مریشكێك لامان گرنگترە یان درەختێك؟

وتار/ 17/08/2018 676 جار بینراوە

مه‌عروف مه‌جید

مریشكێك لامان گرنگترە یان درەختێك؟
مەعروف مەجید

ئێمەی مرۆڤ هێندەی بۆ لەزەتێكی كاتی هەوڵدەدەین نیو هێندە بۆ كارێك هەوڵنادەین كە پەیوەستە بە ژیانی خۆمان‌و نەوەكانی داهاتوومانەوە، ئێمەی مرۆڤ خۆمان هۆكارین بۆ تێكدان‌و لەناوبردنی ژینگە، بەڵام دێین‌و داوا دەكەین ژینگە خزمەتمان بكات.
لەسەر گۆی زەوییدا هیچ بونەوەرێك هێندەی مرۆڤ دژی ژینگە نییە، هەر لە پیسكردنی هەواو وێرانكردنی خاك‌و بەفیڕۆدان‌و پیسكردنی ئاو، وێڕای شێواندنی سروشت‌و قڕكردنی باڵندەو ئاژەڵەكانی. كەسمان لەماوەی تەمەنماندا نەمانبینی بونەوەرێك لە فەزایەكی ترەوە هاتبێت‌و ژینگەی پیس كردبێت، ئەمەش ئەو راستییە دەسەلمێنێت كە خۆمان بوینەتە هۆكاری پیسبون‌و گرفت دروستكردن بۆ ژینگە.
پیسبونی ژینگە بە دوو هۆكار دەبێت، ئەوانیش: پیسبونی سروشتی‌و پیسبونی دەستكرد یاخود دروستكراو.
پیسبوونی سروشتی: بریتییە لەو گۆڕانكارییەی كە لە ژینگەدا ڕوودەدات بەهۆی چەند ڕووداوێكی سروشتییەوە وەك (باران، سووتان، بوركان، لافاو، بومەلەرزە، تۆزو خۆڵ...). ئەم گۆڕانكارییە سروشتییانە چەند كێشەیەكی لێدەكەوێتەوە گەورەترین‌و بەرچاوترینیان دروستبونی چەندین گازی ژەهراوییە بەهۆی تەقینەوەی بوركانەكان وەكو گازی میسان بەهۆی كانە كانزاییەكانەوە، لەبەرامبەریشدا پیسبونی ژینگە كە مرۆڤ هۆكاری سەرەكییەتی بریتییە لە هەر گۆڕانكارییەك لە ژینگەدا كە لە ئەنجامی چالاكیەكانی مرۆڤەوە روودەدات بەهۆی كشتوكاڵ، دروستكردنی بینا، پیشەسازی زۆری تر وەكو: پاشەڕۆكانی ئاوو قڕكەرەكان لە كشتوكاڵداو پێویستی وزە وەكو لە گواستنەوەو بەرهەمهێنان، پاككەرەوەكان وەكو (توێنەرەوەكان، ترشەكان، لاستیك، پلاستیك، كانزا قورسەكان) كە ئەمانە شینابنەوە تەنها مەگەر بە كرداری دووبارە گەڕانەوە نەبێت.
ئەگەر تەماشا بكەین هەموو ئەم هۆكارانە كە ژینگە پیس دەكەن لەلایەن مرۆڤەكانەوە خولقێنراون.
یەكێك لە فاكتەرە سەرەكیەكانی پیسبونی ژینگە زۆربونی لەڕادەبەدەری ژمارەی ئۆتۆمبیلە، كە شارە گەورەكان توشی دیاردەیەك دەكات كە پێی دەڵێن "تەم‌و مژی دوكەڵاوی"، ئەمەش هۆكارەكەی مرۆڤە. بەڵام بە داخەوە سەرەڕای ئەوەی خۆمان هۆكاری پیسبونی ژینگەین بەڵام لامان گرانە كە خزمەتی ژینگە بكەین.
لە ماوەی نۆ ساڵی كاركردنم بۆ خزمەتی ژینگە بەداخەوە ئەوەی من لە هاوڵاتیانم بینیوە ناڵێم هەمویان، بەڵام بەشێكی زۆریان كەمیان لە هەوڵی خزمەتی ژینگەدا بوون، زیاتر ویستویانە خەڵكی خزمەتی ژینگەكەیان بكات نەك خۆیان. زۆرجار باسمان لەوەكردووە كە هەڵمەتی نەمام چاندن لە گەڕەك‌و شوێنە گشتییەكان ئەنجام بدەین، بەداخەوە كەمترین بەدەمەوە هاتنی خەڵكی هەبووە، زۆر دەگمەن بووە كە هاوڵاتییەكی بەڕێز بێت‌و بڵێت خۆم نەمامەكە دەكڕم یان من چەند نەمام‌و درەختێك دەكڕم هاوكارتان دەبم، زۆرترین كەس پەیوەندییان پێوەكردوین كە ئەگەر نەمامەكان بێ‌ بەرامبەر دەستیان بكەوێ‌ ئەوا ئامادەن بەشداری بكەن، ئەمە لەكاتێكدایە ئەنجامی توێژینەوەیەكی نوێ ئاشكرای دەكات دارو درەخت‌و سەوزایی لەگەڵ ئەوەی گرنگییەكی زۆری بۆ ژینگە هەیە، كاریگەری ئەرێنیشی لەسەر تەندرووستی مرۆڤ دەبێت‌و ئەگەری توشبوون بە چەند كێشەیەكی تەندروستی كەمدەكاتەوە. كەواتە ئەگەر بێ‌ پارە بێ ئەوا دۆستی ژینگەین، بەڵام ئەگەر بە پارە بوو ئەوا دۆستی نین، جێگای داخە هاوڵاتی وا هەیە دەتوانێ‌ تەنها بە پارەی دووكانەكەی یان پارەی كارەكەی هەزاران نەمام‌و درەخت بكڕێت، بەڵام هاتووە داوای یەك درەخت دەكات كە پارەكەی نرخی مریشكێكە...
من دەڵێم هەركات ئێمە درەختێك یان نەمامێكمان لە مریشكێك یان خواردنێك یان كیلۆیەك میوە خۆشتر ویست، ئەوا دڵمان بەوە خۆش بێت ئێمە میللەتێكی ژینگە دۆستین‌و ژینگەمان خۆشدەوێ‌، بەڵام سەرەڕای ئەوەی ئێمە بوینەتە هۆكاری پیسبون‌و خراپكردنی ژینگە، بەڵام بەداخەوە نیو هێندە لەبیری ئەوە دانین ژینگەكەمان خاوێن بكەینەوە.
# سەرۆكی رێكخراوی ئایندە بۆ پاراستنی ژینگە

نوێترین نوسینەکانی مه‌عروف مه‌جید