به‌ته‌نیشت سیاسه‌تكردنی ماندێلاوه
وتار/
02/12/2017
636 جار بینراوە
به‌كر جۆڵا
به‌ته‌نیشت سیاسه‌تكردنی ماندێلاوه
نابێ به‌ته‌رازوی داب و نه‌ریتی خۆت حكوم بكه‌یت به‌سه‌ر خه‌ڵكدا و نابێ ڕقایه‌تی خه‌ڵك له‌سه‌ر نه‌ریتی جیاواز بكه‌یت چونكه ئه‌مه جۆره شۆڤێنییه‌تێكی مه‌ترسیداره, وه نابێت خه‌ڵك به‌هۆی جیاوازی بیركرنه‌وه‌یان سزا بدرێن و برینێكی قوڵ له جه‌سته‌ی نیشتیمانیاندا ته‌شه‌نه بكات ئه‌مه چجای ئه‌وه‌ی برینی نه‌بینراو ئازاری زۆر زیاتره له‌برینی برینراو كاتی ئه‌وه‌یه كه باهۆزی دادگه‌ری و لافاوی ناپاكی له‌پڕاكتیكدا ڕه‌نگ بداته‌وه.
ترس كاتێك هه‌ڕه‌شه بۆ ژیانی ئێمه دێنێت هه‌ندێك جار خزمه‌تی ئامانجگه‌لێكی گه‌وره ده‌كات, ئه‌وه‌ی ناوی ترسه له‌گۆشه‌یه‌كی قه‌تیسكراودا سه‌یری بكه‌ین و دیموكراسیه‌ك بنیات بنێین كه ده‌سه‌ڵاتی سته‌مكاری و ره‌گه‌ز په‌رستی بنكۆڵ بكه‌ین بۆ ڕوخاندنی و دروستكردنی پردێك به‌ناوی گۆڕینی بیر و باوه‌ڕ و ئیراده‌وه بكه‌ین, ماندێلا چۆن له‌ساڵی په‌نجاكان چه‌ندان هه‌ڵمه‌تی نیشتیمانی دژ به‌ڕه‌گه‌زپه‌رستی ئه‌نجامدا, ئه‌وه ئێمه ئیمڕۆ پێویستمان به ماندێل ئاسایه‌ك هه‌یه بۆ ئه‌م ناوچه‌یه له بنبڕكردنی جیاوازی ئاستی گوزه‌ران و چینایه‌تی به‌رپرسان.
ڕۆژه ناخۆشه‌كان وه‌ك باهۆز هه‌ڵده‌كه‌ن به‌ڵام له‌هه‌مانكاتا كۆتاییان هه‌ر دێت, ده‌بێت ئه‌وه‌ی گرنگه خانو بۆ خه‌ونه‌كان بنیات بنێین و بیركردنه‌وه له ڕابردوو زۆر سه‌خت و دژوارتره له بیركردنه‌وه له ئێستا و پێشبینییه‌كانی داهاتوو, به‌و مانایه‌ی ڕابردوو ڕۆژه دژواره‌كان ده‌كاته برینێكی قوڵتر له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا له‌شی مرۆڤ بۆ خۆگونجاندن توانستێكی زۆری هه‌یه, بۆ به‌رگه گرتن له ئازار و نه‌خواردنی هیچ ته‌نیا ڕاهێنانێكی كاتی ده‌وێت, به‌تایبه‌ت ئه‌گه‌ر بیركردنه‌وه‌شت له‌گه‌ڵیدا هاوته‌ریب بێت و لایه‌نه رۆحیه‌كه‌ت پێداویستی جه‌سته‌ت بسازێنێت.
به‌لاوازی جه‌سته و به‌هێزی بیر ده‌توانین به‌رگه‌ی ئازاره‌كان بگرین ,زۆرجار كۆت و زنجیره‌كانی ده‌ست ده‌بنه شاباڵی رۆح بیرتیژی له كۆتی ده‌سته‌وه ده‌بێته بناغه‌ی گه‌شه‌سه‌ندنی زاده‌ی هۆش و كردنه‌وه‌ی ده‌رگایه‌ك له‌به‌ره‌وپێشچون و ڕۆشنكردنه‌وه‌ی وڵات و دوركه‌وتنه‌وه له چینایه‌تی و له‌گه‌ڵ ژیانی ئاسایی فێری خۆسازان بوون ئه‌ركێكی گرنگه, ده‌مه‌قاڵێ و شه‌ڕه وه‌لاَمدانه‌وه و نوسین و لێدوان و دوركه‌وتنه‌وه له ئه‌سڵی بابه‌ته‌كه و بیر ته‌سكی و پشتگوێخستنی خه‌ڵك به‌ئامانج گرتنی تایبه‌ت ته‌نیا خۆدزینه‌وه‌ی له‌پشته.
شایه‌نی باسه له‌ماوه‌ی زیندانیدا وتی ئه‌وه خوێن و ئێسقانه له‌پشت ئه‌و دیوارانه زیندانی كراوه نه‌ك من, من تێڕوانینه‌كانم فراوانن به‌وێنه‌ی باز ئازادن له‌نگه‌ری خه‌ونه‌كانم پوخته‌ی حیكمه‌تی مرۆڤایه‌تین, هه‌روه‌ها ئومێد بۆ جه‌نگاوه‌ری ئازادی وه‌ك چاكه‌تی ئاوی مه‌له‌وانی وایه له‌خنكان ڕزگاری ده‌كات, ئه‌مه‌ش ڕوئیای خۆی بۆ مرڤایه‌تی ده‌رخه‌ری ئه‌وه‌یه كه نه‌زیندان و نه قۆڵبه‌ست ناوانێت بیر و تێڕوانینی مرۆڤ بوه‌ستێنێت, و ئه‌و شتانه‌ی به‌سه‌ر مرۆڤ دێت گرنگ نین به‌ڵكو چۆن پێشوازیان لێده‌كات ئه‌وه گرنگه ئه‌گینا ئه‌وه‌ی خه‌ڵك سزا بدات ته‌نیا ته‌نگژه ده‌روونیه‌كانی خۆیان زیاتر ده‌كه‌ن و هیچی تر.
كاتێك كه‌سانی سه‌ركه‌وتوو ده‌بینین ڕاسته‌وخۆ مه‌یلمان بۆ بواری كۆمه‌لاَیه‌تی و دارای و كاریگه‌ری جه‌ماوه‌ری و ئاستی زانستی ده‌چێت بێگومان ئه‌مانه هه‌موو پێوه‌ری سه‌ركه‌وتون به شتی مادی و ده‌ره‌كی به‌لاَم له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌شدا كاریگه‌رییه ناوه‌كییه‌كان زۆر كاریگه‌رتر و به‌هێزترن به‌وێنه‌ی ڕاستگۆیی و دڵسۆزی و خاكه‌ڕایی كه له‌به‌رچاو نه‌گیراوه, ئه‌وانه‌ی له‌ناو دونیای سیاسیدا گاریگه‌رییه ناوه‌كییه‌كانیان زیاتره ده‌بینین وڵاتێكی ئاشتی و ئارامی و دادگه‌ری و گه‌شه‌سه‌ندویان بنیات ناوه.
تۆمه‌ت, قانون و به‌ڵگه ده‌بنه سێ توخمی گرنگ بۆ بڕیاردان پشتڕاستكردن و سه‌پاندنی سزا به‌سه‌ر كه‌سێك كه لاساری له‌گه‌ڵ بنه‌ماكانی وڵات كردووه, له‌گه‌ڵ ئه‌مه‌شدا ده‌بێت ئه‌وه بزانین قانونه چه‌وسێنه‌ره‌كان ده‌ستكردی مرۆڤن بۆیه ئازادی مرۆڤ پێشێل ده‌كه‌ن به‌مه‌ش مانای دیموكراسی له‌بار ده‌به‌ن, له‌به‌ر ئه‌مه‌شه له‌زۆربه‌ی ولاَتان رۆتین قانونی هه‌ره به‌رزه.
له‌باره‌ی سه‌رۆكایه‌تكردنه‌وه یه‌كه‌م كاری سه‌رۆك ئه‌وه‌یه ده‌بێت روئیا دروست بكات و دووه‌م كاری ئه‌وه‌یه شوێنكه‌وتوان بۆ ڕوئیاكه‌ی دروست بكات وه هه‌روه‌ها ڕێكه‌وتن له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌كان و یه‌كلایی كردنه‌وه‌ی كێشه‌كان له هونه‌ره گه‌وره‌كانی سه‌ركردایه‌تییه, مه‌ڵێن جگه له ئێمه به‌دیل و كه‌س نییه, ده‌بێت ئه‌گه‌ر نه‌شبێت خۆت به‌دیل دروست بكه‌یت و ژینگه‌كه بگۆڕیت.
سه‌ركرده‌ی ڕاسته‌قینه پێش ده‌ستپێكردنی شوڕش و شه‌ڕ ده‌بێت لێكدانه‌وه‌یه‌كی قوڵ و ورد بۆ پێشهاته‌كان بكات و ده‌رهاویشته‌كانی له‌به‌رچاو بگرێت, نابێ سه‌ركرده هه‌میشه خۆی به مامۆستا و به‌چاوی قوتابیش سه‌یری ده‌وروبه‌ر بكات, سه‌رۆك ئه‌وه‌ی پیاده‌ی ده‌كات ئاوێنه‌ی ده‌ڵاسه‌تی خۆیه‌تی وه‌ك وتراوه گۆزه چی تێدابێت هه‌ر ئه‌وه‌ی لێده‌ڕژێت.
لێك تێگه‌یشتن و بڕوانامه‌ی ستاندارد موكافی نین بۆ شاره‌زایی و به‌ڕێوه‌بردنی وڵات به‌لاَم یاریده‌ده‌رێكی باشن بۆ خێرایی هێزی بیركردنه‌وه‌و گه‌یشتنه ترۆپكی مه‌به‌ست, وه مشورخۆرانی ولاَت نابێ به هه‌بوونی كه‌م و كوڕی له‌دانانی سیسته‌می سیاسی گونجاو له خه‌ڵك نیگه‌ران بن, جگه له‌وه‌ش بون به‌سه‌رۆك پله‌یه‌كی ئه‌كادیمی نییه تا به‌ده‌ستی بێنیت به‌ڵكو زیته‌ڵو زرنگ له‌گشت كایه‌و كۆبونه‌وه نیشتیمانی و حیزبییه‌كان گه‌واهیدانن بۆ سه‌رۆكایه‌تی یان ئه‌وه‌تا به‌ڕێگه‌ی شۆڕشگێری یان كوده‌تا به‌هه‌موو شێوه‌كانییه‌وه .
ئه‌م نوسینه له په‌راوێزی ئه‌م دوو كتێبه‌دا نوسراوه:
ڕێگه‌یه‌كی دورودرێژ بۆ ئازادی
یاداشته‌كانی نێلسۆن ماندێلا (وتووێژ له‌گه‌ڵ خۆم)
نوسین و ئاماده‌كردن: بكر جۆڵا
نوێترین نوسینەکانی به‌كر جۆڵا
-
به‌كر جۆڵا
26/01/2018
-
به‌كر جۆڵا
23/12/2017
-
به‌كر جۆڵا
02/12/2017
-
به‌كر جۆڵا
15/11/2017