ئیعجازی زانستی تەمەنی سەرڕاستبوون وپێگەیشتنی تەواوی مرۆڤ

وتار/ 08/09/2016 1091 جار بینراوە

د.شوان حوسێن صۆفی

       خوای په‌روه‌ردگار له‌ قورئاندا  كامل بوون و پێگه‌یشتنی ته‌واوی عه‌قلی و ژیری و سه‌رڕاستبوونی مرۆڤی به‌ستۆته‌وه‌ به‌ گه‌یشتن به‌ ته‌مه‌نی چل ساڵی كه‌ به‌ ناوه‌نده‌ ته‌مه‌نی Middle age  مرۆڤ ناسراوه‌,وه‌ك خوای به‌رز و بێ هاوتا ده‌فه‌رمووێت:ـ وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَى وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ الْمُسْلِمِينَ ـ الأحقاف: 15), واته‌:مرۆڤمان راسپاردوه‌ به‌وه‌ى چاكه‌كار و ئاكاری باش بێت له‌گه‌ل دایك وباوكی, دایكی به‌ ئازار و ناخۆشی و ناره‌حه‌تی هه‌ڵگرتووه‌ و دایناوه‌, به‌خێوكردن و شیرپێدان و جیابوونه‌وه‌ى له‌ سی مانگدا, هه‌تا ده‌گاته‌ ته‌مه‌نی ئه‌وپه‌ڕی پێگه‌یشتن و كامل بوون و چل ساڵی ته‌مه‌نی دا,  داوا له‌ خودای په‌روه‌ردگاری ده‌كات به‌وه‌ى خودایه‌ یارمه‌تیده‌رم بی به‌وه‌ى سوپاسگوزار و شوكرانه‌بژێری چاكه‌ وبه‌خششه‌كانت بم ئه‌و كاره‌ چاكانه‌بكم كه‌تۆی پێ رازیی و نه‌وه‌ و وه‌چه‌كانم چاكه‌كاربكه‌ى وبێ گومان هه‌ر ده‌گه‌ڕێمه‌وه‌ بۆ لات و منش له‌ مسولمانان و گه‌رده‌نكه‌چانم.
      به‌پێ داتا و ده‌رنجامی چه‌ندین توێژینه‌وه‌ى زینده‌فرمانزانی ده‌ماری Neurophysiology  ده‌ركه‌وتووه‌ گه‌شه‌ی زینده‌فرمانی عه‌قڵی و ژیریی و دڕككردنی مێشكی مرۆڤ تا كۆتایی سی یه‌كانی و سه‌رتای ته‌مه‌نی چل ساڵی به‌رده‌وام ده‌بێت, له‌ رێگه‌ی به‌كارهێنانی ئامێره‌ پێشكه‌وتووه‌كانی وه‌ك ئامێری شه‌پۆلی كاره‌بایی مێشك Electroencephalography(EEG)  شه‌پۆلی موگناتیسی  مێشك Magnetoencephalography (MEG)  و وێناگرافی له‌رله‌ره‌ی موگناتیسی زینده‌فرمانی Functional Magnetic Resonance Imaging (FMRI)  مێشك بۆ ده‌ستنیشانكردن و پێوانه‌كردنی زینده‌چالاكی و گۆرانكاریه‌كانی ناوچه‌ جیاوازه‌كانی ده‌ماغ, ده‌ركه‌وتووه‌ ناوچه‌ى توێكڵی پێشه‌وه‌ى نه‌وچه‌وانه‌ پڵی Prefrontal cortex of Frontal lobe  مێشكی مرۆڤ (ئه‌و به‌شه‌ی مێشك  وا ده‌كات ببین به‌ مرۆڤ) له‌گۆرانكاری گه‌ینگی ده‌ماری و گه‌شه‌ی و نمای زینده‌فرمانه‌كانی توانای عه‌قڵی و ژیریی و دڕككردن و تێگه‌یشتن  Cognitive و بیركردنه‌وه‌ى لۆژیكی Logical thinking و ئاگایی Attention بڕیاردان  Decision making و پڵاندانان  Complex planning و ئاكار و ره‌فتاری كۆمه‌ڵایه‌تی  تا چل ساڵی (ناوه‌نده‌ ته‌مه‌نی  Middle age) مرۆڤ به‌رده‌وام ده‌بێت و گه‌شه‌ی زینده‌فرمانی  عه‌قلى وژیریی ته‌واو ده‌بێت و پێده‌گات.
   وه‌ك خوای به‌دیهێنه‌ر ده‌فه‌رمووێـت:( حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ ـ),خوای گه‌وه‌ره‌  ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كات گه‌شه‌ی ته‌واو و كاملی عه‌قڵی و ژیریی و پێگه‌یشتنی ته‌واوی مرۆڤ كاتێكه‌ كه‌ ده‌گاته‌ ته‌مه‌نی چل ساڵی! سبحان الله !  پێغه‌مبه‌ری خودا چۆن ئه‌مه‌ی زانی؟ چۆن به‌دیاریكراوی  به‌س ئه‌و ته‌مه‌نه‌ى دیاریكردوه‌؟ پێغه‌مبه‌ری خودا چۆن گرینگی و پێگه‌یشتنی ته‌واوی مرۆڤی زانی  له‌وه‌ ته‌مه‌نه‌ تا هه‌ڵبژرێت بۆ سه‌رتایی بانگه‌وازی پێغه‌مبه‌رایه‌تی و هاتنی وه‌حی و سروشی خودا؟ هیچ گومانی تێدانیه‌ و به‌وپه‌ڕی دڵنیایه‌وه‌  ئه‌و زاته‌ پێ راگه‌یاندووه‌ و هه‌ڵبژاردووه‌ كه‌ زانا و شاره‌زایه‌ به‌ نهێنیه‌كان و په‌نهانه‌كانی خه‌ڵقی ئاسمانه‌كان و زه‌وی و مرۆڤ و هه‌موو به‌دیهێنه‌ران كه‌ خودای په‌روه‌ردگار و به‌دیهێنه‌ره‌, هه‌مووو ئه‌م راستیانه‌ گواهی و شاهێدی راستی و هه‌قی  پێغه‌مبه‌ری خودا و په‌یامی ئیسلام ده‌ده‌ن.

نوێترین نوسینەکانی د.شوان حوسێن صۆفی

خـێـزان

کەشوهەوا

بۆ بینینی كه‌ش و هه‌وای زیاتر كلیك بكه‌

تـه‌ندروستی

به‌م ڕێگایانه‌ به‌رگریی‌ له‌شت به‌هێز بكه‌

ئه‌م هه‌نگاوانه‌ په‌یره‌و بكه‌