جولاندنی دۆخی سیاسیی هه‌رێمی كوردستان له‌ئه‌ستۆی كێدایه؟
وتار/
27/03/2017
610 جار بینراوە
هێدی هه‌ولێری
جولاندنی دۆخی سیاسیی هه‌رێمی كوردستان له‌ئه‌ستۆی كێدایه؟
هێدی هه‌ولێری
قۆناغه جیاوازه‌كانی مێژووی كوردایه‌تی له‌دوای هه‌ر شكست و سه‌ركه‌وتنێكدا دیسان ده‌گه‌ڕایه‌وه قوناغی سه‌ره‌تای خێڵایه‌تی و ئه‌و توخمه له‌زهن و خه‌یاڵدانی تاكی كارێزمای كوردیدا خۆی مه‌لاس دابووه‌و هه‌ر ماوه. نوخبه‌ی سیاسیی كوردیی له‌دوای شكستی شۆڕشی 11 ی ئه‌یلولی 1970 ده‌ركه‌وت و ئه‌وكاته‌ی كورد به‌شێكی بوو به‌پاشكۆی ئه‌وو به‌شێكی دیكه‌شی به سه‌روه‌ت و سامانه‌وه ده‌ستی گیرتبوو به‌شه سته‌مدیده‌كه‌ی دیكه‌ش، كه به‌رده‌وام وه‌ك خۆڵه‌مێش وابووه له‌ماوه‌ی سه‌ده‌كانی ڕابردوودا (كه خۆی ده‌بینیه‌وه له سه‌ركرده‌ی خاك و نه‌ته‌وه دۆست و ڕۆژێك له‌ڕۆژان نیشتمانی جێنه‌هێشتووه و قوربانیشی له‌گه‌ڵ خه‌ڵكه‌كه داوه). قۆناغی ئێستای دوای زیاتر له‌چاره‌گه سه‌ده‌یه‌ك له‌ڕاپه‌ڕین و شۆڕش و به‌گژداچوونه‌وه‌ی خراپه‌كاریی.....پاشان متبوونی دۆخی ژیانی سیاسیی و ئابووریی و ژیانی خه‌ڵك و نه‌بوونی سیسته‌مێك بۆ به‌ڕێوه‌بردنی دام و ده‌زگاكانی حكومه‌ت و ڕاكێشانی كۆمپانیای بیانی و خه‌ڵكی بیانی بۆ ناوخۆی هه‌رێمی كوردستان له‌بری به‌خۆماڵیكردنی هه‌موو ئه‌وانه خه‌ریكه ده‌بنه به‌ڵاو نه‌گبه‌تی بۆ ئه‌وانه‌ی دوێنێ له‌شاخه‌وه قورباییان داوه‌و هه‌ندێ قیاده‌ی ئه‌وكاته‌ش له‌شاردا خۆی متكردبوو، يان تێوه‌گلابوون به‌دۆسیه‌ی جاشایه‌تی و ئێستاش وه‌ك خه‌باتگێڕ ناویان ده‌هێنرێت.
كێشه‌ی سیاسیی و ناوخۆیی له‌نێوان لایه‌نه‌كان و ته‌نانه‌ت كه‌سایه‌تیه‌كانی نێوان یه‌ك لایه‌نیشدا بووه‌ته دیارده‌یه‌ك و به‌رده‌وام قه‌یران و كێشه‌ی سیاسیی و ئابووریی به‌ڕووی یه‌كتردا ده‌فرۆشنه‌وه‌و خۆشیان هه‌ڵگری ڤایرۆسی گه‌نده‌ڵین و هه‌ركاتێك كێشه‌و ئاڵۆزییه‌ك له‌ناوچه‌كه‌دا دروست بێـت دوولایه‌نی سیاسیی و زیاتر پشكێكیان له‌كێشه‌دا هه‌بووه. قۆناغی دوای ڕاپه‌ڕین:- هه‌رچی قوناغی پێش ڕاپه‌ڕین بووه له‌به‌ر كۆمه‌ڵێك دۆزی نه‌ته‌وه‌یی قه‌یران ده‌رنه‌ده‌كه‌وت ئه‌گه‌رچی ئه‌وكاتیش قه‌یرانی ئه‌خلاقی كوردیی و له‌كه‌داركردنی كه‌سایه‌تی و نه‌ته‌وه‌یی به‌رۆكی گرتبوون ، به‌ڵام خه‌ڵكه‌كه له‌به‌رئه‌وه‌ی تێزی كوردایه‌تی و هه‌ست و بیركردنه‌وه‌ی نه‌ته‌وه‌یی ئه‌وه‌نده به‌هێزبوو زۆر نه‌ده‌پرژایه سه‌ر ئه‌و بابه‌ته.....یان نه‌یده‌زانی، یانیش خۆی لێ بێده‌نگ ده‌كرد له‌به‌ر به‌رژه‌وه‌ندی گشتی، به‌ڵام ئێستا دۆخه‌كه به‌جۆرێكی دیكه ڕووی له ئاڵۆزیی و ده‌ركه‌وتنی كۆمه‌ڵێك پرسی دیكه كردووه، كه له‌په‌نای ئه‌و پرسانه‌دا ده‌رچه‌ی گه‌نده‌ڵی و خراپ به‌كارهێنانی ده‌سه‌ڵات و په‌نادانی پیاوخراپان و په‌یوه‌ندی ژێربه‌ژێری ته‌نانه‌ت له‌گه‌ڵ دوژمنیشدا هه‌یه ، به‌به‌ڵگه‌ی ئه‌وه‌ی دۆخی ناوخۆ له‌به‌ر شه‌له‌لكردنی په‌رله‌مانی كوردستان و تێكدانانی ژیانی خه‌ڵك و شێواندنی بازاڕ ، كه ته‌نیا خه‌ڵك تێیدا زیانمه‌ند بوون و باجه‌كه‌ی ده‌ده‌ن، ئێستاش قه‌یرانه جۆراوجۆره‌كانی باسمان كرد هه‌رلایه‌نێك ئه‌وی دیكه‌ی پێ تۆمه‌تبار ده‌كات وێڕای كه‌ڵه‌كه‌بوونی زیاتر.
به‌راوردێك:- ئه‌گه‌ر به‌راودێكی جۆریی له‌نێوان كێشه سیاسیی و چه‌كدارییه‌كانی ساڵانی 90 بكه‌ین به‌ئێستای دوای زیاتر له20 ساڵ دۆخه‌كه به‌جۆرێك نه‌گۆراوه له‌ڕووی به‌رجه‌سته‌كردنی ئامرازه‌كان ته‌نیا به‌لابردن و نه‌مانی هه‌ندێ ئه‌كته‌ری دوێنێ و دانان و هێنانه پێشه‌وه‌ی هه‌ندێكی دیكه تاڕاده‌یه‌ك باش بوو بۆ خه‌ڵك به‌وه‌ی گۆڕانكاریی له‌ڕووی بژێوی خه‌ڵك به‌دی ده‌كرا، به‌ڵام هاتنی كۆمه‌ڵێك بیانوو به‌ده‌ست ده‌سه‌ڵاتداران..... وایكرد ئاڕاسته‌كه بگۆڕدرێته‌وه به‌گه‌ڕانه‌وه بۆ ساڵانی ده‌ستپێك بۆ بونیادنانی سه‌رله‌نوێ ده‌سه‌ڵات و سیسته‌م داڕشتنه‌وه به‌قه‌باره‌ی جیاواز، به‌ڵام له‌وه‌شدا سه‌ركه‌وتوو نابن به‌هه‌مان كه‌رسته‌ی كۆن.
هه‌ڵبژاردنه‌كان:- له‌مێژووی 26 ساڵه‌ی ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌ی پێی ده‌وترێت خۆماڵیی (هه‌رچه‌نده ئه‌وه‌ش قسه‌یه‌كی نادروسته، به‌ڵام به‌ڕووكه‌ش منیش ئه‌و ناوه‌ی لێ ده‌نێم) چه‌ندین هه‌ڵبژاردن له‌هه‌رێمی كوردستاندا كراوه وه‌ك ساڵانی (2005) (2009) (2013) هێشتا كورد ناوماڵی خۆی به‌ئه‌ندازه‌ی ماندووبوونی جاڵجاڵۆكه‌یه‌كیش ڕێك نه‌خستووه‌ته‌وه و له‌وپه‌ڕی شپڕزه‌ییدایه‌و نه‌یتوانیووه كیانێك دروست بكات بۆ حه‌سانه‌وه‌ی هاوڵاتیان و هاونیشتمانیان ، به‌ڵكو هه‌ڵبژاردنه‌كان ئه‌وه‌نده‌ی كێشه‌ی سیاسیی و ململانێی حزبیی له‌كۆمه‌ڵگه‌دا تۆخكرده‌وه و ئینتمای نه‌ته‌وه‌یی و نیشتمانی له‌خه‌یاڵی كورددا نه‌هێشت به‌تایبه‌تی ئه‌وكاته‌ی بیركردنه‌وه‌ی تازه‌و بۆچوونی جیاواز وه‌ك ئۆپۆزسینبوون دروستبوون (كه تاڕاده‌یه‌ك دیارده‌یه‌كی نوێ بوو له‌مێژووی ده‌سه‌ڵاتدارێتی كوردیی)، ئه‌و كاته‌ش ده‌سه‌ڵات به‌رگه‌ی ڕه‌خنه‌و ڕه‌خنه‌كاریی نه‌گرت سه‌ره‌نجام دۆخی سیاسیی و كێشه‌كان به‌ئاڕاسته‌یه هات، كه ئێستا تێیدا گوزه‌ر ده‌كه‌ین!
دوای 19 ی ئاب:-
هه‌رده‌م كوردو ته‌واوی ئه‌وانه‌ی له‌حزیبوون و كوتله‌گه‌ریی و ده‌سته‌بژێرییه‌كانی ناو كۆمه‌ڵگه توانه‌وه‌ته‌وه‌و دروستكردنی قه‌یران و سیارێۆ خۆراكیانه و پیشه‌ی له‌مێژینه‌یه ناتوانن خۆیان و ته‌نانه‌ت ده‌وروبه‌ره‌كه‌شیان له‌ئاسووده‌یدا بژین، به‌ڵكو زۆرجار به‌ئاگری خۆشیانه‌وه خه‌ڵكی بێ تاوانیش سوتێنراوه، یانیش بووه‌ته به‌شێك له‌ململانێیه‌كان و شه‌ڕی ئه‌م و ئه‌وی پێكراوه. ئێستاش ئه‌و دۆخه‌ی ئێستا سه‌ری ده‌رهێناوه و مێژوویه‌كی دیكه بۆ خه‌ڵكی كوردستان دروستبوو، ئه‌ویش به‌هۆی درێژكردنه‌وه‌ی مێژووی ململانێیه‌كانه بۆ له‌بنده‌ست ده‌رهێنانی ده‌سه‌ڵات و خسته‌ده‌ستی ده‌سه‌ڵاته له‌نێوان ئه‌و حزب و ئه‌و گروپه‌وه ، كه به‌ڕاستی گێڕانه‌وه‌یه‌كی بێزێنراوه‌و عینادیكردن له‌مانه‌وه له‌ده‌سه‌ڵات و گرتنه ده‌ستی ده‌سه‌ڵات عینادییه‌كی دیكه‌یه له‌نێوان پارتی و گۆڕان- دا. هه‌رچه‌نده ئاماژه‌كان ڕوون نین له‌دیدوبۆچوونه جیاوازه‌كان بۆ ده‌ست خستنه سه‌ر ئه‌و برینانه‌ی له‌جه‌سته‌ی ده‌سه‌ڵات و حكومه‌تێكی بێكارو زۆر به‌كاربه‌رو ئیفلاسی سیاسیی و ئابووریشی خسته‌وه سه‌ر ئه‌و دیوه ناشیرینه‌ی به‌ڕوخساری حكومه‌تدارییه‌وه ده‌بینرێت به‌تایبه‌ت ئێستای ژیانی خه‌ڵك ، كه به‌حزیبی و ناحزبییه‌وه ده‌ناڵێنن به‌ده‌ست ئه‌و دۆخه قوڵه‌ی به‌ده‌ستی ئه‌نقه‌ست بێت یان شتیتر دروستكراوه. ئه‌گه‌ر له‌سه‌ره‌تادا كێشه‌كان له‌وه چڕبكرێنه‌وه، كه قه‌یران له‌كێشه‌ی سه‌رۆكایه‌تیی هه‌رێمه‌وه سه‌رچاوه‌ی گرتبێت ئه‌وا ئه‌مڕۆ ژیان و گوزه‌رانی خه‌ڵك له‌و كێشه‌یه مه‌ترسیدارتره ، كه به‌داخه‌وه ده‌سه‌ڵاتدارێتی حزبیی هه‌رێمی كوردستان له‌به‌ر به‌رژه‌وه‌ندییه تایبه‌تیه‌كان له‌بیریان چووه‌ته‌وه، یاخود له‌بیرخۆیان بردووه‌ته‌وه. بۆیه پێش هه‌موو شتێك ده‌بێت لایه‌نه سیاسیه‌كان كه به‌داخه‌وه زیاتر له 20 لایه‌ن نه‌یانتوانی پارسه‌نگی ئه‌و هێزه ڕابگرن ئه‌گه‌ر به‌وه‌رگرتنی هه‌ڵوێستێكیش بێت ، كه چوونه ده‌ره‌وه‌یان بێت له‌حكومه‌ت، یان له له‌په‌رله‌مانی كوردستان بۆئه‌وه‌ی چیتر خوێنی كورد به‌ده‌ستی كورد نه‌ڕژێت (كه وه‌ك هه‌مووجار ئه‌و قه‌وانه چرووكه ده‌ته‌قێننه‌وه) كه‌چی به‌داخه‌وه هه‌ندێ گۆڕانكاریی له هه‌ڵوێیستی سیاسیاندا ده‌بیرێت ڕه‌نگه تامه‌زرۆبن بۆ ڕۆژێكی وا، كه هیوادارین دروست نه‌بێته‌وه.
ئێستای دوای بیانوو هێنانه‌وه:-
ئێستا جگه له‌و وێرانكارییه‌ی له‌بونیادی بواره جۆراوجۆره‌كانی هه‌رێمی كوردستان به‌دیده‌كرێت له‌وێوه بڕیاربه‌ده‌ستان ده‌یانه‌وێ به‌كۆمه‌ڵێك بیانوو خۆیان له‌پرسه چاره‌نوس سازه‌كان بكێشنه‌وه‌و خۆیان له‌و دێوه‌زمه ڕزگار بكه‌ن ، كه ئه‌گه‌ر هه‌ڵبژاردنێك بێته كایه‌وه مه‌رگی سیاسیی و دوا ته‌مه‌نی خۆیانیان تێدا ببینن. كۆمه‌ڵێك بیانوو هه‌بوو له‌سه‌ره‌تای چه‌كه‌ره‌كردنی قه‌یران ئه‌ویش شه‌ڕی دژ به‌داعش بوو، به‌ڵام ئێستا به‌وته‌ی خۆیان خه‌ریكه كۆتایی دێت و بیانووی هیچتر نه‌ماوه بۆئه‌وه‌ی به‌ڕووی هاوڵاتیانی بده‌نه‌وه. زۆر لایه‌نی سیاسیی هه‌بوو به‌ئێستاشه‌وه ته‌واوی ئه‌و سیاریۆیانه‌ی ڕوویان ده‌دا باوه‌ڕی ده‌كرد، به‌ڵام ئێستا له‌به‌ر بچووكی ئه‌و لایه‌نانه‌ی له‌گۆڕه‌پانه‌كه‌دان ده‌رناكه‌ون و هه‌ڵوێیستی زۆر لاوازیان لێ به‌دی ده‌كرێت ..... له‌پاڵ ئه‌وه‌شدا خه‌ڵك وا له‌پرسه گرینگه‌كان ده‌گه‌یه‌نن بۆ به‌لاڕێدابردن و سه‌رلێشێواندنیان و شتى تريش، به‌ڵام ئه‌وه‌ش سه‌ری نه‌گرت و خه‌ڵك به‌هۆشیارییه‌وه له‌پرسه‌كان ده‌ڕوانێت و هه‌ڵوێسیتی خۆی هه‌یه، كه ئاواتی هه‌موو لایه‌كه خه‌ڵك ده‌نگێكی زیندووی هه‌بێت و له‌كاتی هه‌ر پڕۆسه‌یه‌كدا ئه‌و دۆخه‌ی ئێستای له‌یاد نه‌چێت و ئیتر ئه‌و بێده‌نگیی و شه‌رمكردنه به‌س بێت.
نوێترین نوسینەکانی هێدی هه‌ولێری
-
هێدی هه‌ولێری
21/08/2021
-
هێدی هه‌ولێری
14/07/2021
-
هێدی هه‌ولێری
27/10/2020
-
هێدی هه‌ولێری
11/08/2020
-
هێدی هه‌ولێری
14/05/2020
-
هێدی هه‌ولێری
02/05/2020