لە جەنگدا تەنها مرۆڤەكان نامرن ژینگەش دەمرێت

وتار/ 16/03/2019 641 جار بینراوە

مه‌عروف مه‌جید

لە جەنگدا تەنها مرۆڤەكان نامرن ژینگەش دەمرێت
مەعروف مەجید/ سەرۆكی رێكخراوی ئایندە بۆ پاراستنی ژینگە
بە درێژایی مێژوو، ئێمەی كورد لە كاتی بەرپابونی شەڕ و مەینەتەییەكان كە بەرامبەر میللەتەكەمان ئەنجام دراوە زیاتر هەست و سۆزمان تەنها بۆ لایەنە مرۆییەكەی جوڵاوە، یاخود ئەو زەرە و زیانانەی بەرامبەرمان ئەنجام دراوە.
 كەمتر بیرمان لەوە كردۆتەوە ئاخۆ جەنگ چی دەرهاویشتەیەكی دەبێت لەسەر تێكدان و وێرانكردنی ژینگەی وڵاتەكەمان ، بە تایبەتی هەرێمی كوردستانی باشوور، بە درێژایی شۆڕشە یەك لە دوای یەكەكانی كورد، هەمیشە دووژمنان بە چەك دژایەتییان كردووە، ئەگەر بگەرێینەوە بۆ ساڵانی پێش راپەرین، ئەوا لە مێژووی رەشی بەعسدا چەندین جار گەلی كورد بە درندانەترین شێوە بە چەكی جۆراو جۆر دژایەتی كراوە .
تا كار گەیشتە ئەوەی بەبەرچاوی پارێزەران و بانگەشەكارانی مافی مرۆڤ، لە لایەن دڕندەترین ڕژێمەوە بە چەكی قەدەغەكراوی كیمیایی گەلەكەی خۆی كۆمەڵكوژ بكات، بەپێی یاسا نێو دەوڵەتییەكانیش كە ئەوان بانگەشەی بۆدەكەن، بەكارهێنانی چەكی كیمیایی بەهەموو شێوەیەك نایاساییە.
 جەنگەكان تەنها ماڵویرانی و كاولكردنی وڵات و نیشتیمانی لێنەكەوتۆتەوە ، ئەگەر بە كورتی سەیرێكی رابردوو بكەین ، لە ئەنجامی شەر و ماڵویرانییەكاندا ، بە هەزاران گوند لە هەرێمی كوردستانی باشوور وێران و خاپوور كران، ئەمە لە كاتێكدایە ئەو گوندان پێشتر هەر یەكەیان لە یەك سەرچاوە زیاتر كانی و بیری ئاویان هەبووە ئەمانە وێران بوون ، هەر لە گوندەكاندا زۆرینەی خەڵكی سەرقاڵی ئاژەڵداری و بەخێوكردنی رەز و باخ بوون ئەمانەش وێران بوون ، كەواتە شەڕەكان لە باشووری كوردستان تەنها زیانی گیانی و مادییان نەبوو ئەم ماڵوێرانییە بونە هۆكاری رووخاندنی ژێرخانی ئابووری وڵات و تێكدانی ژینگە و سروشتەكەشی .
ئەگەر ئێمە باسێكی پارێزگای هەڵەبجە بكەین دوای ئەو مەرگەساتەی بەسەریدا هات ، زۆرترین زیان بەژینگە و سروشتەكەی كەوت، لەبەر ئەوەی بەكارهێنانی چەكی كیمیایی ئەگەر یەكەمجار لەو شارەدا بوبێتە هۆكاری گیان لە دەستدانی زیاد لە 5 هەزار هاوڵاتی بێتاوانی شارەكە، ئەوا لە دوای ئەو مەرگەساتەوە تا ئەمرۆ كاریگەری لەسەر ژینگەی شارەكە ماوەتەوە ، دەبوو یەكەم كارێك كە حكومەت و لایەنی پەیوەندیدار بیان كردایە ئەوە بوایە دڵنیاییان بە دانیشتوانەكەی بدایە ئاخۆ ئەو چەكە تا چەند ساڵی تر مەترسی نامێنێ‌ لەسەر تەندروستیان كە هیوادارم ئەمە كرابێت و من پێم نەزانیبێ‌،   لایەنێكی تر فەرمانگە حكومی و رێكخراوەكانی كۆمەڵی مەدەنی كە خۆشبەختانە هەڵەبجە یەكێكە لەو شارانەی چالاكترین و تۆكمەترین تۆری رێكخراوەكانی تێدایە، دەبوو لەگەڵ هەر چالاكییەكدا نەمامێكیان بڕواندایە،  كە دڵنیام تا رادەیەك كردوویانە، بۆ ئەوەی ئەو مەترسییانەی لەسەر خاك وهەوا و ئاوای شارەكە ماون لایەنی كەم ئەگەر بنبریش نەبن كەمبكرێنەوە .
بەشێكی تر هەوڵبدرایە زۆرترین رێكخراوی بیانی بە تایبەتی لە بوارەكانی تەندروستی و جوگرافیا و ژینگە بهێنرایەتە سنورەكە بۆ ئەوەی بە شێوەی زانستی سەرجەم ئەو مەترسیانەیان دەستنیشان بكردایە كە لە سنورەكەدا هێشتا گومان دەكرێت مابێتن بە تایبەتی ئەو خانوانەی كە هێشتا بە شێكی بە شێوەی كەلاوەیی ماونەتەوە .

ئەمانەی كە باسمان كرد تەنها چەند هەنگاوێكی سەرەتایین بۆ ئەوەی بزانین جەنگ و ئاڵۆزییەكان تەنها مرۆڤەكان ناكەنە ئامانج هەمیشە دیكاتۆر و داگیركەرەكان ئامانجیان ئەوەبووە كە كۆتایی بە ژیان لەو خاكەدا بهێنن كە بونەتە مەترسی لەسەر مانەوەیان لە دەسەڵاتدا كە باشووری كوردستانیش هەمیشە شۆرش و بەرخوودانی تێدا كراوە بەرامبەر داگیركەران .
بۆیە ئوێدەوارین ساڵانە لە 3/16 دا هێندەی ژمارەی قوربانییەكان نەمام بنێژرێت بۆ ئەوەی گیانی قوربانیان ئاسوودە بێت و دواتریش دڵنیایی بدەینە ئەو كەسانەی لەو مەرگەساتە رزگاریان بووە ، كە چیتر چەكی كیمیایی نابێتە هۆی مردن و گیان لە دەستدانی ئازیزەكانیان.

نوێترین نوسینەکانی مه‌عروف مه‌جید