(بریتش کاونسڵ) لە بیناکردنەوە بۆ وێرانکردنی سیستمی پەروەردە

وتار/ 30/05/2020 1279 جار بینراوە

عەلی قەڵادزەیی

(بریتش کاونسڵ) لە بیناکردنەوە بۆ وێرانکردنی سیستمی پەروەردە

عەلی قەڵادزەیی
یەکێک   لە  دیاریەکانی  وەزارەتی  پەروەردە  و  وەزیرەکەی  لە  کابینەکەی  نۆیەمی  (مەسرور  بەرزانی) دا  بریتی  بوو  لە  ئیستیرادکرنی  سیستمێکی  نوێی  پەروەردەو  فێرکردن  بۆ  کوردستان  لەژێرناوی  (بریتش  کاونسڵ) بە  ئامانجی  سەرلەبەری  نۆژەنکردنەوەی  سیستمی  پەروەردە  و  فێرکردن  لەکوردستان  و رزگارکردنی  لەو  تۆزاوی  بوون  و  تەقلیدبونەی  کە  ساڵانێکە  بەدەستیەوە  دەناڵێنێت  و  بۆتە  فاکتەرێکی  نەرێنی  بۆ بێ  مەعریفە  بوون  و  بێ کوالێتی  بوونی  سیستمی  خوێندنمان  لەسەر  ئاستی  ناوخۆ  و  دابەزینی  ئاستی  زانکۆکانمان  لە  ڕیزبەندی  زانکۆکانی  جیهان  بۆ  خوار  ڕیزبەندی  (١٠٠٠٠) ەکان ، بەم  جۆرە  منافیسەکانی  زانکۆکانی  ئێمە  بریتین  لە  ژمارەیەک  لە  زانکۆ  دواکەوتوەکانی  وڵاتانی  کیشوەری  ئەفریقیا  لەناویشیاندا  زانکۆکانی  وڵاتی  سۆمال .                                                                                                 
هەموان  باش  ئەو  حەقیقەتەمان  بیرە  کە  ژمارەیەک  لە  (سەرپەرشتیاری  پەروەردەیی  و  بەڕێوەبەری  خوێندنگە )  لەمساڵی  خوێندندا  ئەوەندە  ساویلکەئاسا  و  توتی  ئاسا  کەوتبونە  بەشان  و  باڵهەڵدانی  بریتش  کاونسڵ  بەجۆرێک  شیرینی  بە  فریادڕەسبونی  ئەم  سیستمەیان  لەدەم  دەتکا ، چونکە  هاوشێوەی  مەدینە  فازیلەکەی  فاڕابی  کە  بەخەیاڵ  مرۆڤەکانی  بۆ  دورخستنەوەیان  لە  ئازار  و  نقومکردنیان  لە  چێژەکانی  ژیان  لە  بەهەشتێکی  یۆتۆپی  ئاسادا  لەسەر  زەوی  نیشتەجێکردبوو ، بەلاساییکردنەوەی  فارابی  (سەرپەرشتیار  و  بەڕێوەبەرەکان) لە  دونیای  خەیاڵی  وادا  نغرۆبوو  بوون  کە  بەخەیاڵیان  بریتش  کاونسڵ  پڕۆسەی  پەروەردە  لەکوردستان  بە  چەشنێک  پڕۆفیشناڵ  و  پڕکوالێتی  دەکات  کە  هاوشێوەی  ژمارەیەک  لە  وڵاتانی  مۆدێرنی  ئەوروپی  خوێندنگەکانی  ئێمەش  بە  نمونەیی  دەکات  و  هەریەکێکیان  لەگۆڕەپانەکانیان  دەکات  بە  خاوەنی  ئاڵای  خۆی ،  کە  ئەم  ئاڵایە  ئاستی   مەعریفی  و  کوالێتی  سیستمی  خوێندنی  ئەم  خوێندنگەیە  نیشاندەدات  کە  بە  هۆی  تێپەڕین  بەقۆناغەکانی  هەڵسەنگاندنی  سەرپەرشتیارانەوە  بەدەستی  دەهێنێت .

ژمارەیەک  لەبەڕێوەبەری  خوێندنگە  و  قوتابخانەکان  ئەوەندە  بەسیستمی  (بریتش  کاونسڵ)  سەرسام  و  شاگەشکە  بوو  بوون  بەخەیاڵیان  گەر  مامۆستا  (چارەگێک) لە  پێش  دەستپێکردنی  دەوامی  ڕەسمی  لە  خوێندنگاکەی  ئامادە  نەبێت  ئەوا  لەکۆتایدا  ئۆباڵی  شکستی  بریتش  کاونسڵی  لە  کوردستان  دەکەوێتە  گەردنی ،  بەڵام  پاش  ساڵێک  لە  گوزەری  مۆمی  تەمەنی  بریتش  کاونسڵ  لە  ناوەندەکانی  خوێندنی  کوردستان  با  ئەمڕۆ  بەعەقڵێکی  بەراوردکاریەوە  هەڵسەنگاندنێک  بۆ  دەرهاویشتەکانی  بکەین  و  وەڵامی  ئەم  پرسیارە  بدەینەوە  کە  ئایا  دوای  ئەم  ساڵەی  تەمەنی  ئەم  سیستمە  چی  باشی  بۆمان  بەرهەمهێنا ؟ دەکرێت  بۆ  وەڵامی  ئەم  پرسیارەش  دابەشکاری  بەسەر  سێ  ڕەهەندی  جیاوازدا  ئەنجام  بدەم :

١- تەقلیدبوونی  بریتش  کاونسڵ  هەر  لە  ڕێگاوەو  لە  دوو  توێی  پەیپەرەکانیدا : کاتێک  مامۆستا  هەموو  ئەو  پەیپەرانەی  دەخوێندەوە  کە  بەئامانجی  ئاشنابون  بە  سیستمەکە  لەلایەن  خوێندنگەکەیەوە  پێی  دەدرا ،  ئەو  کات  مرۆڤ  بەگومان  بوو  لەوەی  کە  ئەم  سیستمە  بەم  ناوەڕۆکە  کۆنەیەوە  بتوانێ  سیستمی  پەروەدەی  کوردستان  هاوچەرخ  بکات ، لەگەڵ  بەزەیی  هاتنەوە  بە  ئاستی  مەعریفی  و  ئەکادیمی  هەموو  ئەو  خاوەن  بڕوانامانەی  کە  ئەم  پەیپەرانەیان  نوسیوە ،  چونکە  پەیپەرەکان  بەتەواوی  خاڵی  بون  لە  هەموو  ئیستاتیکایەکی  نوسین  کە  خۆی  لە  خاڵبەندیەکی  ڕاست  و  دورست  لە  نوسیندا  دەبینێتەوە ،  لەگەڵ  ناڕێک  و  پێکی  لە  بەکاربردنی  هەندێک  لە  دەستەواژەکانی  ناو  پەیپەرەکان  بە  نمونە  دەستەواژەی (ئەوەی  دەیڵێیتەوە  دەیزانیت) دا ، لە  کاتێکدا  ئەم  ڕستەیە  وەک  پرسیارێک  ئاراستەی  مامۆستا  کرابوو  بەڵام  نیشانەی  پرسیاری  بۆ  دانەنراوە ، بێگومان  دەربڕینی  ئەم  دەستەواژەیە  بەم  ڕەهاییە  (دەیزانیت) شێوازێکی  ناپەروەردەییە  و  لێدانە  لە  کەسایەتی  مامۆستا  بەوەی  بەو  ڕەهاییە  بەمامۆستا  بڵێیت  ئەو  بابەتەی  دەیڵێیتەوە  و  چوار  ساڵیش  لە  زانکۆ  خوێندوتە  و  بڕوانامەت  لەسەری  وەرگرتووە  هێشتا  دەیزانیت ، لەولاشەوە  وشەی  (دەیزانیت) بریتیە  لە  دەستەواژەیەکی  ڕەها  بێگومان  ڕەهایی  بونیش  تەواو  پێچەوانەی  ڕۆحیەتی  دونیای  مۆدێرنی  ئەمڕۆیە ، چونکە  مۆدێرنە  بۆ  ئەوە  هات  کە  بەرگی  ڕەهایی  بوون  لە  ڕاستیەکان  و  دەستەواژەکان  دابڕنێت  و  بەرگی  ڕێژەیی  بونیان  بەبەردا  بکات ، کە  واتە  گەر  بەڕاست  بمانەوێت  سیستمێکی  پەروەردەیی  مۆدێرن  بینابکەین  دەبوایە  پرسیار و دەستەواژەکانیشمان  بە  شێوازی  ڕاست  و سەردەمیانە  ئاراستە  بکردایە  بەجۆرێک  ئەوکات  بە  ڕێژەیی  بە مامۆستامان  بگوتایە  (ئەوەی  دەیڵێیتەوە  چەندی  لێ  دەزانیت؟) .

٢- خوێندکار و تاقیکردنەوەکان : یەکێک  لە  داهێنانەکانی  بریتش  کاونسڵ  لەمساڵی  خوێندن  بریتی  بوو  لە  ئەژماردکردنی  نمرەکانی  تاقیکردنەوەی  کۆرسی  یەکەمی  خوێندن  بۆ  کۆرسی  دووەم ، ئەم  هەنگاوەش  وەک  بێمنەتکردنێکی  وەزارەتی  پەروەردە  بوو  بۆ  مامۆستایان ، بەڵام  بەلەبەرچاو  گرتنی  (١٠) نمرە  بۆ  پەڕینەوەی  خوێندکار و (٥) نمرەش  بۆ  بڕیاری  دەرچواندن  و  لەولاشەوە  گەر  خوێندکار  لە  حاڵێکدا  لە  هەموو  وانەکانیشی  کەوتبێ  ئەوا  ئیکمالە  و  دەتوانێ  تاقیکردنەوەکان  بکاتەوە ،  هەموو  ئەمانەش  لەناوەڕۆکدا  یەک  مانایان  هەیە  کە بریتین  لە  کوشتنی  رۆحیەتی  خوێندکار  بۆ  پڕۆسەی  پەروەردەو  فێرکردن  و  لەگەڵ  داماڵینی  لەهەموو  مەعریفەیەک ،  چونکە  ئەم  هەموو  کارئاسانیانە  لەکۆتایدا  مرۆڤێک  بەرهەم  دێنێت  کە  هەموان  دەکات  بە خاوەن  بڕوانامە  بەڵام  بڕوانامەیەکی  بێ  مەعریفە و  خاڵی  لە  پەورەردەیەکی  تەندروستی  هاوچەرخ ،  کە  بێگومان  لەم  کاتەشدا  مرۆڤی  خوێندەوار  لەگەڵ  مرۆڤە  نەخوێندەوارەکان  یەکسان  دەبن  و لەڕۆڵ  و  کاریگەریان  لەسەر  ئایندەی  کۆمەڵگە  هیچ  جیاوازیان  نابێت .

٣- بریتش  کاونسڵ  بریتی  بوو  لە  سیستمێک  بۆ  هەژارخستن  و  کردەی  سکهەڵگوشین  بۆ  توێژی  مامۆستا ،  چونکە  بەر  لەهەرشتێک  حکومەت  و  وەزارەتی  پەروەردەی  لە  مامۆستایان  بێمنەتکرد و  موچەی  لەمانگێکەوە  کرد  بە  (٦٠) ڕۆژ و  بگرە   زیاتریش  و  وا  خەریکە  لە  جێگەی  بڕینی  موچەی  بندیوارەکان  حکومەت  چاکسازیەکەی  بە  بڕینی  دەرماڵەی  مامۆستایان  دەست  پێبکات ، سەرباری  گرتن  و  ڕاوەدونان  و  دادگاییکرانی  ژمارەیەک  مامۆستا  لە  دەڤەری  بادینان  بەیاسای  کۆڕۆنا  ڤایرۆس  تەنیا  گوناهیشیان  ئەوەیە  کە  لەسەر  پرسی  هەژارکردنیان  بێدەنگنەبون  و  دروشمی  نەخێر  بۆ  برسیکردنیان  بەرز  کردەوە .

نوێترین نوسینەکانی عەلی قەڵادزەیی