شمشێرەکەی ئەردۆغان بەسەر کوردستاندا

وتار/ 07/06/2021 464 جار بینراوە

پشتیوان جەمال

شمشێرەکەی ئەردۆغان بەسەر کوردستاندا

پشتیوان جەمال
ئەم سیاسەتەی تورکیا لەهەرێمی کوردستاندا پەیڕەویدەکات بۆتە هۆی ئەوەی کە ژمارەیەک پرسی هەستیاری ئەمنی دروستبێت‌و هەڕەشە لەهەرێمی کوردستان بکەن.

کوردستانی عێراق شوێنێکی تایبەتە لەسیاسەتی داگیرکاری تورکیادا، لەبەر هۆکاری ئابووری‌و ئەمنی‌و ناوچەیی‌و ئایدیۆلۆژی، هەموو ئەمانە لەنێو ستراتیجی تورکیادا بەرمەبنای بانگەشە مێژووییەکانی کە ئەم هەرێمە بەشێکە لەتورکیاو پڕۆژە هەرێمییەکەی، بەپێچەوانەی ڕێککەوتننامەی ئەنقەرەی ساڵی 1926ی نێوان عێراق‌و تورکیا کە سەروەریی عێراقی بەسەر باکورەکەی چارەسەرکرد، لەچوارچێوەی ئەوەی کە بەپرسی موسڵ ناسراوە (ویلایەتی موسڵ لەوکاتەدا بەواتای هەموو باکوری عێراق‌و هەرێمی کوردستان بوو) لەسەر بنەمای ئەم مێژووە تورکیا، بەدوای داگیرکردنی عێراق لەساڵی 2003ی ئەمریکا، پەلەی کرد لەدامەزراندنی ئەوەی کە لەکاریگەری هەمیشەیی‌و کاریگەر دەچێت لەکوردستانی عێراقدا، ئابووری وەک وەسیلەیەک بۆ بەدیهێنانی ئەمە بەکارهێنا ئەم سیاسەتەی تورکیا لەکوردستانی عێراق بووە هۆی ئەوەی کە ژمارەیەک پرسی هەستیاری ئەمنی کە هەڕەشە لەهەرێمی کوردستان بکەن.

لەئەنجامی ئەم سیاسەتەدا قەبارەی بازرگانی نێوان هەردوولا لەچەند ساڵی ڕابردوودا بەملیار دۆلار بووە، لەسایەی ئەم سیاسەتە ئابوریەدا تورکیا سیاسەتێکی پەیڕەوکردووە کە لەسەر بنەمای جێگرتنەوەی پڕۆژەی خۆی لەڕێگای ڕێڕەوێکی دووانەی ئەمنی لەسەر بنەمای دوو کۆڵەکە دامەزراوە:

یەکەم: دامەزراندنی زنجیرەیەک بنکە‌و بارەگاو خاڵی سەربازی لەکوردستانی عێراق‌و موسڵ، بەتایبەتی ئەو بنکانەی دەکەونە نزیک موسڵ، سەرەڕای دژایەتی بەغداو داواکاریە بەردەوامەکەی بۆ ئەنقەرە بۆ کشانەوەی سەربازەکانی، پشوو درێژترە.

دووەم: بۆردومانی هەمیشەیی تورکیا بۆسەر ناوچەسنوریەکانی هەرێمی کوردستان، بەتایبەتی چیاکانی قەندیل، شەنگال‌و کەمپی مەخموری ژێر دەسەڵاتی بێسەروبەر، بەبیانووی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆرو شەڕکردن لەگەڵ پەکەکە، زۆربەی کات قوربانییەکانیش خەڵکی مەدەنی بوون.

دروستکردنی دەوڵەتی دابەشبوون لەنێوان کوردەکاندا کە گەیشتووەتە ئەوەی دژی یەکتر بەکاریبهێنن بۆ گەیشتن بەئەجێندای خۆیان لەو هەرێمە زیندووە، لەکاتی ئێستاشدا بەئاشکرا داوادەکات حزبە کوردییەکان شەڕی پەکەکە بکەن، ئەمەش دوای ئەوەی کورد لەشەڕی دژی داعش تاڕادەیەک یەکگرتوبوو لەهەوڵی شکستپێهێنانی دان، ئەم سیاسەتەی تورکیا حکومەتی هەرێمی لەڕووی ئەمنیەوە بەتەواوی لاوازکردووە بەدەر لەلاوازییەکەی، هەروەها ڕێگریی لەهەموو داوایەکی هەرێم لەتورکیا کردووە کە ئەم سیاسەتە ڕابگرێت‌و دەستکاری ئاسایشی هەرێم بکات، ئەو لێدوانانەی چەند ڕۆژێک لەمەوبەری تورکیا هەڕەشەی بەردەوامبوون لەبۆردومانکردنی تورکیا بۆ کەمپی مەخمور بەبیانووی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر، نیشانەی ئەوەیە کە تورکیا بۆ پەیڕەوکردنی ئەو سیاسەتە هیچ باکێکی بەسەروەریی هەرێم نییە.

لەهەموو بارێکدا تیرۆر لەهەموو جیهانداو لەلایەن هەموو وڵاتانی جیهانەوە کردەوەیەک تەنها بۆ تورکیا، تیرۆر هەر لەئێستاوە بکەری کارە. بکەر لێرەدا هەرکەسێک بێت کە دژایەتی سیاسەتی ئەردۆغان بکات، چ لەناوخۆو چ لەدەرەوەی تورکیا، چونکە مشتومڕی دژەتیرۆر بۆتە بیانوویەک بۆ ڕژێمەکەی بۆ ئەوەی جەنگ دژی هەرکەسێک بکات کە دژایەتی بکات، بەتایبەتی شۆڕشی کوردی وەک لەعێراق‌و سوریاو تورکیاو هەروەها لەلیبیاو وڵاتان‌و ناوچەکانی تر کە ئەردۆغان دەیهەوێت کۆنترۆڵی بکات، ئەمەش جەوهەرو سیاسەتی جێگرەوەو کۆنترۆڵی ئەردۆغانە، لەسەر بنەمای خەونە عوسمانییەکەی کە هەڕەشە لەئاسایشی دەوڵەتان‌و ئایندەی گەلەکانیان دەکات لێرەدا پرسیار ئەوەیە: ئایا کورد لەچارەسەری گرژیی زینی وەرتێ سەرکەوتووەو دەرفەت بۆ ئەردۆغان‌و خەونە فراوانخوازەکانی دەڕەخسێنت یانا؟

نوێترین نوسینەکانی پشتیوان جەمال