەک لە هەرێمی کوردستاندا لە دوا ساتەکانی ئاوا بوندایە. تا ئێستاش هێزێکی سیاسی خاوەن فکر لە گۆڕەپانەکەدا نیە خۆی وەک بەدیلی حیزبەکانی دەسەڵات نیشان بدات و بە کردار بۆ هاوڵاتیانی بیسەلمێنێت. لە هەرێمی کوردستاندا سێ لە مەرجە سەرەکییەکانی شۆڕش بونی هەیە، ئەوەی کە ونە و بەدیار نەکەوتوە کەسایەتیەکی کاریزمی بەهێزە کە چینی کرێکار ئاڕاستە بکات و قەیرانەکان بکات بە ئامراز و ناکۆکییەکان بقۆزێتەوەو لە ڕێگەی پارتێکی بەهێزو ڕێکخراوەوە شۆڕش بەرپا بکات. ئەوەی کە ئێستا لە شەقامی هەرێمی کوردستاندا ئەگوزەرێت داواکاری هاوڵاتیانە بۆ مووچە و شکاندنی قەدەغەی هاتووچۆ. ئەم جۆرە لە ناڕەزایەتی بە هیچ جۆرێک ناچێتە قاڵبی شۆڕشکردنەوە.

شۆڕش لە واقیعدا دەکرێت و دوورە لە خەیاڵ و مەبەستگەلێکی شاراوە، شۆڕش لە پشت میدیاکان و له ناو سۆشیال میدیاوە ناکرێت، شۆڕش ئامادەبوون و ماندوو بوونی ئەوێت، شۆڕشگێڕیش دەبێت کەسێک بێت خاوەن ڕابردوویەکی پاک بێت، لەناو خەڵکدا متمانەی هەبێت و خاوەن فکر و بڕوایەکی جێگیر بێت. هەر وەک ( جۆرج ئۆرێۆڵ)، لە کتێبی مەزرای ئاژەڵاندا نیشانمان ئەدات، گەر کەسێک بانگەشەی شۆڕشی کردوو دروشمی شۆڕشی بەرزکردەوە بەبێ بونی مەرجەکانی شۆڕشگێڕی لەخۆیدا، بێگومان کە چوە دەسەڵاتیش هاوشێوەی بەرازە شۆڕشگێڕەکانی مەزرای ئاژەڵان خۆی دەبێتەوە بە دیکتاتۆرێکی دیکە و دەبێ شۆڕشێک لە دژی بەرپاکرێتەوە.
ئەمیر مام والی

نوێترین نوسینەکانی ئەمیر مام والی