ئافرتان لە نێـوان رۆژ ێك لەساڵێكدا

وتار/ 22/03/2017 1393 جار بینراوە

بیلال زەنگڵ

ئافرتان لە نێـوان رۆژ ێك لەساڵێكدا
بیلال زەنگڵ
رۆژێك لەگەڵا (364) رۆژ لەولاوە تۆ رۆژێك هەموو شتێكت بوێت بۆخۆت بەڵام(364) رۆژ هی چت نەبێت،دیارە هەروەكو وەبیر هینانەوێك مەسەلەی رۆژی ئافرەتان بەپی دوو ریوایەت كە دەگیردرێتەوە، یان لەچیوە هاتوو وە 8/3.
پیم خۆشە ئیوە وەكو ئافرتێكی كوردی موسڵمان سەرنجێكی جیاواز بدین لەو رۆژە ئایە تۆ وەكو ئافرتێك ئەوی لە ئیسلام ده‌هەتە وە ئەوی لە (8/3) دە بەتیكرای هەموو رێكخراوەكانی مافی ئافرەت و جیهان بەناو مافی ئافرتەوە ،شەو و رۆژانە قسەدەكەنوو كۆمەلێك درووشمی بریقەدار و رازا و جوانەوە دەخەنە بەردەم ئافرتان تاچەندە بەدوو كەوتنەكەت نەتیجەی هەیە وەچەندە دەتگەینتە ئەو ئامانجە،بەڵام من لە ئیسلام دا مافم نەبوو وە بۆیە دەم هەویت وەكو ئەوان بژیم یان بەپیچەوانەوە من مافی تەوامم وە بەزیادەوە لەئیسلام هەیە پیوستم بەو قسەرازاو جوانانە نیە، بەریزان بائێمەپێش هەمووشتێك بەراوردیك بكەین لەنیوان موزوعەكەدا، ئەویش ئەوەیە من موسڵمانم ئەو موسڵمان نەبووە هەرچی چەوسانەوەی ئافرەتان هەیە لەتیكرای ئافرەتان لە جیهاندا هەرچی زوڵم هەیە هەرچی ستەم هەیە هەرچی ماف خواردن هەرچی پێشیل كاری هەیە هەرلەو كاتە یەوە كەكچ بوو زیند بەچاڵا دەكرا هەرلەو كەتەیەوە كچ بوو مافی پی نەدەدرا دەمی دەدوورا هەرلەو كاتەی چۆن خوشكو دایكانمان كویان كون دەكر بۆ گوارە بەو شیوە یە دەمیان كون دەكردن بۆ ئەوی هەركاتێك گەورە بوون قفڵی بدەن بۆ ئەوی قسە نەكات هەر لەوكاتەوەی لەفەرنسا گۆنگرە دەكری دەڵین بەڵی ئافرت ئینسانە بەلام مافی خوێندنەوەی كتێبی پیرۆزی نیە،لەخاڵێك لەقانوونی فەرنسادا هاتو وە كەلە ساڵی 1930 دەست كاری كرا نوسرابوو 3 كەس مافی تەسەروفیان نیە (شێت،منداڵ،ئافرت) بەڵام كێشەلەونیە ئەوە واقعی گۆمەڵگای خۆیان بوو وە بەڵام كێشەلەوە دایە ئافرتی موسڵمان پی وابێت ئەوان ئازاد بوون،ئەوان مافی خۆیان وەرگرتو وە منیش ئەو مافەم دەوێت وەكو چۆن ئەوان وەریان گرت،گرفت لەوە دایە تۆبێت بەراورد لەنیوان كۆمەڵگای رەشو تاریك ستانی پرزووڵمو ستم بەرامبەر بەئافرت كردوویان لەگەڵا شەرعەجوانەكەی خواچەند لیك دوورن بۆیە دەبی من چاولەو بكەموو داواكاریەكانم وەكو ئەو بێت بۆیە ئەم بابەتە لەدوو تەوەری ئەساسی پیك دێت 1- ئەو رۆژی ئەوان دایان ناوە لەجیهاندا لەگەڵا ئەوشدا چاویك دەخشینین بەحالی ئافرت لەئیستادا لەئەورپا و ئەمریكا فەرنسا لەگۆمەڵیگای ناموسڵماندا وە لەگەڵ حقوقی ئافرت لەئیسلام دا و رێزی ئافرت لەئیسلام،من ئەو قسەنەی كردم بریتی بوو لەوی ئافرت چۆن بوو لە ئەورپاو ئەمریكا بەس رەنگەبڵین ئەوە كاتی خۆی وابوو خۆئستا وانیە، من بەداتا دیمەسەری ئنجا خۆت بریاری لەسەربدا،
*لەئیسپانیا لەشاری مەدرید ریكخراویك بەناوی(قاموس المرا ْ) فەرهەنگی ئافرەتان" ریكخراویكی معتریف داناپێنراوە داتاكانی هەمووی راستن لەسالی (1990) بەدواوە تا ئیستا2005_2006 كەهەموو راپۆرتی تازەن (130000) ئافرەت سكاڵایان تۆ ماركردوو چونكە لیان دراوە ئەمە تەنها لەئیسپانیە لەیك ساڵدا، سەیری ئەم داتایە بكەن بەحساب ئیمە دەمان هەویت سەیری ئەوان بكەین بۆئەوی وەكو ئەوان ئازادبین بەریز بژین هەر لە ئیسپانیالەسالی(1997) 54000 سكاڵە تۆماركراوە لەسەر ئەشكەنجەدانی ئافرەتان كەئازاریان پیگەیشتو وە لەلایان پیاوان جا هەوسەریان یان مێردیان بوو یان باوك یان برا یان هاوریان بوونە كەهەموو پەیوەندیكیان لەگەڵ هەبوون وە هەروەها هەموو رۆژیك ئافرەتیك گوژراوە بە موعەدەلی ئەوە لە ئسپانیا هەر لە ئەمریكا لەساڵی (1995) 82000 تاوانی دەسدریژی كردنەسەرئافرەتان رووی داوە كەپۆلیسی ئەو وەلاتە دەڵیت ئەمە راست نیە 35 ئەوندەیە ئەمە تازە هەروەها بەپی رێكخراوەكانی مافی ژنان لەئەوروپا لە 3 چركەدا ئافرەتیك دەست دریژی كراوەتەسە ئنجا حكومەت وتی ئەمە راست نیە لە 6 چركەدایە ئیوە زیادەرۆی ئەكەن ئەی باشە لەخولە كێكدا یان لەسەعاتیكدا یان لەرۆژیكدا لە سالێكدا دەبی چەند ئافرەت دەست دریژی بكرێتە سەر هەروەها لەسالی (1997) بەپی گۆڤاری نیۆرك تامزی ئەمریكی (6000,000) ئافرەت لیان دراوە ئەمنە داتاكانن خۆیان قسەئەكەن من هیچ ناڵیم لەسەر ئەمانە تەنها تۆ وەكو معلومات بیزانە هەروەها لەئەمریكا لە(29%) پیاوانە پەیوەندیان لەگەڵ (15) ئافرت هەبوو وە لەیك ساتدا،لەئیتالێا( 35%)،پیاوان لەفەرنسالە(36%) پیاوان ئستا لەئەمریكا (10,000000) خێزان هەیە ژنان بەرێوەی دەبەن و پیاوان بەجیان هیشتون لەئاخیر راپۆردا وەزارەتی كاری ئەمریكی( 89%)خزمت گوزاریەكانی ناوماڵە مۆزەخانە فەرمانگەكان لەئافرت پێك هاتوون وەهەروەها خزمت گوزای پاك كەرەون لەسەر جادەو شەقامەكان لە(78% ) ،ئافرەتان كەچەكدارن لەسوپای ئەمریكی توشی تنگ پی هەڵا چنین و تەعروشی جنسی بوون لەلایان هاورێكانیانەوە ئەوە ئەوان سكاڵیان تۆمار كردوو وە لە ساڵای رابردوو لەشورتە لەساڵی (1996)، 90,000 حاڵەت تۆماركراوە لەئەمریكا ولەكەندا 20,000 حاڵەت كەبەرسمی تۆماركراوە ئەوانە دەنگیان بەدادگا وپۆلیس گەیشتووە ،ئەی ئەوانەی نەگیشتووە، لەئوستراڵیا (75) مەركەز داندراوە بۆ ئەو ئافرەتانی ئیغگسب دەكرین ،لەئەڵمانیا (57) حاڵەت لەیك ساڵدا لەروسیا (14000)حاڵەت ئەمە سەبارەت بە ئیغگسب سەبارەت بەكوشتن ئەمریكا ساڵان بەموعدلی (1320) ئافرت دەكوژرین لەلایەن هاوری براكەی باوكی ئەمە لەراپۆرتی دادای ئەمریكا داهاتو وە هەروەها لەراپۆرتی ساڵی ( 1993)، (14000) ئافرەت كوژراون (54000) بریندار لەئەمریكا ( 10400) بنكەی حەوانەوی ئافرەتان هەیە لەكەندا(400) بنكەلەئەڵەمانیا (325) بنكەهەیە، ژمارەكان گەورەنین بەڵام وەڵامێكی ئازادی خواز دیموكراسی كەهەموو مافێكی ئافرەت دەست بەر كراوە بەناو ئەی باشە بنكەی فریاكەوتن بۆچی ئوستراڵیا (470)،لەنویز لەندا (530)،هۆلند (40)، ئنجا ئیغگسب دوای دووگیان بوون دوای لەبار بردن حالەتی لەبار بردن لەسالی( 1973تا2002، 42,000,000 ) كۆرپەلە لەبار براوە ئەمە ژمارەیكی خەیاڵیە ئەمە لە كوی بۆچی لەبەر ئەوە سدایك دروست بوو لە نیوان ریكخراوی ئافرەتان ژنان لەگەڵ ئەو دكتۆرو نۆرنگا و عیادانە كەوا منداڵ لەباردەبەن لەساڵی( 1990_1995 ) پینج دكتۆر ریان ئیختاركرد ئەوانە ئیش دەكەن لەو بوارەدا (12) حالی تر رووی داوە (196) تهدید كردن لەو دكتۆرانەی ئیش دەكەن لەو شوینانە (60) هەڵكوتانەسەر (30) حالەت كەسەری نەگرتوو وە (115) وتیان خۆمان دەتەقینینەوە ئەمەنە بەشێكن ،ئەمەبەحسب ئەو ئەورپا ئارامەیە كە ئیمە دەمان هەویت چاو لەوان بكەین وەپیوستمان پینە، باشە راوكردنی ماسی پیوستی بەتۆزیك سەمو نە بۆئەوەی ماسی پی راو بكەی ساڵانە( 50,000) لە كچ و لە ژنان دەبرین بۆ لەش فرۆشی بۆ ئەمریكا بەنا رەسمی لەش فرۆشیان پیوە دەكریت ئەمە سەر چاوەكەی لە رۆژ نامە نیۆرك تامزی ئەمریكی نوسراوە بەشیوازیك داهاتی لەشی ئافرەت بەكارهینراوە داهاتی لەشی ئافرەت واتە رووت كردنەوەی ئافرەت ساڵەنە(12) ملیارە دۆلارە تەنانەت هەندیك مەتعم هەیە ئافرەت بەروتی لەگەڵا خواردن لەسەر میز دانراوە وەلە هەندیك شوینی سەیارە شوشتن ئافرت بەروتی دانراوە بۆ سەرنج راكیشانی موشتەری ،كەواتە بەریزان باواز لەوە داتایانە بینین ،سەیری شیعار و دروشمی ساڵی(2012) ئافرەتان ئەوە بوو (دەلیت ئیوە وعدتان بە ئیمە نەدا كەچی تر توندوو تیژی بەرامبەر بە ئیمەنەكەن) بۆتا ئیستا چارە سەرنەكراوە ،رێكخراوی ئافرەتان وڵات و دەستور و قانون وپشگیرلی دەكات بەلام لایەزال توندوتیژی بەكارهیناننی ئافرەتان ئنجا كەئافرەت بوو بە(50) ساڵ فردەدریتە ئەو شوێنانەی كەحكومەت دروستی كردوون بۆیان لە(75%) ئافرەتان لەئەمریكا دوای تەمەنی( 50) ساڵی لەشوینی بەخوكردن دەژین لەلای كەسوكاریان نەماون وەلە(25%) كەسوكاریان ماوە ئەمە ئیستایە لەساڵی ( 1990 تا 2010،2011،2012) ئەمە بەس(2013)ە تیانیە كەواتەئەم هەموو هاتو هورەش دەكری لەوەلاتی خۆشمان دەمان هەویت چاو لەوان بكەین ئەگەر ئەوە حاڵی ئەوان بی ئیمە چی بزانین ئیمەی موسڵمان چۆن تەعامولیان لەگەل بكەین هەموو ئەو رێكخروانەی بانگەشی بۆدەكەن وە ئەو هەموو هەراو هوریایەی ئەوان تەنها ئیستغلال كردنی ئافرەتە،مافی ئافرەت لەچی دایە ئەگەر برتبێ بێت لەخۆروت كردنە وە فرێدانی لەچكەكەی بەهەرشیوەیك كەخۆی حەزبكا خۆ ئافرەت حورە هەركاتێك بیكا هیچ ولاتێكی موسڵمانان بەزۆر لەچكی پی نەكردوون تەنها مەگەر بەحوریەتی خۆی لەسەری نابی بۆچی داوا ئه كریت ئافره‌تان ئازاد بكرین ده‌كری ئینسان له‌ده‌ستی خۆی ئازاد بكربێت ئافره‌ تێك به‌و په‌ری قه‌ناعه‌تی خۆی حیجاب بكات بۆده‌بێت له‌ده‌ستی خۆی ئازاد بكرێت به‌س بۆچی ده‌بی ئافره‌تێكی تر ئازاد نه‌كری كه‌به‌م شیوه‌یه‌ ته‌عامولی له‌گه‌ڵ ئه‌كریت بۆئه‌وان ده‌كری داوای مافی خۆیان بكه‌ن به‌لام نه‌ك بۆمن له‌به‌ر ئه‌وه‌ی من مافی ته‌واوم هه‌یه‌ بۆ كاتیك قه‌ومی موسا داوایان له‌موسا كرد وتیان موسا داوامان بۆ له‌ خوا بكه‌ كۆمه‌ڵیك خوارده‌مه‌ نیمان ده‌وێت موسا پی وتن (قَاڵ أَتَسْتَبْدِلُونَ الَّژِی هُۆ أَدْنَی بِالَّژِی هُۆ خَیْرٌ) واته‌ (چۆن ئێوه‌ شتی كه‌م بایه‌خ و ناته‌واو وه‌رده‌گرن له‌جیاتی شتی له‌و چاكترو باشتر؟) ئه‌ی چۆن داوا ئه‌كه‌ن هه‌مو مافیك و حقوقیكی پێدراو بگۆرنه‌وه‌ به‌شتیكی خراپ تر له‌و هه‌موو مافه‌ی كه‌ ئیسلام پیداون له‌ پیناو چی له‌پاچی به‌ دووناو كه‌سێ كو پیاویكی ئارزوو باز ئافره‌تان وا لی بكه‌ن هه‌ركاتیك ویستیان ده‌ستیان پیان بكات بۆ ئاره‌زوو بازی كه‌به‌داخه‌وه‌ ئافره‌تان هه‌ست به‌خۆیان ناكه‌ن كه‌وتوونه‌ته‌ داوی كۆمه‌ڵێك پیاوه‌وه‌ ، وایان لی كراوه‌ به‌ ناوی ریكخراوی ئافره‌تان نه‌وه‌ ته‌نازوول بۆ هه‌موو شتی بكه‌ن، به‌ڵام له‌دیوه‌كه‌ی تری ئیسلامان هه‌یه‌ ،ئه‌وه‌یه‌ 1- كه‌تۆ هاو شیوه‌ی پیاویت هه‌ردوو كمان ژنو پیاو له‌یك كه‌س دروست بووین كه‌واته‌چشتیك واده‌كات پیاو له‌ ژن باشتر بێت یان به‌ پی چه‌وانه‌وه‌ به‌ریزان ئه‌وه‌ بزانن من باسی كلتوری كۆمه‌ڵگاناكه‌م من باسی واقعی ئیسلام و روو حی دین ئه‌كه‌م ) ره‌نگه‌ له‌هه‌ندیك كۆمه‌ڵگای مو سڵمانان به‌ كۆمه‌ڵگای خۆشمانه‌وه‌ هه‌ندیك هه‌ڵسوكه‌وت بكرین له‌ نیوان خه‌ڵك دا یان كراون به‌ ناوی موسڵمانانه‌وه‌ به‌لام هیچ په‌یوه‌ندیكی به‌ ئیسلامه‌وه‌ نیه‌ نه‌دوورو نه‌ نزیك ئه‌وی ئیمه‌ لی به‌ر پرسین و ده‌مان هه‌ویت قسه‌ی له‌ سه‌ر بكه‌ین ته‌نها ده‌قه‌ شه‌رعیه‌كانه‌ ،
1- پیخه‌مبه‌رمان (د.خ)ده‌فه‌رموویت (انما شقیق رجال) واته‌ (ژنان به‌ شیكی پیاوانن)ئه‌م حدیس سحیح.
2- مه‌سیحیه‌ كان له‌گه‌ڵ دینه‌كانی تر پیا وایه‌ كه‌كاتی خۆی ئاده‌م هه‌ڵه‌ی كرد خه‌تای حه‌واو بوو به‌لام ئیسلام پی وایه‌ كه‌ هۆكاره‌كه‌ هه‌ردوو كیان هاو به‌ش بوون له‌هه‌ڵه‌كه‌دا كه‌ خوای گه‌وره‌ ئه‌فه‌رمو یت (فاژ لهم شیگان)شیگان هه‌ردو كیانی له‌خشته‌ برد، ئه‌وی ئه‌وتریت حه‌وا خواردی ئیناجا وتی وه‌ره‌ تۆش لی بخۆ ئه‌وه‌ تنها خورافیاته‌ له‌ غیری ئیسلامه‌وه‌ هاتو وه‌ یان ئه‌فه‌رمووی (فوسوس لهم شیگان)شیگان وسوه‌سی خسته‌ دڵی هه‌ردوو كیانه‌وه‌ به‌ڵكو به‌ عكسه‌وه‌ وه‌كاتیك ئاده‌م هه‌ڵه‌ی كرد باسی حه‌وا ناكات خوا زۆر جا ئه‌فه‌رمووی (وعسی ادم ربه‌ ) ئادم سه‌رپیچی كردوو گومرابوو)، زۆر جاره‌ ئه‌وتری ئه‌گه‌ر حه‌وا هه‌ڵه‌ی نه‌كردایه‌ ئادم هه‌لی نه‌ئه‌كرد ئه‌مه‌ ته‌نها له‌ مسیحیه‌ته‌وه‌ وه‌رگیراوه‌ ئه‌مه‌ له‌ ناوه‌رۆكی دینی مه‌سیحیه‌توه‌ هاتووه‌و هیچی تر، وه‌كاتی دووعا ئه‌كه‌ن ئه‌لی چی (ربنا چلمان أنفسنا)(هه‌ردوو كیان ئه‌ڵین خوای ئیمه‌ زوولمان له‌ خۆمان كرد)
3- سەیری قورئان بكەن كاتێك باسی كارو كردەی باش ئەكات بەبی جیاوازی،جیاوای نیە لەنیوان ژنو پیاو ،خواگەورە ئەفەرمو یت (ۆمَنْ ێعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِنْ ژَكَرٍ أَوْ أُنْپَی ۆهُۆ مُۆْمِنٌ فَأُوڵئِكَ ێدْخُلُونَ الْجَنَّەَ) واتە (ئەوەی كردەوە چاكەكان ئەنجام بدات نێر بێت یان مێ‌ لەكاتێكدا ئیماندار بێت، جا ئەوانە دەچنەبەهە‌شتەوەو بە‌قەدە‌ر پە‌ردەی ناوكی خورما ستەمیان لێناكرێت) كەواتەهەردوو كیان یكسانن لە كاری باشەجیای نەكردوو، یان لە ئایەتكی تردا ئەفەرمو یت (إِنَّ الْمُسْلِمِینَ ۆالْمُسْلِمَاتِ ۆالْمُۆْمِنِینَ ۆالْمُۆْمِنَاتِ ۆالْقَانِتِینَ ۆالْقَانِتَاتِ ۆالصَّادِقِینَ ۆالصَّادِقَاتِ ۆالصَّابِڕینَ ۆالصَّابِرَاتِ ۆالْخَاشِعِینَ ۆالْخَاشِعَاتِ ۆالْمُتَصَدِّقِینَ ۆالْمُتَصَدِّقَاتِ ۆالصَّائِمِینَ ۆالصَّائِمَاتِ ۆالْحَافِڤِینَ فُرُوجَهُمْ ۆالْحَافِڤَاتِ ۆالژَّاكِڕینَ اللَّهَ كَپِیرًا) واته‌ (به‌ڕأستی پیاوان و ئافره‌تانی موسڵمان، پیاوان و ئافره‌تانی ئیماندار، پیاوان و ئافره‌تانی ملكه‌چ و فه‌رمانبه‌ردار، پیاوان و ئافره‌تانی راستگۆ، پیاوان و ئافره‌تانی خۆگر، پیاوان و ئافره‌تانی له‌ خوا ترس، پیاوان و ئافره‌تانی به‌خشنده‌، پیاوان و ئافره‌تانی رۆژوه‌وان، پیاوان و ئافره‌تانی داوێن پاك و ئه‌و پیاوو ئافره‌تانه‌ی كه‌ زۆر یادی خوا ده‌كه‌ن، به‌خشین و لێ‌بوورده‌یی و پاداشتی زۆر مه‌زن و بێ‌ سنووریان له‌لایه‌ن خوای گه‌وره‌وه‌ بۆ ئاماده‌) كەواتە هەردوو كیان هاوتان بی جیاوازی.
4-ئیسلام زۆر دژیەتی ئەوەی كردوو وە ئەگەر كچ یان بوو بوایە پیان عە یب بوو ، خوای گەورە بۆمان ئەگیریتەوە ئەفەرمو یت (ۆإِژَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالْأُنْپَی ڤَلَّ ۆجْهُهُ مُسْۆدًّا ۆهُۆ كَڤِیمٌ) واته (خۆ ئه‌گه‌ر مژده‌ی بوونی كچ بدرێت به‌ یه‌كێك له‌و نه‌فامانه‌، رووی گرژو تاڵ ده‌بێت و ره‌ش داده‌گیرسێت و سینه‌ی پڕ ده‌بێت له‌ خه‌م و په‌ژاره) ئینجا خۆی ئەشەرا دەوە پی عەیب بوو بێتە ناو خەڵك،ئینجا خۆی هەڵە ئەستا لەناوی بەری بیخاتە ژیر گڵ، بەلام خوابەو گەورەی خۆیەوە ئایەتی ناردە خوارە وە فەرموو ی ( ۆإِژَا الْمَوْ‌وُودَەُ سُئِڵتْ ) التكور پر[8] ? ( كاتێك كچی زینده‌ به‌چاڵكراوپرسیاری لێده‌كرێت.) (( بِأَیِّ ژَنْبٍ قُتِڵتْ ) التكوپر [9] ? ( به‌ چ گوناهێك، به‌ چ تۆمه‌تێك كوژرا؟!) یان پیخەمبەرمان ئەفەرمو یت ( هەركەسیك دوو كچ یان سی كچ بە خوبكات بە جوانی ئەوا خواگەورە بەهەشتی بۆ مسۆگەر ئەكات ) بەڵام باسی پیاو ناكات ئینجا ئەوە بزانن ئیسلام ریزی لە ئافرەت گرتوو وە هەم وەك كچ هەم وەك ژن هەم وەك دایك دوو ئەوندش خواگەورە ئە فەرمو یت (( ۆمِنْ ێ‌َێاتِهِ أَنْ خَڵقَ ڵكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْۆاجًا لِتَسْكُنُوا إِڵیْهَا ۆجَعَڵ بَیْنَكُمْ مَۆدَّەً ۆرَحْمَەً إِنَّ فِی ژَلِكَ ڵێ‌َێاتٍ لِقَوْمٍ ێتَفَكَّرُونَ ) الروم [21] ? ( یه‌كێك له‌ نیشانه‌ و به‌ڵگه‌كانی تری ئه‌وه‌یه‌: كه‌ هه‌ر له‌ خۆتان هاوسه‌ری بۆ دروست كردوون بۆ ئه‌وه‌ی ئارام بگرن له‌لایداو له‌ نێوانتاندا خۆشه‌ویستی و سۆزو میهره‌بانی فه‌راهه‌م هێناوه‌، به‌ڕاستی ئا له‌و دیاردانه‌دا نیشانه‌ و به‌ڵگه‌ هه‌یه‌ بۆ كه‌سانێك بیرده‌كه‌نه‌وه‌ و تێده‌فكرن). وە لە كاتیك (الدنیا متع قلیل)خۆشی دنیا كەمە بەلام خۆشترین خۆشی دنیا خیزانكی باشە ،
پێخەمبەر ئەفەرمو یت (باشترینتان ئەوە كەسەیە لەگەڵ خیزانی باشە وە منیش باشترینتانم) لەو زەمانە كەسانێك زۆر موعجیبە بەو فلیمە كەمیردەكەی پارویك نان ئەخاتە ناو دەمی ژنەكەی بەڵام ئەمە فلیمە نەك راستی ،بەڵام پێخەمبەرمان ئەفەرمو یت (تۆ هەر كاریك بكەی پاداشتی لەسەرە ورئەگری هەتا ئەگەر پاروێك بختە ناو دەمی خیزانەكەت) ئەمە حەدیس سحیح، بەڵام لەئەورپا ئیستا بە فلیم پێمان ئەفرۆشیتەوە ئینجا كاتێك پیاو دەرگای سەیارەكە ئەكاتەوە بۆ خیزانەكەی ئەڵی ها چەندخۆش، وانەزانن ئەمە شتێكی تازەیە لە دینەكەی تۆ ئەمە نیە لەگەڵا ئەوی هی ئەوان بەزۆری فلیمەو هیچی تر بەلام پێخەمبەر (د.خ) عەباكەی بۆ سەفیە خێزانی رائەخات بۆئەوی سەر حوشترەكەی كەوی كە حوشتر لە جیگای سەیارەی ئیستا بوو بەڵام لە دینە كەی خۆمان شارەزانین شتی خۆمان بە شێوازیكی تر پێمان ئەفرۆشنەوە ئێمەی داماویش لەبەر ئەوی لە دینەكەی خۆمان هیچ نازانین زۆر پی موعجیبین، ئەم هەموو ریزە لەئیسلام بۆ ئافرەت هەیە لە هیچ شوینك نیە من گلیم لەئافرەتان هەیە كەفریوی ئەوان ئەخۆن گلەیشم لەپیاوان هەیە نەیان توانیوە لەدین حالیبن بۆ ئەوەی ببن بەنمو نەیكی جوان بۆدینە خوا ،لەو ریزەی ئیسلام بۆ ئافەرتی داناوە پێخەمبەر ئەفەرموو یت ( ما أكرم هن الاكریم وما أهن الا ألیم ) واتە ( واتەكە سێك ریز لەئافەت ئەگری كە خۆی رێز دار بیت وەكە سێك ریز لە ئافرەت ناگری كە خۆی بی رێز بیت ) بەڵام زۆر بەداخەوە لە دینەكەی خۆمان شارەزانین ، ئنجا وەكو دایك ئەوندی فیری بووین لەكۆنەوە،لەئیسلام بەهشت لە ژیر پی دایكان دایە ،كەسێك هاتەلای پێخەمبەر (د.خ) وتی كاریكم پی بڵی پی بچم بۆ بەهشت پی فەرموو چاكە لەگەڵا دایكت وتی دوای ئەو فەرموی دایكت تا سێ‌ جار ئینجا فەرمووی باوكت سێ‌ جار وتی دایكت ) ئینجا پیم بڵین كی ئەوندی ریز لەئافرەت گرتوو وەك دایك وەك كچ وەك ژن .
7- ئنجا دەر بارەی خووێندن پێخەمبەر ئەفەرمو یت ( گلب علم فرچ علی كل موسلم ومسلیمە) واتە فیربوونی زانست واجب لەسەر هەموو پیاو ژنیكی موسڵمان ،خوای گەورە ئەفەرمو یت ((ۆڵهُنَّ مِپْلُ الَّژِی عَڵیْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۆلِلرِّجَالِ عَڵیْهِنَّ دَرَجَەٌ ۆاللَّهُ عَزِیزٌ حَكِیمٌ ) البقرە [228] ? ژنان مافیان هه‌یه‌ به‌سه‌ر پیاوانه‌وه‌ به‌وێنه‌ی ئه‌و مافانه‌ی كه‌ بۆ پیاوانه‌ له‌سه‌ر ژنان )به‌گوێره‌ی باو و نه‌ریتێك كه‌ په‌سه‌نده‌ له‌ ئیسلامدا و پیاوان به‌سه‌ر ئافره‌تانه‌وه‌ یه‌ك پله‌یان هه‌یه‌ (ئه‌ویش ده‌سه‌ڵاتی گێڕانه‌وه‌ی ژنه‌كانیانه‌ له‌كاتی ته‌ڵاقی ره‌جعیدا)و خوا باڵاده‌ست و دانایه‌ (باڵاده‌سته‌ به‌سه‌ر هه‌موواندا و دانایه‌ له‌ دابه‌شكردنی ماف و ئه‌ركه‌كاندا).)
1- وەشتیكی تر لەهەمووی موهیم تر بۆ ئەوانەی داوی یەكسانی دەكەن بۆ ئافرەتان غەدریكی زۆر گەورە لەئافرەت ئەكەن بۆچی بابزانین یەكسانی یعنی چی وە ئیسلام ئەڵی چی لەیەكسانی ژنوو پیاو ، دوو شت ئەگریتەوە (1،حقوق،مافەكان،2،واجب،ئەركەكانیان) واتە ژنو پیاو لەئەركو ماف یك سانبن یان یەك سانن من چۆن كار ئەكەم ئەویش كاربكە ئەگەر ئەو كەمتری پەی داكرت حسبی خۆمی لەگەڵا ئەكەم بۆ هی تۆ كەمترە،وەكو من ئەركی لەسەر شان بی وەمنیش مافم هەبی لەوماڵا،بەڵام ئیسلام وا ناڵێت ئەفەرمویت (ۆڵهُنَّ مِپْلُ الَّژِی عَڵیْهِنَّ) ئەڵت ئەركو مافی یك سانە یعنی چەند ئەركی لەسەر ئەوەندش مافی هەبی یعنی ئەركی ئافرەت بەراود ئەكری لەگەڵا مافەكانی خۆی نەك ئەركی ئافرت لەگەڵا ئەركی پیاو نەك مافی پیاو لەگەڵا مافی ژن چونكە دوو شتی لك جیاوازن ئەگەر بڵی ئافرەت مافی وەكو پیاوە یعنی ئەبی وەكو پیاو ئەركی لەسەر بیت بەس دەڵی چەند ئەركی لەسەر ئەوەند مافی هەیە خوای گەورە ئە فەرموو (ۆڵهُنَّ مِپْلُ الَّژِی عَڵیْهِنَّ) واتە (بۆیان هەیە مافیان بەئەندازی ئەركەكانیان) ناكری ئەركی ئافرەت زیاتر بێت لەمافەكانی شەرعەن دەبی ئەركو مافی یەكسان نەبێت بەڵی پیاو ئەركی زیاترە رەنگ مافی زیاتربی لەهەندیك بریاری مەعنەو و ئیداری ، جیازی لەنیوان ئێمەی موسڵمان لەگەڵا ئەوانی تر كەهەندكیان پەشیمانن لەوەی داوایان كردوو وە یەكسان بن لەگەڵا پیاوان چونكە یەكسان بوون لەگەڵا پیاوان یعنی یەكسان بوون لەئەركو ماف دا ئەمەش بەزیانی ئافرەت تەواو ئەبی بەڵی بەس ئەگەر ماف بووایە ئەوا قازانج بوو بەڵام گۆمەڵگای ئەمریكی رازی نەبوو بەتەنها لەماف یەكسان بن بەڵی دەبی لەئەركیشدا یەكسان بن بۆیە دەبی ئیشكەن بەیكەوە داهات بەقەدەریك پیدابكەن ئەمەش ئەركی ئافرەتی زۆر قورس كردوو وە ئەمە خاڵكی زۆر مهیم تێگەیشتن لەئەسڵی دین ، بەڵام ئەوی لە گۆمەڵگای ئیمە دا ئەكریت بەناوی دینەە زۆر دوو رە لەدین ئەوەی كەوا ئافرەت ئەكوژی ئافرەت ئەشكەنجە دەدریت ئافرەت بەتۆمەتی داوین پیسی پاك كردنەوە عەرزوو ناموس ، ئیمەلە ئیسلام خواگەورە دای ناوە ئەگەر كچ و كوریك زینایان لەسەر ئیسپات بكری دەبی چوار شاهید هەبی وەدەبێت هەرچواریان بەیك شیوە شاهید بدەن دەبێت لەسەریك دیمەن بدوین ئەگەر دیمەنەكان جیاوازبوون ئەوە شاهیدەیەكەیان رەت ئەكریتەوە بۆیە بەدریژای میژوو هیچ كوركچیك لەسەر زینا داركاری نەكراون لەبەر نەبونی چوار شاهید مەگەر بۆخۆیان ئیعترافیان كردبی بەڵام بەشاهید نەبوو وە، بەڵام لەگۆمەڵگای كوردی بەبینینی كچ و كوریك بەیكەوە ئابروویان بردوو وە كچكەیان كوشتوو وە ئەمە قەتڵی تەواوە یان بەهۆی هەبوونی پەیوەندیكەوە كوشتویەتی ئەمە بانگەشەنیە بۆ ریگەدان بەم كارە بەلام سزای ئەمە نیە ،كەتۆ پەروەردەیكی دروستت كردبی وەنەت ئەهێش توشی ئەم حالەت ناتەندوستە بێت ، بۆیە ئێمە باشترە لەوە تیبگەین مافی خۆمان وەك موسڵمانێك ئەم هەموو مافەی باسمان كرد كەلە ئیسلامە بۆ ئافرەت هەیە بەشاهیدیەوە لەهیچ دین و دەستوریكی دانیە، من تەحدای هەر كەسێك ئەكەم بابیی ئەگەر ئەلی مافی ئافرەت وەكو پیاو نیە بەڵكو بەزیادەوە مافی پێداوە ،
سەیری ئەم ئیعترافانە بكەن ،بزانن ئەوانەی لە ئەورووپا بوون چۆن پەشیمان بونەتەو 1- نوسەریكی فەرنسی كە ئافرەتە بەناوی (فرانس واس جاف) كتێبكی دانا لەسەر (كاڵاو تیجاری ئافرەتان ) لیان پرسی بۆچی ئەو شتەت نوسیوە، وتی دوای سەرنجدان و ورد بوونەوەم لەزۆربەی ئەزمونی ژنان و بزوتنەوەی ئازادی خوازی ئافرەتان پیاوان دروستی كردووە بۆئەوەی ئافرەتان فریوبدا كەمن ئیستا بۆم دەركەو تووە كەمن زۆرم فریو خواردووە كەوتمە داوی ئەوانەوە،
2- (مەریم هاری) نوسەریكی تری فەرنسیە كتبێكی دانا بەناوی (الحاریم الخیر) ئاراستەی گەلانی موسڵمانی كرد وتی ( یا أخوات عزیزات لاتحسودن نحن أورپات والا تقتدین......) ئەی خوشكە خۆشەویستەكانم حەسودی بە ئێمەی ئەوروو پی مەبەن ئیوە نازانن ئیمەچەندامان قوربانی دا بۆئەوەی بگەین بەئازادی ئازادیكی بەناو بەڵام لەزۆر شت بوینە، بۆیە من پێتان ئەڵیمە دایكایەتیتان لەبیرنەچێتەوە ئافرەتیتان لەبیر نەچێتەوە بەرلەوەی هیچ شتێك بی ئافرەت بە خوای گەورە چاكەی زۆر لەگەل ئیوە داكردوو وە لەدەست خۆتانی مەدەن ،
3- (دانیال كۆریتن) نوسەریكی ئەمریكە كتبێكی دانا بەناوی (مالم تخبیرنا أمهاتونا) ئەوەی دایكی ئیمە بەئیمەی نەگوت، وەچەندان دایكان بوونە قوربانی دەستی ئازادی ژنان ئەوانە هەمیشە ئەوە یان لەسەر زوبانە پەلەمەكە لەشوكردن، هەقی منداڵت چیە بەخیووكردنی منداڵا ناخۆشە ماڵدرای كارێكی زۆر قورسە باپیاو وەكو تۆ ماڵداری بكا ،بەلام لەئەنجامدا وامان لیهات نەمان توانی نەوەك پیاو بین لەناو ماڵا بژین وەنەشمان توانی لەگەڵا كەشو هەوای دەروە رابین.
4- (بەریوەبەری تەلەفیزیۆنی ئەمریكی،ئمین) دەڵی ئەوانەی داوا دەكەن ئافرەت ئازاد بێت نەك راستیە كەی ناناسن بەڵكو ئیسلامیش ناناسن كاتێك من ئیسلامم ناسی زانیم ئەوەی منە چەنداها ساڵا هەوڵی بۆ داوە هەمووی دەست كەتو وە لەئیسلام) ، ئەوانەی خۆشمان دڵنیام لەئیسلام نازانن ، یان ئەزانن خۆیانی لی گیل ئەكەن .
5- (رۆس گەنوری) دەڵی من پیشتر هیچم نەبوم زۆرم هەوڵدا بۆئازادی ئافرەت بەس كاتێك هاتم ئیسلامم خویندەوە زانیم نەك ئەوی من هەوڵی بۆ ئەدەم بەڵكو سەد ئەوندش زیاتر لەئیسلام داهەیە بۆ ئافرەت ، ئیعترافی زۆریكەش دوای ئەزموونیكی تاڵا بۆیان دەركەو تو وە فریو دراون ، یك روون كردنەوە رۆژێك لەساڵیك دا لەو رۆژەش ساتێك ئەوەش بۆ ئەو ئافرەتانە بوو كە لەكارگەكاندا ئیشیان ئەكردوو خنكێندرا بوون و سوتێندران ئەوانەی داوای رۆژیكیان ئەكرد ،ئەوە خۆڵەمیش كردنە چاوی ئافرەتانە ئەگەر رۆژیكیان هەبی بەلام (365) رۆژ بەپێچەو نەوە زووڵمت لی بكا هەموو شتێك لەئەركو مافدا دابەش بكریت وادەزانی هەمو شتێك كۆتای پێهاتو وە لەو رۆژەدا بەڵی ئەو رۆژە باهەبی كێشەمان نیە بەڵام لەگەڵا ئەو رۆژەدا داوە بكان وەكو ئافرەتان داوا بكان ئەوەی كە ئیسلام بەئافرەتی داوە بەزیادەوە لەكەرامتی مرۆڤایەتی لەحورمەتوو یەكسانیدا ولە ریزدا، تەنها زۆر بەداخەوە ئەڵیم مەسئەلەی ئازادی كورت كراوەتەوە لەچی دا لەخۆروت كردنەوە ،بەداخەوە( 8/3/2013) لەهۆڵندا لەساڵی رابردوو دوو ئافرەت خۆیان رووت كردەوە لەسەر لاشەی خۆیان نو سی نابۆ حیجاب نابۆ حیجاب ،یعنی هەموو ئازادیەكەی ئافرەت ئەوەندەیە كەوا خۆی رووت كاتەوە كی موستە فیدا هەڵبەت ئافرەتان هیچ ئیستیفادەیك لەوە ناكەن كەبەروو تی سەیری یكتر بكەن موستە فیت لەوە بانگەشەیە كێە تۆباسی ئازادی ئافرەت ئەكەی كەئازادی ئافرەت تەنها ئەوەبی كەخۆی روت كاتەوە كەواتە بۆمان زیاتر روون دەبێتەوە كەدەستی وروژینەروو بزوینەری ئەودەستە پیاوە دەی هەو ێت ئافرەت ئەوە كاڵیە بێت كەچۆنی بێەو ێت وە بەكاری بێنی ،ئنجا باشە حیجاب فەرز نەكراوە لەسەر هەموو ئافرەتێك تەنها لەسەر موسڵمانە تۆكە كەسێكی مو سڵمان نی دەتوانی حیجاب نەكەی بەڵام بۆیە من موناقەشەی ئافرەتێك ناكەم موسڵمان نیە چونكە حیجاب بۆئەو نیە حیجاب بۆ موسڵمانانە بۆ موسڵمانیش پیش هەمو شتیك موناقەش لەسەر ئەوە ئەكەم باوەرت بەبونی خوا و پێخەمبەر(د.خ) بەقورئان هەیە كەباوەری تەواوت بەو سێ یان هەبوو باوەر بون بەخوا یعنی باوەر بوو ن بەهقیقیەتی خوا كەخوا حەكیمە و كارزانە وەخوای گەورە زوڵم ناكات ، وەك لەحدیسی قودسی دا هاتو وە (یاعبادی ان حرمت الڤلم علی نفسی ) من زوو ڵمم لەسەر خۆم قەدەغەكردوو وە كەواتە لەنیوان ئیوەش دا قەدەغەیە ، دڵنیابە نەزوو لمی تێدایە نە نا عەدالە تێكی تیدایە نەنزمێكی تێدایە ،كاتیك ئافرەتێك موسڵمان ئەبی حیجاب ئەكات ئەزانی قازانجی ئەوی تێدایە ئەگەر نا نەی دەكرد چونكە باوەرت بەوە هەیە كە خوا یك هەیە چۆن نویژوو رۆژی لەسەرت فەرز كردوو وە بەو شیوەیەش حیجابی لەسەر ت فەرز كردوو وە كەواتە حیجاب بۆكەسێكی مو سڵمانە ئەوای كەوا گلەی ئەكات ئەمرۆ داوا ئەكات كەوا ئافرەت ئازاد بێت لەجلو بەرگیدا لەپۆشاكی دا نویژ نەكا رۆژوو نەكری یان ئەوەتا با عاشە لەمو سڵمان بوونی خۆ بكا ،ئی ئەوانەی موو سڵمان نین خۆ بۆخۆیان ئازادن چی ئەكان بابی كەن ، ئەگەر ئیستیفادەی من وەكو موسڵمان لەوە دابێت كەوامن پۆشاكم شەرعی بێت ئەوا ئەو چ زەرەریك ئەكات هەڵبەت دەزانی هەمیشە ئەو ئەزمو نە تاڵانەی ئەو پێد تێپەر بوون دەبی تۆش بی چیژی ئەوەی دەی هەوت ئەو زەرەری لی كردوو وە تۆش زەرەری لی بكەی بەڵام لەگەڵ ریزم بۆیان ئافرەتانی ئیمە زوو هەڵدەخەلەتین بەدوو قسەی برقەدار كاتێك باسی ئازادی بۆئەكەن، ئەوە بزانن دەبی ئیمە ئێش بۆیك شت بكەین وەكو پیاوی موسڵمان وەكو ئافرەتی مو سڵمان ، كۆمەڵگاكەمان لەدین حاڵی بكەین بەژنو پیاوە وە ، سویند بەخوا هەر ئافرەتیك هەر پیاویك لە ئیسلام تیبگا ئەوا نە ئافرەت نەپیاو زولمی لی ناكری هەركەسیك ئەركو وەزیفەی خۆی لەگەل حەقی خۆی بەباشی ئەزانی مافی خۆی وەر ئەگری بەبی ئەوەی هیچ گرفتكی بۆ دروست بی بەڵام كێشە لەوە دایە نەژنانمان نەپیاوانمان نەمان توانی وە لەم دینە خۆمان حاڵی بین بۆیە ئەوەی دەبینین گۆمەڵگایكمان دەست كەو تووە زاهیری لەسەر ئیسلام حسبە وەلەناوەرۆكیشدا لەگەڵا دینی ئیسلام دایك ناگریتەوە بەتایبەتی لەبواری ئافرەت دا كەئەمش هەڵیكی گەورەی كۆمەڵگایە زۆرجاریش بەئەنقست دەمان هەویت ئەم هەڵانە بەمل ئیسلامی دادەین 1- بۆ كەتۆ زانیت خواگەورە حكیمەو كارزانە ئەوا تۆ گرفتت نابی لەسەر ئەوەی كەوا تۆچی ئەپۆشی چی ناپۆشی چونكە ئەزانی خوا زولمَت لی ناكات كاری نابەجی ناكات .
2- خوا چۆن میرات دابەش ئەكات دڵنیابە بەرژەوندی تۆلەوە دایە .
3- مكانەتی تۆلەخێزاندا چۆنە خوائەزانی (الی الله مرجیكم جمیع) بۆلای خوادەگەرینەوە ،وەئەوە ئافرەتانی بەهۆی هەربیانویك یان بەهۆی ئامانجێكی گڵاوە خەریكی ئەوەن كۆمەڵیك ئافرەتی موسڵمان لەخشتە بەرن هەڵبەت ئەوەی ئافرت گیرۆ دەدەكات شۆرت،ناوداری ، جوانی جیگای سەرنجی خەڵك بێت حەزوو ئارزووی ئینسانە كەحەز ئەكات دیاربێت لەكۆمەڵگادا سەرەرای ئەم حەزە قسەی دەوروو بەر دەڵی دەزانم كەگونها بارم وەدەزانم كەمن ئەوا هەڵسو كەوت ئەكەم بەلام ناتوانم هاوریكانم گلەیم لی ئەكەن رەخنم لی دەگرن پیم خۆشە منیش دیاربم خەڵك سەرنجم دات بەڵام بەختەوەری تۆ بزانە لەشەرعو دینی خوادایە،خوای گەورە ئەفەرمویت ( ۆمَنْ أَعْرَچَ عَنْ ژِكْڕی فَإِنَّ ڵهُ مَعِیشَەً چَنْكًا ۆنَحْشُرُهُ ێوْمَ الْقِێامَەِ أَعْمَی ) گه [124] ـ ( ئەوەیش روو وەربگێڕێت لە بەرنامە و یادی من و پشتی تێ‌ بكات، بێگومان بۆ ئەو جۆرە كەسانە ژیانێكی ترش و تاڵ و ناخۆش پێش دێت، لە رۆژی قیامەتیشدا بەكوێری حەشری دەكەین …) ئافرەتانی ئەمریكی و ئەورووپی خۆئیشیان بە میراتو حیجاب ئەوشتانە نیە ئەی بۆچی خۆگوشتنو لەناو چوونو ئەهەموو گرفتە چیە بۆچی ئەم هەموو ری پێوانوو هاوار هاوارە چیە تەنها جیاوازی ئێمەو ئەوان ئەوەیە ئەو ئازادە لەوی كەچی ئەپۆشی چۆن دیتە دەرەوە بەڵام ماڵی نیە تقدیری نیە حقوقی نیە واجباتی نیە وەكو پیاوە كەئەمە ئەركی سەرشانی زۆر زۆر قوس كردوو وە لەژیانی بێزاركردوو وە نەی توانیوە مندالێك پەروەردە بكات داهاتوی خۆی پی رۆشن بكات بۆئەوەی ئەگەر بوو بە(60) ساڵ خزمەتی بكات هەموو ئەوانەی هاتونەتە وەڵاتی ئێمەوە رۆیشتو نەتەوە بەموسڵمانو غیرە موسڵمان زۆر موعجیب بوون بەوە ی زۆر ریزی ئافرەتی تیدایە بەس مەعل ئەسف ئافرەت بەحاڵی خۆی نازانی ئێمە نارازی بوین بەحاڵی خۆمان ،ئیستا من لیرە دانیشتوم وابزانم كورسی تۆخۆشترە بەڵام كەهاتم بۆسەر كورسی تۆ ئەوكات ئەزام كەكورسی خۆم خۆشترە بەڵام پیم عەیبە بێمەوە سەر كوسی خۆم ،بۆیە ئیمە هەمیشە وا ئەزانین ئەو ئادەبوو كلتورەی لەوی هەیە زۆر خۆشە دەبینی ئافرەتێك لەسەر دەریا پاڵكەو تووە لەفلمەكاندا وائەزانی ئەمە هەموو شتێكە ئەنواعی جلو بەرگ ئەپۆشی ئەتوانی هەموو جوانكاریك بەكاربینی ئەنواعی گۆڤار وێنەكانی بڵاو ئەكاتەوە وائەزانی ئەمە لەلوتكەی خۆشەوستی دایە بەڵام تۆ نازانی لەپشتی ئەمەوە تۆ وردەكاریەكانی ژیانی راستەقینەی ئەو فلیمە نازانی وە ئەوە ئەكتەرە نازانی ئەی بۆچی ئەڵین فڵان ئەكتەرە خۆی كوشت فڵان ئەكتەرە بزربوو بیزار بوو هەتا دوای ئەی باشە هەموو شتێكی نەبوو ئەها(ماڵی مۆندرۆڵ) خۆ زۆر بەمان ناو بانگمان بیستووە لەجوانی و لەدەسڵاتدا بەلام خۆی دەكوژی ،نوسیی بووی بەرلەمردن وتی توانیم هەموو شتیك دەست بخەم بەڵام نەم توانی دایك بم ،بەداخەوە ئیستاش لەگەڵدابی چ لەرۆژی (8/3) دا وەچ لەرۆژانی مانگی (11) داچ لەرۆژی بەرانگاربوو نەوەی توندوو تیژی دژی ژنان لەو چەند ساڵی حكورانی كوردیشدا هەتائیستاش گۆرانكاری چی بوو ،بۆمافی ئافرەت ئەو ئافرەتانی دەكوژرین هەر دەكوژرین ئەوانەی سزائەدرین هەرسزائەدرین ئەوانەی ئەشكەنجە ئەدرین هەربەردەوامە ئەوانەی دەر بەدەر بوون هەردە بەدەربون تەنها توانێمان لەبنكەیك بیان حەوینەوە ئەمەش چارەنیە ئەمە تەنها پینە كردنە تۆ وەرە كێشەكە لەرەگەوە چارەبكە، تۆ بۆنمونە دیت یاسای فرەژنی قەدەغەدەكەی لەپەرلمانا ئەمە كێشەی تر دروست كردوو وە تۆ وەرە كێشەی هەقیقی چارەبكە وە دەیان دەرمانی ئەوا بەدیمەن بێنە بۆئەوەی كۆمەڵگا چارەسەر ناكات ئافرەتان ئەو پەری لوتكەی دەست پگەیشتنیان دەسڵاتە بۆئەوەی سكاڵا تۆماربكات بەڵام لەهەمان كاتدا پیاو تاوان ئەكاتوو رائەكات تاوان ئەكات خۆی ون دەكات ناراستەو خۆ تاوان ئەكات ،بەڵام تۆ وەرە ئەو پیاوە فیری بكا كەتۆدەبی رێزی ئەم ئافرەت بگری ئنسانە خوا رێزی لێناوە پێخەمبەر(د.خ) دەفەرویت (باشترین كەس ئەوە كەسەیە لەگەڵ خیزانی باشە وەمنیش باشتینتانم ) نەسكاڵی بۆدانی نەلی پرسنەوەی بۆدانی ێك موحاسەبەی بۆ دانی واهەست بكا خوا چاو دیریەتی بەسەریەوە ، من ئەتوانم لەژیر یاسا راكەم لەكۆمڵگا راكەم لەخێزان راكەم بەڵام ناتوانم لەدەست یك كەس راكەم ئەویش خوایە كەواتە بۆ نایم كیشەكە لەریشەوە چارەبكەم ئەویش ئەوە یە كەلەدین شارەزابین بەڵام بەعكسەوە نەك نامان هەویت رێگەی لی بگرین بەڵكو رێگەی لی دەگرین كەشارەزابین لەدین بروابكەن هاتا خەڵك و كۆمەڵگا لەدین دوور بكەویتەوە ئافرەت زیاتر دەچەو سێتەوە هەتاوەكو بی دین تربی زیاتر كێشەو معانەتی ئافرەت زیاد ئەكەت لەبەر ئەوەی ترسی خوا لەدڵ دانیە ئەو كات بەچاویكی سوك سەیری دەکرێت.

نوێترین نوسینەکانی بیلال زەنگڵ