سەردانەکەی ماکرۆن بۆ بەغداد

وتار/ 03/09/2020 494 جار بینراوە

د.ئیبراهیم محه‌ممه‌د عه‌زیز

سەردانەکەی ماکرۆن بۆ بەغداد

د.ئیبراهیم محه‌ممه‌د عه‌زیز
گرنگە ئەوە بزانرێت هەنگاوی سەرکردەی دەوڵەتە زلهێزەکان لەبواری پەیوەندییە نێودەوڵەتی و دبلۆماسیەکاندا سەرچاوەگرتووەلە پلانی پێشوەخت وئامانجادار وهەڵگری پەیامیشە بۆئەوانی تر.
سەردانەکەی ماکرۆنی سەرۆکی فەرەنسا بۆ بەغداد و دیدارە چڕوپرەکانی لەچەندین لایەنەوە دەکرێت خوێندنەوەی بۆ بکرێت لێرەدا لەسەر دوو رەهەندی هەلوێستە دەکەین ودەیخینەڕوو.
ڕەهەندی یەکەم عێراق وکازمی
بەشێوەیەکی گشتی سیاسەتی دەوڵەتانی رۆژئاوا بەرامبەر ئێستای عێراق هاوشێوەو درێژکراوەی ئەو سیاسەتەن کە ئەمریکا پراکتیکی دەکات. ئەویش خۆی دەبینێتەوە لە بەهێزبوونی عێراق و گۆرینی ئاراستەی سیاسەتی عیراقی لەئێرانەوە بۆ دەوڵەتانی عەرەبی هاوپەیمانی رۆژئاوا. لەم ڕوانگەیەیشەوە تێگەیشتنێکی رۆژئاوایی هاوبەش هەیە بەرامبەر عێراق هەر بۆیە ماکرۆن چەند جارێک ئەوەی دووبارە کردەوە کە لە گەل ترمپ قسەدەکات لە مەڕ بارودۆخی عێراق. واتە بریاریان هاوبەشە لەچەند لایەنێکەوە بەتایبەتی پاڵپشتی کردن و بەهێزکردنی ئەوفۆرمەی ئیستای عێراق.
لێرەوە فەرەنسا بەگرنگیەوە لەم قۆناغەی کازمی دەروانێت و سەردانی کردنیشی بەو شێوازەی ئێستای پاڵپشتیە بۆ کازمی و پەیامێکیشە بۆ هەموو ئەوانی تر کە کازمی بۆ ئێمە جێگەی مەبەستەو دەمانەوێت بەهێزبێت و ڕۆڵی خۆی بگێرێت لە سیاسەت و بەرێوبردنی حکومەتێکی جیاواز لەوانی پێش خۆی "ئەگەرلێی نگەرێن وکێشەی بۆ دروست نەکرێت" . هەروەها ئەوەی دووپات کردەوە کە دژی دەستێوەردانیشن بۆیە پشتگیری سەروەری تەواوی عێراق دەکەن. ئەم هەنگاوەی ماکرۆن درێژکراوەی ئەو سیاسەتەیە کە ئەمریکا دەیەوێت عێراق بچێتە قۆناغێكی تر و ماکرۆنیش بە قۆناغی گواستنەوە ناوی برد کە ڕەنگڕێژی بۆکراوە.
وەک پێشاندان ودەربڕینی گرنگی زیاتر بە کازمی ماکرۆن رایگەیاند کە بانگێشتی کازمی کردووە بۆ ئەوەی سەدانی فەرانسا بکات ئەمەش پێشبینی کراو بوو دوای ئەوەی ئەمریکا بەگرنگیەوە پێشوازی لە کازمی کردو لەئاستێکی بەرزی پرۆتۆکۆلیدا مامەڵەی لەگەڵدا کرد. ئەمەش تەسویقێکی سیاسی باشە بۆ کازمی.
ڕەهەندی هەرێم
سەردانەکەی ماکرۆن پەیامێک بوو بۆ هەرێم کە بەغداد چەقی گرنگی فەرەنسایە و بەهێزبوونی کازمی و بەغداد بۆ ئەوان لە پێش بە‌هێز بوونی هەرێمەوەیە. نەهاتنی ماکرۆن بۆ هەولێر ئەگەر لەرووی شەکلیەوە ئاسایی بوبیت بۆ هەرێم ئەوا لەرووی پێگەو گرنگی پێدانی دەوڵەتێکی وەک فەرەنسا بەهەرێم جێگەی پرسیارە. ئەگەر هەرێم بۆ فەرەنسیەکان گرنگ بوایە ئەوا سەرۆکی هەرێمی لە هەولێر دەبینی نەک لەبەغداد. بەڵام وای لێدەخوێنرێتەوە کە فەرنسا یەکێک لەپەیامەکانی ئەوە بووبێت کە سەرۆکی هەرێم بەغداد بەسەنتەر بزانێت و وەک ماڵی خۆی مامەڵەی لەگەڵدا بکات. چونکە لەدوای ٢٠٠٥ و نوسینەوەی دەستووری هەمیشەییەوە ئەوە یەکەم جارە بەو شێوازە سەرۆکی هەرێم لەگەڵ سەرۆکی دەوڵەتێکی رۆژئاوایی لەبەغداد کۆبوونەوەبکات و سەرۆک ببات بۆ بەغدا!! ئەوە لە رووی سیاسی و دبلۆماسیەوە کاریگەری خۆی هەیە. سەلمێنەری ئەوەشە کە کورد بینا کردنی پەیوەندییەکان ودبلۆماسیەتی لەسەر بنەما ورەهەندی ستراتیجی دانەمەزراندووە بۆیە رۆژێک سەرۆکەکان لەهەولیرن و رۆژێکی تر لە پایتەخت سەرۆکی هەرێم بانگهێشت دەکەن تادیداریان لەگەل بکرێت.
کەواتە ئامانجی سەرەکی و سوودمەندی سەرەکی لەم سەردانەی مارکۆن کازمی و بەغداد بوو، بەواتایەکی تر کازمی و بەغداد لەئێستادا گرنگن بۆ فەرەنسیەکان و دەیانەوێت بەهەموو ئەوانیتریش بڵێن کە ئێمە پشتگیری کازمین و دەمانەوێت بە‌‌هێزبێت.