بۆ ئیسلامیه‌كان دژ به‌ مه‌لاكانن و ڕیسوایان ده‌ه‌كه‌ن؟!

وتار/ 16/09/2018 1150 جار بینراوە

عه‌لی سیرینی

بۆ ئیسلامیه‌كان دژ به‌ مه‌لاكانن و ڕیسوایان ده‌ه‌كه‌ن؟!
ماسۆنیه‌ت په‌یوه‌ندی به‌م باسه‌وه‌ چیه‌؟!


عه‌لی سیرینی
لای ئیسلامیه‌كان، یان تۆ ده‌بێـت له‌ گه‌ڵ ئه‌وان بیت، یان ئه‌وه‌تا تۆ دوژمنیت و له‌ سه‌نگه‌ری به‌رامبه‌ریت. ئه‌م سه‌نگه‌ری به‌رامبه‌ره‌ش پله‌داره‌، له‌ مسوڵمانێكی بێ په‌ل و پۆی بێ ده‌خله‌وه‌ ده‌ستپێده‌كات، هه‌تا ده‌گاته‌ ئه‌و مسوڵمانانه‌ی له‌ ناو حزبه‌ عه‌لمانیه‌كانن. واته‌ تۆ ئه‌گه‌ر مسوڵمانێكی بێ ده‌خلیت، ته‌نها خه‌ریكی عیباده‌تی خۆتی و هه‌قت به‌ سه‌ر كه‌سه‌وه‌ نیه‌، ئه‌وا، به‌ڕای ئیسلامیه‌كان، تۆ مسوڵمانێكی لاپڕه‌سه‌ن و كه‌م ته‌رخه‌م و گۆشه‌گیر و نا ته‌واویت. ئه‌گه‌ر له‌ نێو حزبه‌ عه‌لمانیه‌كانیش بیت (وه‌كو پارتی و یه‌كێتی) ئه‌وا له‌ دین ده‌رچوویت. ئنجا ئه‌م پۆلێن كردن و جیاوازی خستنه‌وه‌، هه‌ر لێره‌وه‌ ناوه‌ستێت، به‌ڵكو په‌ل ده‌كێشێته‌ نێو خودی ئیسلامیه‌كان. هه‌ر له‌ به‌ر ئه‌وه‌شه‌ به‌رده‌وام په‌رته‌واز ده‌بن و له‌ یه‌كتر جیا ده‌بنه‌وه‌. بزوتنه‌وه‌ی ئیسلامیی كۆن، خه‌ڵكانی ئیخوانولمسلمینی (كه‌ دواتر وه‌ك یه‌كگرتوو خۆیان به‌یان كرد) به‌ گومڕا و له‌ ڕێ لاده‌ر ده‌ناساند. یه‌كگرتوو، بزوتنه‌وه‌ی پێ كۆمه‌ڵێك خه‌ڵكی سه‌ر لێ شێواو بوو (پێیان ده‌گوتن حه‌ره‌كه‌ كه‌ره‌كه‌!). بزوتنه‌وه‌ش ناو و ناتۆری زۆری هه‌بوو بۆ ئیخوانه‌كان (واته‌ یه‌كگرتوو له‌ ساڵی 1994 وه‌)، كه‌ پڕه‌ له‌ ته‌شهیر و جنێو. له‌ نێو ئیخوانه‌كانیش چه‌ند به‌ش بوون. نه‌هزه‌ به‌ خه‌تی دوو ناسرا بوو. واته‌ یه‌كگرتوو خه‌تی یه‌ك بوو (یه‌عنی خه‌ت خه‌تانێ!). بزوتنه‌وه‌ش بۆ خۆی سه‌یر و سه‌مه‌ره‌ بوو له‌ خه‌ت خه‌تانێ. خه‌تی م. عه‌لی باپیر جیا بوو. خه‌تی م. كرێكار. خه‌تی مه‌لاكانیش! خه‌تی سه‌له‌فیه‌كانیش له‌ولا. هه‌موویان له‌ گه‌ڵ یه‌كتری ناكۆك و ناحه‌ز و دژ به‌ یه‌كتریی، هه‌تا بوونه‌ چه‌ندین گروپ و حزبی جیا. له‌ هه‌ولێریش، وێڕای خه‌تێكی تایبه‌تی سه‌ر به‌ هه‌ندێك كه‌سایه‌تیی، جه‌ماعه‌تێكیش به‌ ناوی جیهاده‌وه‌ دامه‌زرا به‌ ڕێبه‌رایه‌تی مه‌لا ئه‌مین، كه‌ سه‌رجه‌م ئه‌وانیتری به‌ گومڕا و له‌ ڕێ لاده‌ر ده‌بینی. سه‌له‌فیه‌كانیش چه‌ند گروپێك بوون. له‌ هه‌ولێر و سلێمانی و دهۆك كه‌سه‌ ناسراوه‌كانی محمد ئیحسان و عومه‌ر سه‌له‌فیی و حه‌مدی سه‌له‌فیی بوون، كه‌ بزوتنه‌وه‌ و مه‌لاكان و ئیخوانه‌كانیان پێ گومڕا و سه‌ر لێشێواو بوو. ئیسلامیه‌كان، كه‌سایه‌تیی جیا و په‌یڕه‌و و پڕۆگرام و جه‌ماعه‌تی جیا جیای په‌رته‌واز و ناكۆك بوون. كه‌س به‌ كه‌س ڕازی نه‌بوو، هه‌ر كه‌سه‌ و خۆی پێ ڕاست بوو و ئه‌وانیتر له‌ ڕێ لاده‌ر. واته‌ ئیسلامیه‌كان چه‌ندین گروپ و ته‌وژم و حزبی جیا بوون و په‌رته‌واز و ناحه‌ز و ناكۆك، ته‌نانه‌ت ته‌كفیری یه‌كتریان ده‌كرد. سه‌روبورده‌ی زۆر هه‌یه‌ هه‌ر له‌ ساڵی 1991 وه،‌ تا ڕۆژگاری ئه‌مڕۆمان. ئه‌مه‌ش شتێكی سه‌یر نیه‌، چونكه‌ له‌ هه‌موو شوێنه‌كانی دونیا ئه‌مه‌ دیده‌نیانه‌! ئه‌و شتانه‌ی باسم كردن هی سه‌ره‌تای نه‌وه‌ته‌كان بوو. ئێستا قوڕه‌كه‌یان خه‌ست و چڕتره‌، بوونه‌ته‌ گاڵته‌جاڕی دونیا!
یه‌كێك له‌و شتانه‌ی ڕه‌فتارێكی هاوبه‌ش بوو له‌ نێوان ئه‌م گروپ و حزب و ته‌وژمه‌ ئیسلامیانه‌، دوژمنایه‌تییكردنی مه‌لاكان و سوكایه‌تیی پێكردنیان بوو. لای ئیسلامیه‌كان به‌ گشتیی، مه‌لا، به‌ شتێكی قێزه‌ون و ناشیرین و دواكه‌وتوو و نا مسوڵمان ته‌ماشا ده‌كرا. ته‌نها ئه‌و مه‌لایانه‌یان لا باش بوو كه‌ هه‌وادار و مه‌یلداری ئه‌وان بوون، وه‌ك مه‌لا به‌شیر و مه‌لا عه‌بدولغه‌نی و ...هتد، كه‌ دواتر ئه‌وانیش ئیتر بێزران و به‌ له‌عنه‌ت كران، چونكه‌ له‌ بازنه‌ی ئیسلامیه‌كان هاتنه‌ ده‌ره‌وه‌. به‌ هه‌ر حاڵ، مه‌لاكان به‌گشتیی له‌وه‌ تێگه‌یشتبوون، كه‌ ئیسلامیه‌كان به‌ چاوی سوك و ناحه‌ز ته‌ماشاین ده‌كه‌ن و نیشانه‌ی زه‌ڕبیان له‌ سه‌ر دراوه‌! له‌ لایه‌كی تره‌وه‌ سه‌د ساڵێكه‌، له‌وه‌تای خیلافه‌ی عوسمانیی ڕوخاوه‌، مه‌لا بووه‌ته‌ جێگای بێز لێكردنه‌وه‌ و نوكته‌ له‌ سه‌ر گوتن و گاڵته‌ پێكردنی به‌رده‌وام. كۆمۆنیسته‌كان و مولحیده‌كان و دوژمنانی دین، ئه‌م كه‌لتوره‌یان خسته‌ نێو خه‌ڵكه‌وه‌، ئیسلامیه‌كانیش به‌ هه‌مان ڕێچكه‌ ڕه‌فتاریان كرد. كه‌واته‌ با بزانین ئه‌م به‌زمه‌ له‌ كوێوه‌ سه‌رچاوه‌ ده‌گرێت!
بۆ ئیسلامیه‌كان به‌ چاوی ناحه‌ز و سوكایه‌تیی پێكردن ته‌ماشای مه‌لاكان ده‌كه‌ن؟!
ئیسلامیه‌كان به‌ گشتیی خه‌ڵكێكی باش و عاتیفین. حه‌زیان به‌ چاكه‌یه‌ و له‌ دڵ سافیه‌وه‌ زۆربه‌ی جاران تێده‌كه‌ون. واته‌ نیه‌تیان باشه‌، به‌ڵام نه‌زان و به‌سته‌زمانن. له‌ یه‌ك كونه‌وه‌، نه‌ك ته‌نها دوو جار، به‌ڵكو 100 جاریش بگه‌زترێن، دیسانه‌وه‌ هه‌ر ده‌گه‌زرێنه‌وه‌! لێره‌شه‌وه‌، كه‌ دوای حزبه‌ ئیسلامیه‌كان كه‌وتوون له‌ نیه‌تێكی باشه‌وه‌ ده‌یكه‌ن، به‌ڵام بناغه‌ و ئه‌سڵ و فه‌سڵی دروستبوونی ئه‌م حزبانه‌ نازانن، كه‌ بۆ چ كاره‌ساتێكی فیكریی ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌! كاتێكیش ده‌ته‌وێ تێیان بگه‌یه‌نیت كه‌ حزبه‌ ئیسلامیه‌كان ئه‌و شته‌ نین و ئه‌و شته‌ نابن كه‌ تۆ بۆیان به‌ دوایان كه‌وتووی، یه‌كسه‌ر ده‌ماریان جووت ده‌بێت و شێتانه‌ ده‌كه‌ونه‌ گیانت! بێگومان بوردراون، چونكه‌ نه‌زانن و به‌ دڵێكی پڕ له‌ عاتیفه‌ و هه‌ڵچوون ئه‌م كاردانه‌وه‌ ده‌نوێنن. له‌ به‌ر ئه‌وه،‌ ئه‌وه‌ی ده‌یزانێت پێویسته‌ میهره‌بانتر بێت و سه‌بر و ئارام بێت بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و كه‌سه‌ی‌ نازانێـت به‌ تێپه‌ڕبوونی كات حاڵی ده‌بێـت‌.
له‌ كۆتایی ته‌مه‌نی ده‌وڵه‌تی عوسمانیی، كه‌ میراتگری ده‌وڵه‌ته‌ ئیسلامیه‌كانی پێشوو بوو و شه‌ریعه‌ت تیایدا حوكمی پێده‌كرا و زانایانی ئوممه‌ت تیایدا سه‌روه‌ر و چاوساغ بوون، ته‌وژمی عه‌لمانیه‌ت و ئیلحاد و دژایه‌تییكردنی دین ده‌ستی پێكردبوو و كاری خۆی به‌وپه‌ڕیی هێزه‌وه‌ جاڕ ده‌دا. ماسۆنیه‌ت زۆر زیره‌كانه‌ و زۆر موحكه‌مانه‌ كاری خۆی ده‌كرد بۆ ڕیسواكردنی ئیسلام و گۆشه‌گیركردنی و له‌ ناوبردنی. جوله‌كه‌كانی ناو ده‌وڵه‌تی عوسمانیی و ئه‌وروپیه‌كان و ئه‌مریكیه‌كان (به‌ هه‌ر دوو ته‌وژمی ئیلحاد و ماسۆنیه‌ت له‌ لایه‌ك و ته‌وژمی مه‌سیحیه‌تی صه‌ڵیبیی له‌ لایه‌كی تره‌وه‌) و ئنجا كلك و نۆكه‌رانی ئه‌مانه‌ش له‌ ناوخۆ، ئه‌و پیلان و نه‌خشانه‌یان گه‌ڕ دا، كه‌ بووه‌ هۆی ڕوخانی ده‌وڵه‌تی عوسمانیی و بڵاو بوونه‌وه‌ ژه‌هری وه‌كو:
ئیسلام هۆی دواكه‌وتنی میلله‌تانی ڕۆژهه‌ڵاته‌!
مه‌لاكان هێمای دواكه‌وتن و تاریكیی و گومڕایین.
شه‌ریعه‌تی ئیسلام ڕه‌ق و ته‌ق و دواكه‌وتنه‌ و به‌ كه‌ڵك ئه‌م زه‌مانه‌ نایێت.
فیقهی ئیسلامیی واته‌ كۆیلایه‌تیی و دواكه‌وتن و خوڕافه‌ و عه‌قڵ زیندانیكردن.
زانستی ڕۆژئاوا و ئایدیۆلۆجیه‌كانی ڕێگای به‌خته‌وه‌ریی و سه‌ركه‌وتنی گه‌لانی ڕۆژهه‌ڵاتن.
له‌ هه‌مان كاتدا، ڕۆژهه‌ڵاتناسه‌كان كاری خۆیان ده‌كرد، وڵاته‌ زلهێزه‌كان كاری خۆیان ده‌كرد، كۆمه‌ڵه‌ ئیلحادیه‌كان و عه‌لمانیه‌كانی ناوخۆش وه‌كو ئیتیحاد و ته‌ره‌قیی، كاری خۆیان ده‌كرد، كه‌ به‌ ناوی تێكۆشان له‌ دژی زوڵم و خه‌باتكردن له‌ پێناو ئازادیی و به‌خته‌وه‌ریی، دژی ده‌وڵه‌تی عوسمانیی و ئیسلام ده‌وه‌ستانه‌وه‌ و خه‌ڵكیان له‌ خشته‌ ده‌برد. ئه‌م پیلانانه‌ له‌ مێژ بوو له‌ ئارادا بوو. له‌ولاشه‌وه‌ هه‌ندێك كه‌سی سه‌رسام به‌ ڕۆژئاوا و پێشكه‌وتنی، له‌رزۆك و به‌زیو و دۆڕاو، وه‌كو ڕه‌فاعه‌ ڕافع طه‌هطاوی له‌ میسر، هه‌روه‌ها ڕۆشنبیرانی تری سه‌رده‌می محه‌ممه‌د عه‌لی پاشا (كه خدێوی سه‌پۆنسه‌ر و ڕاگریان بوو)‌ ببوونه‌ كۆیله‌ی فه‌ڕه‌نسا؛ كه‌وتنه‌ گیانی ئیسلام و ڕه‌واجدان به‌ كه‌لتوری ڕۆژئاوا و ڕیسواكردنی ئیسلام و زانایانی ئیسلام. له‌ ڕۆژهه‌ڵاتی ناوچه‌ی ئیسلامیشدا، واته‌ له‌ ئێران، شه‌یتانێكی فێڵباز و ساخته‌چیی وه‌ك جه‌ماله‌دینی ئه‌فغانی په‌یه‌دا بوو، كه‌ شیعه‌یه‌كی ئێران بوو، دواتر بوو به‌ به‌هایی و ماسۆنیی، هات بۆ ناو جه‌رگه‌ی مسوڵمانان و كڵاوی خسته‌ سه‌ری زۆرێك و ده‌روێش و موریدی بۆ په‌یدا بوو. له‌ توركیاش كۆیله‌كانی ڕۆژئاوا ده‌ستیان به‌ پیلان و ژه‌هره‌كانیان كرد. كه‌سانی وه‌كو نامیق كه‌مال و ئیبڕاهیم شناسی و دواتر ئیبڕاهیم ساترۆڤا و عه‌بدوڵلا جه‌وده‌ت (كه‌ كورده‌) و به‌هادین شاكر، هه‌مان ڕۆڵ و پیلانی، هاوشێوه‌كانیان له‌ میسر، له‌ ناوجه‌رگه‌ی ئیسته‌نبوڵی عوسمانیی به‌رپا كرد.
به‌ڵام ئه‌وانه‌ی له‌ وڵاتانی عه‌ره‌بیی كاریگه‌ریی خۆیان جێهێشت، خه‌تی جه‌ماله‌دین ئه‌فغانیی و ڕه‌فاعه‌ ڕافع طه‌هطاوی بوون و زیاتریش خه‌تی به‌ناو ئه‌فغانیی.
جه‌ماله‌دینی ئه‌فغانیی (كه‌ ئه‌فغانیی نیه‌) و خه‌ڵكی ئێرانه‌ و شیعه‌ بوو، دواتر بوو به‌ به‌هایی (دینێكی نوێیه‌ له‌ شیعه‌ جیا بوویه‌وه‌ و حوسێن عه‌لی نوری، ناسراو به‌ به‌هائوڵلا، له‌ نیوه‌ی دووه‌می سه‌ده‌ی نۆزده‌م وه‌كو ئاینێكی سه‌ربه‌خۆ دایمه‌زراند). جه‌ماله‌دین ئه‌فغانیی، ماسۆنیی بوو و له‌ ماسۆنیه‌تدا پله‌ی ته‌واوی هه‌بوو و سه‌رۆكی مه‌حفه‌لی ماسۆنیی بوو له‌ میسر (مه‌حفه‌لی كه‌وكه‌ب ئه‌لشه‌ڕق)، كه‌ ئیبڕاهیم تۆفیق پاشاش یه‌كێك بوو له‌ ئه‌ندامه‌كانی (ئه‌م تۆفیق پاشایه‌ یه‌كێكه‌ له‌ خائینه‌كانی ده‌وڵه‌تی عوسمانیی و دواتر دوژمنێكی سه‌رسه‌ختی ده‌وڵه‌تی عوسمانیی بوو، هه‌رچه‌نده‌ خۆی وه‌زیری ده‌ره‌وه‌ بوو، بۆ چه‌ندین ساڵ، چه‌ندین مه‌نسه‌بی گه‌وره‌ی له‌ ناو ئه‌م ده‌وڵه‌ته‌ هه‌بوو)! قوتابیه‌كانی ئه‌فغانیی ئه‌مانه‌ بوون: شێخ محه‌ممه‌د عه‌بده‌ (كه‌ ئه‌ندامی مه‌حفه‌لی ماسۆنیی كه‌وكه‌ب ئه‌لشه‌ڕق بوو) و قاسم ئه‌مین و عه‌بدولڕه‌حمانی كه‌واكیبیی و سه‌لیم عه‌نجوری (مه‌سیحیه‌) و زۆرێكی تریش. ئه‌فغانیی و قوتابیه‌كه‌ی محه‌ممه‌د عه‌بده‌، جه‌غتیان له‌ سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كرده‌وه‌، كه‌ ده‌بێت سه‌ری دین به‌ شمشێری دین خۆی ببڕدڕێت، هه‌روه‌ك چه‌ندین جار ئه‌مه‌یان به‌ ئاشكرا ده‌ربڕیوه‌. ته‌نانه‌ت شه‌یخولئیسلامی ده‌وڵه‌تی عوسمانیی مسته‌فا سه‌بری ده‌ڵێ (ئه‌فغانی و عه‌بده‌ ویستیان ده‌وری مارتن لۆته‌ر و جۆن كالڤنی پڕۆتستانتی له‌ ناو ئیسلام ببینن، كه‌ بۆیان نه‌لوا، له‌ ژێره‌وه‌ یارمه‌تی ئیلحادی ده‌مامكداریان دا)!
محه‌ممه‌د عه‌بده‌ نامه‌ی هه‌یه‌ بۆ مامۆستاكه‌ی خۆی (جه‌ماله‌دین ئه‌فغانی) ناردووه‌، پڕه‌ له‌ كوفر و شیركی ته‌واو. ته‌نانه‌ت ڕه‌شید ڕه‌زا كه‌ قوتابی خۆی بوو سه‌ری له‌م نامه‌یه‌ سوڕ ما بوو!
ئه‌مانه‌ باوكان و مامۆستایان و ڕیش سپیانی هه‌موو بزوتنه‌وه‌ ئیسلامیه‌كانن! چۆن؟
ئیسلامیه‌كان له‌ دوو سه‌چاوه‌ دروست بوون. سه‌رچاوه‌ی یه‌كه‌م ئیخوانولمسلمینه‌ به‌ ڕێبه‌ڕایه‌تی موڕشید "إمام" حه‌سه‌ن به‌ننا. سه‌رچاوه‌ی دووه‌میش وه‌هابیه‌ته‌ به‌ ڕابه‌رایه‌تیی "إمام" محه‌ممه‌د عه‌بدولوه‌هاب كه‌ یه‌كێك بوو له‌و دوو دینگه‌یه‌ی ده‌وڵه‌تی سعودیی به‌سه‌ریه‌وه‌ دامه‌زرا (دینگه‌كه‌ی تر بنه‌ماڵه‌ی ئال سعودن).
حه‌سه‌ن به‌ننا قوتابیه‌كی به‌وه‌فا و خوێن گه‌رمی محه‌ممه‌د عه‌بده‌ بوو. حه‌سه‌ن به‌ننا نه‌ زانای شه‌رع بوو، نه‌ فه‌قیهـ بوو. گه‌نجێكی 22 ساڵ بوو هه‌ڵسا به‌ دروستكردنی ڕێكخراوی ئیخوانولمسلمین. خوێندنی ڕه‌سمی ته‌واو كرد كه‌ په‌یمانگای مامۆستایان بوو، له‌ به‌شی زمانی عه‌ره‌بیی و دواتر بووه‌ مامۆستای زمانی عه‌ره‌بیی. دواتر به‌ هۆی تێكه‌ڵاوی له‌ سیاسه‌ت و حزبایه‌تیی، ده‌ستی كرد به‌ نوسینی وتار، به‌م هۆیه‌شه‌وه‌ وه‌كو ڕۆژنامه‌نوسیش حسێب ده‌كرێت. له‌مه‌ بترازێت، حه‌سه‌ن به‌ننا نه‌ زانا بوو نه‌ فه‌قیهـ و نه‌ شێخێكی شه‌رعناس وه‌ك ئه‌وه‌ی ناسراوه‌ لای موریده‌كانی. به‌ننا قوتابیه‌كی قوتابخانه‌ی ماسۆنیه‌ت بوو، كه‌وته‌ ژێر ئه‌و ئه‌ده‌بیاتانه‌ی بانگه‌شه‌ی مۆدێرنێتیی و ڕیفۆرم و پێشكه‌وتن و ئازادیی و نوێخوازییان ده‌كرد. ئێستا ئێمه‌ ده‌كرێ به‌ نیه‌تێكی پاكه‌وه‌ بڵێین: به‌ننا له‌ دڵسۆزیی و خه‌مخۆریی بۆ ئیسلام كه‌وته‌ نێو ئه‌م باس و خواسه‌وه‌. به‌ڵام خۆ ناكرێت ئینكاریی بكه‌ین كه‌ ئه‌م قوتابخانه‌یه‌ ته‌نها سه‌رچاوه‌ی بیركردنه‌وه‌ی به‌ننا بوو. له‌وانه‌یه‌ به‌ننا نه‌یزانیوه،‌ كه‌ پیلان و ئامانجی سه‌ره‌كیی ئه‌م كایه‌ له‌ هه‌ناوی ماسۆنیه‌ت و ئیلحاد و دوژمنایه‌تیی بۆ ئیسلام هه‌ڵقوڵاوه‌. به‌ڵكو ئه‌و وایزانیوه‌ ده‌بێت ئیتر خزمه‌تی ئیسلام به‌م شێوه‌ بكرێـت، كه‌ ئه‌ده‌بیاتی طه‌هطاویی و ئه‌فغانیی و عه‌بده‌ و كه‌واكیبیی و بانگه‌شكه‌رانی پێشكه‌وتنخوازیی و ڕیفۆرم و نوێخوازیی ده‌یكه‌ن، له‌ ئیسته‌نبول و میسر و شوێنه‌كانی تر. ئیتر به‌م ڕێچكه‌ كرایه‌ نوێكه‌ره‌وه‌ی ئیسلام له‌ میسر، كه‌ ئێستا ئه‌و نوێكردنه‌وه‌ به‌ ڕوونی به‌ سه‌ر ڕوخساری ئیخوانه‌كانه‌وه‌ دیاره‌! ئه‌و قوتابخانه‌ی كه‌ حه‌سه‌ن به‌ننا كه‌وته‌ ژێر كاریگه‌ریی، مه‌لاكانی پێ نمونه‌ی دواكه‌وتن و كه‌للـه‌پوچیی و داته‌پین بوو. كه‌وتنه‌ ژێر كاریگه‌ریی فه‌لسه‌فه‌ی ڕۆژئاوا، كه‌ پێیان وابوو دین و فیقهـ و شه‌رع ده‌بێـت نوێ بكرێته‌وه‌، له‌ گه‌ڵ گۆڕانكاریه‌كانی سه‌رده‌م بگونجێت. به‌ ڕای ئه‌مانه‌، سه‌رجه‌م ته‌فسیر و حه‌دیس و فیقهی پێشوو بۆ زه‌مانی خۆی بوو، ئێستا ئیسلام ده‌بێت به‌رگێكی سه‌رده‌میانه‌ بكاته‌ به‌ر. لێره‌شه‌وه‌ ده‌بینیت، ئیخوانه‌كان زۆر جه‌غت له‌ سه‌ر ئه‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ كه‌ پێویسته‌ مۆدێرنانه‌ ده‌ركه‌ون و پێشكه‌وتووخواز خۆیان نیشان بده‌ن. هه‌ر له‌ به‌ر ئه‌وه‌شه‌ وا ناسراون كه‌ حزبی ئه‌فه‌ندیه‌كانن، وه‌ك بڵێی شه‌رمیان به‌ مه‌لا و جل و به‌رگ و مه‌زهه‌ڕی ئیسلامیی بێـت. به‌ڵام به‌م دواییانه‌ كه‌ بینیان له‌م لایه‌نه‌وه‌ زه‌ڕبه‌ی زۆریان پێكه‌وتووه‌، چینی مه‌لا و فه‌قیهـ له‌ گه‌ڵیان نیه‌، هه‌ڵسان به‌ دانانی جبه‌ و مێزه‌ر به‌ سه‌ر چه‌ند كه‌سێكی خۆیان. هه‌روه‌ها ئیخوان خۆیان به‌ عه‌لمانیی و دیموكراتخواز ده‌زانن و شێخ و ئیمامی گه‌وره‌یان یوسف قه‌ڕه‌زاویی ده‌ڵێت ئێمه‌ له‌ پێناو دیموكراسیی ده‌جه‌نگین و شه‌ڕ ده‌كه‌ین! سه‌یری ئه‌م یوتیوبه‌ بكه‌:
https://www.youtube.com/watch?v=RkTuUsxAjnc
له‌ دامێنی ئیخوانولمسلمین، سه‌رجه‌م پارت و گروپ و حزبه‌ ئیسلامیه‌كان دروست بوون. لێره‌وه‌ هه‌ندێكیان به‌ عه‌قیده‌ی وه‌هابیه‌ت موتربه‌ بوون. هه‌ر چه‌نده‌ خودی حه‌سه‌ن به‌ننا له‌ وه‌هابیه‌كان نزیك بوو و عه‌قیده‌ی وه‌هابیه‌تی هه‌ڵگرت و په‌یوه‌ندی له‌ گه‌ڵ وه‌هابیه‌ت توند و تۆڵ بوو و ته‌نانه‌ت دامه‌زراندنی ئیخوانولمسلمین له‌ ژێر كاریگه‌ریی بڵاو بوونه‌وه‌ی وه‌هابیه‌ت بوو له‌ سعودیه‌ی ئێستا و ده‌وروبه‌ری.   
وه‌هابیه‌ت: 
وه‌هابیه‌ت له‌ سه‌ر ده‌ستی محه‌ممه‌د بن عه‌بدولوه‌هاب دامه‌زرا، كه‌ به‌ ناوی جه‌نگ كردن له‌ گه‌ڵ شیرك و بیدعه‌ و كوفر و خوڕافات، كه‌وته‌ گیانی مسوڵمانانی دوورگه‌ی عه‌ڕه‌ب و قه‌تڵوعامی كردن. وه‌هابیه‌ت ته‌كفیری سه‌رجه‌م ئوممه‌تی ئیسلام ده‌كات، ته‌نها ئه‌وانه‌ نه‌بێـت كه‌ عه‌قیده‌یان عه‌قیده‌ی وه‌هابیه‌ته‌. وه‌هابیه‌كان ده‌ڵێن ئه‌شعه‌ریه‌كان و ماتوریدیه‌كان و سۆفیه‌كان و سه‌رجه‌م فیڕقه‌ و مه‌زاهیبه‌كان، گومڕا و له‌ ڕێ لاده‌ر و ئه‌هلی بیدعه‌ و شیرك و كوفرن، جگه‌ له‌ "ئه‌هلی سوننه‌ و جه‌ماعه‌ت" نه‌بێت. مه‌به‌ستیشیان له‌ ئه‌هلی سوننه‌ و جه‌ماعه‌ت وه‌هابیه‌كانه به‌ ته‌نها‌. كه‌ پێیان ده‌ڵێیت، به‌ڵام، به‌ درێژایی مێژوو زۆرینه‌ی مسوڵمانان شوێنه‌كه‌وته‌ی چوار مه‌زهه‌به‌كه‌ بوون له‌ فیقهدا، له‌ عه‌قیده‌شدا شوێن كه‌وته‌ی هه‌ردوو ئیمامی ماتوریدیی و ئه‌شعه‌ریی بوون، ده‌ڵێن ڕاسته‌ وایه‌. به‌ڵام سه‌رجه‌م ئه‌مانه‌ ئه‌هلی بیدعه‌ و گومڕایی بوون. كه‌واته‌ وه‌هابیه‌كان ته‌نها خۆیان به‌ ڕاست ده‌زانن، سه‌رجه‌م مسوڵمانان به‌ درێژایی مێژوو به‌ ئه‌هلی بیدعه‌ و شیرك و كوفر ده‌زانن و ته‌كفیریان ده‌كه‌ن. ئه‌و گروپ و حزب و كۆمه‌ڵانه‌ی ئیسلامیی، له‌ دونیای ئه‌مڕۆماندا، زۆرێنه‌یان به‌ هۆی پاره‌ و پوڵی سعودیه‌، عه‌قیده‌یان عه‌قیده‌ی وه‌هابیه‌ته‌، كه‌ لای زانایان و فوقه‌های ئیسلامدا به‌ عه‌قیده‌ی ته‌جسیم و ته‌شبیهـ ناسراوه‌، مرۆڤی مسوڵمان ئه‌گه‌ر ئه‌م عه‌قیده‌یه‌ی پێ ڕاست بێت پێی كافر ده‌بێـت! بۆ نمونه،‌ وه‌هابیه‌كان پێیان وایه‌ خودای متعال خودی خۆی له‌ ئاسمانه‌ و به‌سه‌ر عه‌ڕشه‌وه‌ نیشتووه‌ و ده‌ست و قاچی ڕاسته‌قینه‌ی هه‌یه‌ و ...هتد. كه‌ ئه‌مانه‌ له‌ گه‌ڵ عه‌قیده‌ی ئه‌هلی سوننه‌ و جه‌ماعه‌ت به‌ درێژایی 14 سه‌ده‌ یه‌كناگرێته‌وه‌، كه‌ وه‌ك گوتمان بازنه‌ی چوار مه‌زهه‌بی فیقهیی (حه‌نه‌فیی و مالیكیی و شافیعیی و حه‌نبه‌لیی) و دوو ڕێچكه‌ی موده‌ووه‌نی عه‌قیده‌ی (ماتوریدیی و ئه‌شعه‌ریی) ده‌یانگرێته‌وه‌. وه‌هابیه‌كان ته‌كفیری ئه‌هلی ناو ئه‌م بازنه‌یه‌ ده‌كه‌ن. له‌ به‌ر ئه‌وه‌ش پێیان ئاساییه‌ بیانكوژن، وه‌ك ئه‌وه‌ی مامۆستاكه‌یان عه‌بدولوه‌هاب له‌ نه‌جد و حیجاز دژ به‌ هه‌زاران مسوڵمان كردی و قه‌تڵ و عامی كردن. داعش و قاعیده‌ و گروپه‌كانی تری وه‌هابیه‌كانیشمان بینی، چۆن ده‌كه‌ونه‌ گیانی مسوڵمانان و لێیان ده‌كوژن، پێش هه‌مووشیان مه‌لاكان. چونكه‌ مه‌لاكان، به‌لای ئه‌مانه‌وه،‌ ئه‌هلی بیدعه‌ و جه‌هل و نه‌فامیی و شیرك و گومڕایین. له‌ سه‌رجه‌م جیهانی ئیسلامدا ئه‌م حاڵه‌تانه‌ ڕوویان داون، كه‌ گروپه‌ به‌ ناو ئیسلامیه‌ جیهادیه‌كان سه‌ری مه‌لا و زانای مسوڵمانیان بڕیوه‌ و ڕیسوایان كردوون و لێیان داون.
ته‌نانه‌ت له‌ نێوان خۆیان ئه‌م به‌زمه‌ توند و تۆڵه‌، وه‌كو تێڕوانینی وه‌هابیه‌كان بۆ شێخه‌كانی ئیخوانولمسلمین، شێخه‌ سه‌له‌فیه‌كان له‌ نێوان خۆیان وه‌كو به‌ناو جیهادیی، به‌رامبه‌ر به‌ مه‌دخه‌لیی و جامیی، گروپه‌كانی وه‌ك داعشیش به‌رامبه‌ر به‌ گروپه‌ به‌ناو جیهادیه‌كانی تر، پێشووتریش هه‌ڵوێست و تێڕوانینی جه‌ماعه‌ی به‌ناو جیهادی میسریی له‌ ئه‌فغانستان به‌رامبه‌ر به‌ شێخ عه‌بدوڵلا عه‌زام و ئه‌حمه‌د شاه مه‌سعود و كه‌سایه‌تیه‌كانی تر شتێكه‌ نكۆڵیی لێ ناكرێت. هه‌ر ئه‌م گروپه‌ بوو دواتر له‌ گه‌ڵ چه‌ندێكی تر قاعیده‌یان پێك هێنا و بوونه‌ به‌ڵایه‌كی هه‌ره‌ گه‌وره‌ بۆ ئوممه‌تی ئیسلام، كه‌ ئێستاش پێیه‌وه‌ ده‌تلێته‌وه‌.
ئا له‌م دوو سه‌رچاوه‌وه‌ كه‌لتوریی دوژمنایه‌تیی مه‌لا و زانایانی ئیسلام سه‌ری هه‌ڵداوه،‌ كه‌ ئێستا كه‌لتورێكی باوه‌ له‌ نێو ئیسلامیه‌كان، وێڕای عه‌لمانیه‌كانیش كه‌ ئه‌ویش بۆخۆی بابه‌تێكی تری پڕ كاره‌ساته‌!
كوردستان و هه‌ڵبژاردن:
ئه‌مڕۆ له‌ كوردستان، چه‌ند مه‌لایه‌ك خۆیان له‌ سه‌ر لیستی پارتی و یه‌كێتی كاندید كردووه‌. حزبه‌ ئیسلامیه‌كان، كه‌ ناحه‌ز و ناكۆكن له‌ گه‌ڵ یه‌كتر و 30 ساڵه‌ خزمه‌تكار و گه‌ڕسۆنی نێو سیاسه‌تی پارتی و یه‌كێتین، كه‌وتوونه‌ته‌ گیانی ئه‌م مه‌لایانه‌، گوایه‌ نۆكه‌ری عه‌لمانیه‌ت و دیموكراسین. ئه‌مه‌ بۆ خۆی نوكته‌یه‌كی خوێناوییه‌. چونكه‌، ئیسلامیه‌كان گه‌وره‌ترین یاریكه‌ری نێو عه‌لمانیه‌ت و دیموكراسیی و په‌رله‌مان و هه‌ڵبژاردنن. له‌ په‌رله‌مان و حكومه‌ت به‌شداریان كردووه‌. ته‌نانه‌ت دژی یه‌كتر وه‌ستاوه‌نه‌ته‌وه‌ له‌ پێناو كورسیی و ده‌نگ و مه‌نسه‌ب. كه‌چی ئه‌مڕۆ ده‌یانه‌وێ ڕیسوای مه‌لا بكه‌ن چونكه‌ خۆی له‌ سه‌ر لیستێك كاندید كردووه‌ كه‌ لیستی حزبێكه‌ ئیسلامیی نیه‌ به‌ڵام ده‌سته‌ڵاتداری فیعلیی كوردستانه‌، كه‌ 30 ساڵه‌ حزبه‌ ئیسلامیه‌كان له‌ ژێر باڵیدا سیاسه‌ت ده‌كه‌ن، گوایه‌ له‌ پێناو ئیسلامدایه‌، به‌ڵام هی مه‌لا به‌ ڕای ئیسلامیه‌كان له‌ پێناو عه‌لمانیه‌ت دایه‌!
دوژمنداریی ئیسلامیه‌كان بۆ مه‌لاكان كۆنه‌ و باكگڕاوندی ئایدیۆلۆجیی له‌ دواوه‌یه‌تی. ئه‌م باكگڕاونده‌ش له‌ دوو سه‌رچاوه‌ی ده‌ره‌وه‌ی ئیسلام و مێژووی مسوڵمانان سه‌ری هه‌ڵداوه‌. سه‌رچاوه‌ی یه‌كه‌م ماسۆنیه‌ت و ته‌وژمی زاڵ و سه‌ركه‌وتووی ڕۆژئاوایه‌، كه‌ یه‌كێك له‌ به‌رهه‌مه‌كانی ئیخوانولمسلمین و بزوتنه‌وه‌ ئیسلامیه‌كانه‌‌، سه‌رچاوه‌ی دووه‌میش وه‌هابیه‌ته، كه‌ گروپێكه‌ سه‌رجه‌م مسوڵمانان به‌ گومڕا و كافر و سه‌ر لێشێواو ده‌ناسێت، كوشتنیان به‌ حه‌ڵاڵ ده‌زانێـت‌.

نوێترین نوسینەکانی عه‌لی سیرینی

خـێـزان

کەشوهەوا

بۆ بینینی كه‌ش و هه‌وای زیاتر كلیك بكه‌

تـه‌ندروستی

به‌م ڕێگایانه‌ به‌رگریی‌ له‌شت به‌هێز بكه‌

ئه‌م هه‌نگاوانه‌ په‌یره‌و بكه‌