خۆزگە بەهەرێم و عێراقیش موسەدەقێکیان هەبوایە!!
وتار/
30/05/2021
478 جار بینراوە
عەتا سەلیم
خۆزگە بەهەرێم و عێراقیش موسەدەقێکیان هەبوایە!!
عەتا سەلیم
داستانی خۆماڵی کردن و بەنیشتمانیکردنی نەوت و پرۆژە ستراتیژیەکان لە حەفتا
ساڵێک لەمەوبەرەوە لەناوچەکەو بەتایبەتی لە چەند وڵاتێکی وەکو میسرو عێراق و ئێران لەلایەن چەند سەرکردەیەکی ئەو
کاتی ئەو وڵاتانە
دەستکەوتێکی گەورەو مێژوویی بوو بۆ گەلەکانیان ، چونکە ئەو سەرۆک و سەرکردانە
هەنگاوێکی جەسورانەو کارێکی گەورەی نیشتمانییان بۆ گەلەکانیان کردو ئابوری وڵات و
بازاڕو گیرفانی هاوڵاتیانیان ئاوەدان کردەوە. بە پێچەوانەی نەوتی هەرێمەکەی خۆمان
لەبری گەشەپێدانی وڵات و ئاوەدانکردنەوەو بوژانەوەی ژیان و گوزەرانی هاوڵاتیان،
بووە مایەی نەگبەتی و بەتاڵکردنەوەی گیرفانی خەڵکەکەی و بەتایبەتیش فەرمانبەران و
موچە خۆران.
بەپێی لێدوانی پەرلەمانتارێکی خانەنشین و مامۆستای زانکۆ (د.عیزەت سابیر)،
لە سەدا حەفتا ۷۰٪ی
داهاتی نەوتی هەرێم بۆ کۆمپانیاکان و وڵاتانی بێگانە ئەڕوا و تەنها لە سەدا سی ۳۰٪ بۆ هەرێم ئەگەڕێتەوە.
ئەوەش ڕێک لە ئێران و لەسەردەمی پێش
موسەدەق لەگەڵ نەوتی ئێران و خەڵکەکەی ڕویدا.
لە ساڵی ۱۹٥۱ کاتێک موحەمەد موسەدەق دەبێتە سەرۆک وەزیران، بڕیاریدا نەوتی
ئێران خۆماڵی بکات، بە پێچەوانەی ئەو ڕێککەوتنانەی پێشتر لە نێوان حکومەتی ئێران و
کۆمپانیای وڵاتە بێگانەکان کرابوو، بە ڕێژەی لە سەدا هەشتا٨۰٪ بۆ کۆمپانیای نەوتی بەریتانی و لە سەدا بیست۲۰٪ بۆ وڵاتی خانەخوێ بوو، بەڵام موسەددەق بەوە ڕازی نەبوو
بڕیاریدا، ئەو هاوکێشەیە پێچەوانە بکاتەوەو لەسەدا هەشتا٨۰٪ی داهاتی نەوت بۆ وڵاتی ئێران و گەشەپێدانی وڵات و خۆشگوزەرانیی
خەڵکەکەی بێت و تەنها لە سەدا بیست۲۰٪ بۆ کۆمپانیا بەریتانیەکە بێت، بەو هەنگاوو هەڵوێستە نیشتمانی و ئازایانەیەش دەوترێت خۆماڵی کردنی نەوت.
لەپای ئەم هەڵوێستە نیشتمانی و جوامێرانەیەیدا، هەردوو دەزگای هەواڵگری سی
ئای ئەی ئەمریکی و ئێس ئای ئێسی بریتانی لە ڕێگەی هاندان و ڕێکخستنی کودەتاوە ساڵی ۱۹٥۳ لە
دەسەڵات دووریان خستەوە، بەڵام موسەدەق بۆتە خاوەنی مێژوویەکی پڕ شانازیی بۆ ئێرانیەکان
و خەڵکە نیشتمانپەروەرەکەی ناوچەکەش.
نوێترین نوسینەکانی عەتا سەلیم
-
عەتا سەلیم
06/08/2021
-
عەتا سەلیم
30/05/2021
-
عەتا سەلیم
29/10/2020
-
عەتا سەلیم
12/07/2020