#ئیسلام فۆبیا

وتار/ 28/03/2017 1138 جار بینراوە

بیلال زەنگڵ

#ئیسلام فۆبیا
بیلال زەنگڵ
ئەمە ئەو ووشەییە کە بەردەوامم کاری لەسەر دەکڕێت لە جیهان بە مەبەستوو بێ مەبەست بەتایبەتی لە ئەورپاو ڕۆژئاوا لە ئێستایە تاڕادەێک پەڕیوەتەوە ڕۆژە هەڵات

بەتایبەت دوای‌ سه‌ركه‌وتنی‌ ئیسلامییه‌كان له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ ووڵاتانی‌ شۆرشه‌كانی‌ به‌هاری‌ عه‌ره‌بیی، لێره‌ و له‌وێ‌، ده‌بینین و ده‌یبیستین، سه‌رانی‌ عه‌لمانییه‌ت و بیرمه‌نده‌ تیۆریسێنه‌كانی، خه‌ڵك و جه‌ماوه‌ر ده‌ترسێنن و، مێشی‌ هه‌ڵه‌ی‌ ئیسلامییه‌ سه‌ركه‌وتووه‌كانی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان، ده‌كه‌نه‌ گامێش و، نیسكێكیان لێ‌ ده‌كه‌نه‌ گیسكێ.

هه‌روه‌ك ئه‌وروپا و ئه‌مریكایش، به‌ ماكینه‌ ئیعلامییه‌ زه‌به‌لاحه‌كانیانه‌وه‌، رای‌ گشتی‌ جیهان ده‌ورووژێنن و، ئیسلامییه‌كان له‌ خه‌ڵكی‌ ده‌كه‌نه‌ دێو و درنج و ده‌عبا.

له‌ هه‌مووی‌ گرینگتر، جێبه‌جێكردنی‌ شه‌ریعه‌ت و حوكمه‌كانی‌، ده‌كه‌نه‌ تارماییه‌ك و، به‌یانی‌ تا ئێواره‌، خه‌ڵكی‌ ساده‌ و بێئاگای‌ پێ‌ ده‌ترسێنن و، وای نیشان ده‌ده‌ن كه‌ ئه‌و بریار و راسپاردانه‌ی‌ داوای‌ خسته‌ بواری‌ پراكتیكی‌ شه‌ریعه‌ت ده‌كه‌ن، دێوه‌زمه‌یه‌كه‌ و، له‌ داهاتوودا، خه‌وی‌ ئازادیی و به‌خته‌وه‌ریی هه‌مووان ده‌تارێنێت !

له‌م به‌شه‌ی‌ كوردستانی‌ خۆیشماندا، زۆرێك له‌وانه‌ی‌ له‌ كورسیه‌ شڕه‌كانی‌ به‌ناو رۆشنبیریی و هونه‌ریی خۆیان ده‌ترسن و، زه‌نده‌قیان له‌وه‌ چووه‌، گه‌ر رۆژێك ئیسلامییه‌كان بێنه‌ پێشه‌وه‌ و جڵه‌وی‌ حوكمرانییان بكه‌وێته‌ ده‌ست، پێگه‌ ساخته‌كانی‌ به‌ناو( رۆشنبیر، رۆژنامه‌نووس، سیاسه‌تمه‌دار، كاروباری‌ زانستیی و ئه‌كادیمیی زانكۆ، سه‌رنووسه‌ریی، كۆڵیاری زمانه‌وانی‌ و كوردناسی، به‌رێوه‌به‌ریی ده‌زگاكانی‌ وه‌گێڕان، كه‌ناڵی‌ ئاسمانی) یان لێ‌ وه‌رده‌گرنه‌وه‌ و، رووی‌ سیاهیان بۆ خه‌ڵك و خوا ئاشكرا ده‌كه‌ن و، ماسكی‌ گه‌نده‌ڵی‌ و گزیكارییان ئاشكرا ده‌كه‌ن.

بۆیه‌كا، شه‌لم كوێرم ده‌س ناپارێزم، كه‌وتوونه‌ته‌ وێزه‌ی‌ ئیسلام و شه‌ریعه‌ته‌ پاكه‌كه‌یی و، موسڵمانان و پرۆژه‌كانیان، له‌ خه‌ڵكی‌ ده‌شێوێنن و، وای‌ نیشان ده‌ده‌ن، هه‌ر عه‌لمانییه‌ دز و گه‌نده‌ڵه‌كان ده‌توانن حوكمی‌ ووڵات ببه‌نه‌ رێوه‌.

ئه‌وانه‌شیان كه‌خۆیان به‌ ( پێشكه‌وتووخواز) ده‌ده‌نه‌ قه‌ڵه‌م و، دژی‌ هه‌ر جوره‌ دینێكن _ له‌ ناویشیاندا ئیسلام _ چاوی‌ سه‌ر و دڵیان كوێره‌ و، هه‌موو شتیك ره‌ش ده‌بینن، باش و خراپ پێكه‌وه‌ ده‌سوتێنن، هه‌ر شتێك له‌ مسولمَانان و ئیسلامییه‌كانه‌وه‌ بێت، لایان ره‌شه‌، هه‌ر شتێكیش له‌ عه‌لمانی‌ جووله‌كه‌ و ئه‌ڵقه‌ له‌ گوێیه‌كانی‌ غه‌رب و نه‌سرانییه‌ته‌وه‌ بێت، به‌ پێشكه‌وتنی‌ ده‌زانن و، سپی‌ ده‌یبینن، له‌ كاتێكدا نه‌ ئه‌میان راسته‌ و نه‌ ئەویشیان

سادەیی موسڵمانان باوەڕکردنیش جێگاییی پرسیاروو تێڕامانە ئەم لە کاتێکدا

پێش هاتنی‌ ئیسلام و ده‌ركه‌وتنی‌ وه‌كو دینێكی‌ گڵۆباڵی‌ و بانزه‌مینی‌، كوردان له‌ژێر سته‌م و چه‌وساندنه‌وه‌ی‌ ساسانییه‌كان و به‌یزه‌نتییه‌كاندا، پشتیان چه‌مابووه‌وه‌، وه‌كو دارده‌ست و ده‌سكه‌لا به‌كاریان ده‌هێنان و، له‌ جه‌نگه‌ درێژخایه‌نه‌كانیاندا ده‌یانكردنه‌ سووته‌مه‌رۆ.

به‌ هاتنی‌ ئیسلام و فه‌تحكردنی‌ ناوجه‌ كوردییه‌كان و مسولمَانبونی‌ به‌شی‌ هه‌ره‌ زۆری‌ دانیشتوانه‌كه‌ی‌، بارودۆخی‌ ژیانیان به‌ره‌و باشتر گۆراوه‌ و، توانیویانه‌ وچانێك _ ئه‌گه‌ر كه‌میش بوو بێت _ بده‌ن.

به‌ تێپه‌رینی‌ كات و هاتنه‌ سه‌رته‌ختی‌ بنه‌ماڵه‌ حوكمرانه‌كانی‌ وه‌كو ئه‌مه‌وییه‌كان و عه‌باسییه‌كانیش، تا راده‌یه‌ك ژیانیان له‌ ئارامیدا بووه‌ - بێجگه‌ له‌و ناوچانه‌ی‌ كه‌ له‌ سه‌ره‌تاوه‌ چوونه‌ پاڵ بزووتنه‌وه‌ی‌ خه‌واریجه‌كان، ئه‌مه‌و باش كۆتایی هاتنی‌ فه‌رمانره‌وایی ئه‌و دوو ده‌سه‌ڵاته‌، توانیویانه‌ رۆڵێكی‌ گه‌وره‌ له‌ به‌رێوه‌بردنی‌ به‌شێكی‌ گه‌وره‌ی‌ جیهانی‌ ئه‌وده‌مدا بگێرن و، سه‌ركرده‌یه‌كی‌ وه‌كی‌( سه‌لاحه‌ددینی‌ ئه‌ییوبی) یان لێ‌ په‌یدا ببێت.

تا ئێره‌ ژیانی‌ كوردان له‌ ژێر فه‌رمانره‌واییه‌ ئیسلامییه‌ جۆراوجۆره‌كاندا گوزه‌راوه‌

بەڵام با سەیڕێکی حالی کورد بکەدین لە ژێر دەستی هێزی عەلمانی لە دوای سەدەی بیست کە پئ وترا سەدی پێشکەوتن

كلۆڵیی و نه‌هامه‌تییه‌كان له‌ كۆتاییه‌كانی‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ ئال عوسمان و سه‌ره‌تاتكێی سه‌ده‌ی‌ بیستدا، به‌ ته‌واوی‌ روویان له‌ كوردان كرد، ئه‌و ده‌مه‌یش یه‌كسانه‌ به‌ سه‌رده‌می‌ په‌یدابوونی‌ ناسیۆنالیزمی‌ په‌رگیر و ته‌ماعه‌ كۆلۆنیالییه‌كان و، نه‌مانی‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ موسڵمانان به‌سه‌ر جیهانه‌وه‌.

به‌ڵێ‌، له‌و كاته‌وه‌ڕا، ده‌سه‌ڵاته‌ كۆلۆنیاله‌كان، بیریان له‌ رووخاندی‌ سه‌لته‌نه‌ته‌كه‌ی‌ ئال عوسمان كردبووه‌وه‌ و، مرخیان له‌ سه‌روسامانی‌ ( پیاوه‌ نه‌خۆشه‌كه‌) خۆش كردبوو، ئه‌وه‌بوو پشتگیرییان له‌و رێكخراوه‌ كوردكوژ و باتینییانه‌ ده‌كرد كه‌ له‌ نێو جه‌سته‌ بۆگه‌نه‌كه‌ی‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ عوسمانییه‌كانه‌وه‌، وه‌كو كرمێك سه‌ریان ده‌جووڵانده‌وه‌.

كات گه‌یشته‌ سالی‌ 1916 و رێكه‌وتننامه‌ی‌ ( سایكس_ بیكۆ)، له‌و ده‌مه‌وه‌ بریاری‌ دابه‌شكردنی‌ ووڵاتی‌ كوردان درا و، به‌سه‌ر 4 بارچه‌ی‌ جوداوازدا دابه‌شكرا، له‌وێوه‌، كۆستی‌ گه‌وره‌ی‌ كوردان ده‌ستی‌ پێكرد، كه‌ یه‌كسانه‌ به‌ كۆتایی هاتنی‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ موسڵمانان و، ده‌سپپَكردنی‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ رۆزئاوا و ئه‌وروپای‌ ناموسڵمانی‌ به‌ناو مه‌سیحیی، كوشتوبری‌ راسته‌قینه‌ی‌ كوردان لێره‌وه‌ڕا ده‌ست پێ‌ ده‌كات، واته‌ له‌سه‌رده‌می‌ حوكمرانیی عه‌لمانیی_ نه‌سرانیی.

بۆیه‌ حه‌قی‌ خۆیه‌تی‌ بابه‌تیانه‌ و دوور له‌ هه‌موو ده‌مارگیرییه‌ك، به‌راوورد له‌ نیوان ئه‌و دوو ماوه‌یه‌دا بكه‌ین( كۆتایی هاتنی‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ ئیسلامیی و ده‌سپێكردنی‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ عه‌لمانی)، ئایا له‌ كام له‌و دوو ماوه‌یه‌دا و، به‌ شێوه‌یه‌كی‌ گشتی‌، كوردان له‌ ناوبراون و مافه‌كانیان پێشێل كراوه‌ و، سه‌روسامانیان به‌تاڵان براوه‌، تا بۆمان ده‌ربكه‌وێت، داخۆ له‌ كام ماوه‌یاندا حالی‌ كوردان باشتر بووه‌ و، كامه‌ ئایدیا و كام به‌رنامه‌ سوودی‌ زیاتریان پێ‌ گه‌یاندووین؟ نه‌ته‌وه‌كه‌مان له‌ ماوه‌ی‌ حوكمرانییه‌ ئیسلامییه‌كاندا زۆرتر حه‌ساوه‌ته‌وه‌، یا له‌ ده‌می‌ حوكمرانییه‌ عه‌لمانی و غه‌ربزه‌ده‌كاندا، نه‌ك كوێرانه‌ حوكم بده‌ین و، ته‌ر و ووشك پێكه‌وه‌ بسوتێنین!

جیێ‌ خۆیه‌تی‌ برسیاری‌ ئه‌وه‌ بكرێت: ئایا كێ‌ بوو دژی‌ شۆرشه‌كه‌ی‌ شێخ سه‌عیدی‌ پیران وه‌ستایه‌وه‌ و، دواتریش رابه‌ره‌كه‌یان له‌ سێداره‌ دا؟ ئه‌وه‌ ده‌سه‌ڵاتی‌ ئیسلامیی بوو، یا كه‌مالیزمی‌ ئه‌تاتوركیی عه‌لمانیی؟

كێ بوو شۆرشی كوردانی‌ رۆژهه‌ڵاتی‌ به‌سه‌رۆكایه‌تی‌ قازی‌ موحه‌ممه‌د له‌ناوبرد و، كۆماری‌ مه‌هابادی‌ رووخاند؟ ده‌سه‌ڵاتی‌ عه‌لمانیی ره‌زا شای‌ به‌كرێگیراوی‌ ئه‌مریكا و غه‌رب بوو، یا ده‌سه‌ڵات و حوكمی‌ ئیسلامیی؟!

ئه‌وه‌ كێ بووه‌ و كێیشه‌، دژی‌ پێدانی‌ ناسنامه‌ بووه‌ و، قه‌تڵوعامی كوردانی‌ رۆژئاوای‌ كردووه‌، ده‌سه‌ڵاتی‌ ئیسلامییه‌، یا به‌عسیی عه‌له‌ویی نوسه‌یریی عه‌لمانیی؟

ئایا له‌ سه‌رده‌می‌ حوكمرانی‌ ئیسلامییدا، هیج كات كوردان وه‌كو قه‌تلوعامه‌كانی‌ سه‌رده‌می‌ رژَیمه‌ عه‌ره‌بییه‌ شۆڤینییه‌ سۆسیالیستییه‌ عه‌فله‌قییه‌كه‌ی‌ به‌عس له‌ عێراق، قه‌ستكوژ كراون؟! له‌ كامه‌ سه‌ردمی‌ ئیسلامیدا وێنه‌ی‌ ئه‌نفالكرانی‌ كۆتایی هه‌شتاكانی‌ سه‌ده‌ی‌ بیسته‌م، كوردان له‌ناوبراون و، رژێمه‌ عه‌لمانیی و به‌ناو دیموكراسییه‌ غه‌ربییه‌كانیش قوڕوقوب دانیشتبوون؟

ئه‌وه‌ سه‌رده‌می‌ حوكمی‌ ئیسلامییه‌ كه‌ ده‌وڵه‌تێكی‌ تڕۆڵه‌ی‌ وه‌كو ڤاتیكان، خاوه‌نی‌ سه‌روه‌ریی و ئاڵای‌ تایبه‌تی‌ خۆیه‌تی‌ و ناگاته‌ 1000 كه‌س و، میلله‌تی‌ كوردیش زیاتر له‌ 40 ملیۆن كه‌سه‌ و، رازی نین قه‌واره‌یه‌كی‌ سه‌ربه‌خۆی‌ بۆ دروست بكه‌ن، یا ده‌سه‌ڵاته‌ به‌ناو دیموكراتییه‌ درۆیینه‌كه‌ی‌ سپی‌ پێسته‌ ره‌گه‌زپه‌رسته‌كانی‌ ئه‌مریكا و عه‌لمانییه‌ په‌ڕگیره‌كه‌ی‌ فه‌ره‌نسای‌ سه‌ده‌ تاریكه‌كان و باوكی‌ دیموكراسیی ئه‌وروپیی؟

بۆیه‌ ده‌بێت ووریایانه‌ بریار بده‌ین و، زانایانه‌ قسه‌ بكه‌ین ، ئه‌وجا به‌رگریی له‌ مافه‌ ره‌واكانی‌ نه‌ته‌وه‌كه‌مان بكه‌ین.

هه‌روه‌ك پێویسته‌ له‌وه‌ش دڵنیا بین، ماده‌م سه‌رچاوه‌كه‌ی‌ ئاسمانییه‌، ئیسلام و حوكمه‌كانی‌ _ هه‌ر چه‌ند جێبه‌جێكاران و هه‌ڵگرانیششی‌ هه‌ندێك جار لێی لا بده‌ن _ هێشتا ده‌یان قات و سه‌دان باریش، له‌ ده‌سه‌ڵاته‌ به‌ناو دیموكراتی‌ و عه‌لمانییه‌ سته‌مگه‌ره‌كان باشترن و، زیاتر مافه‌كانمانی‌ تێدا ده‌سه‌به‌ر ده‌كه‌ین ، جا ئه‌مه‌ راستیه‌كه‌، با به‌ناو لێكۆڵه‌ر و كۆلكه‌ زاناكانی‌ كورد و، فه‌ریكه‌ رۆشنبیره‌كانی‌ باڕه‌كانی‌ ئێواران و، ئه‌كادیمییه‌ كۆڵه‌واره‌كانی‌ نێو به‌ناو زانكۆكانیشمان چاویانی‌ له‌ ئاستدا بقووقێنن!

نوێترین نوسینەکانی بیلال زەنگڵ

خـێـزان

کەشوهەوا

بۆ بینینی كه‌ش و هه‌وای زیاتر كلیك بكه‌

تـه‌ندروستی

به‌م ڕێگایانه‌ به‌رگریی‌ له‌شت به‌هێز بكه‌

ئه‌م هه‌نگاوانه‌ په‌یره‌و بكه‌