بنچینەكانی ژن هێنان
وتار/
06/11/2019
2315 جار بینراوە
بارزان محه‌مه‌د سوره
بنچینەكانی
ژن هێنان
بارزان
محمد سوره
یەكەمین شت كەدێتەپێشمان
لەخێزاندا ژن هێنانەكەئەویش بریتی یە لەپەیمانێك لە نێوان دووكەس دا دەبەسترێت كەئەمەش
بەڵگەیەلەسەردەستەڵات وهێز و توانای خوایگەورە،لە قورئانی پیرۆزدازۆرگرنگی بەم شتەدراوە،ئامانج
لە ژن هێنان: بریتی یەلەوەی كەكۆمەڵگانەوەیەكی چاك(النسل) وبەسودیلێ درووست بێت وەهەوڵدان
بۆبڵاوكردنەوەیخۆشی لە نێوان ژن وپیاودا چونكەنەوەیبەهێزوچاك تەنهالەخێزانێكی یەك
پارچە وبەهێزپەیدادەبێت،وەدەتوانین گرگنترین بنچینەكانی ژن هێنان لەئیسلامدا بەم
خاڵانەدیاریبكەین:-
1-هەڵبژاردن:- ئاینی ئیسلام دیاریكردوەكەهەریەك لەكوڕوكچ یەكتری هەڵبژێرن
لەسەربنچینەی ئاین وخوڕەوشتی بەرز پێغەمبەرمان دەفەرموێت(من جأكم ترصوُت دینه وخلقه فزویجهْ) نەك لەسەردوڵەمەندی یان
جوانی یان لەسەرناوداریبنەماڵە،چونكە ئەم سیانەلەناودەچن لەبەرئەوەی ماڵ دێت ودەڕوات
وەجوانیش كاتێكی خۆیهەیەنامێنێ وەناوداریلەبنەماڵەهیچ جێگایسەر بەرزینی یە بەڵكوسەربەرزیلەئیسلامدا
بەكردەوەیچاكە،هەروەك خوایگەورەدەفەرموێت بەبنامەڵەیپێغەمبەرتەقوابكەن چونكەپایەبەرزیبەتەقوایەنەك
بنەماڵەیی (أبوهریرە)(خوایلێ ڕازیبی)دەڵێ :پێغەمبەر(صلی اللَّه علیه وسلم)فەرمووی((لەبەرچوارمەبەست
ئافرەت دەخواسترێ:یان بۆماڵاوسامانەكەی،یان لەبەربنەماڵەكەی،یان لەبەرجوانیەكەییان
لەبەردینداریەكەی،جاتۆئافرەتی دینداربهێنە،تادەست پڕبەرەكەت بیت))(بخاری\النكاح\4802). 2-ئەوئافرەتانەیكەحەرامن
بكرێن بە خێزان :-هەندێك ئافرەت لەئیسلامداحەرامەبهێندرێن جائەونەهێنانەنش چەندجۆرێكن
لەوانە:-
أ-حەرامی
یەكجاری:-ئەم جۆرەیان ڕێگانادات بەوەی كەژنێك ببێتەهاوسەریپیاوێك لەهەمووكاتەكان لەبەرچەندهۆیەك:-
1-حەڕام بوون بەنەسەب:- كەئەمەیش ئەم ئافرەتانەدەگر ێَتەوە(دایك – داپیر – خوشك -
كچ – نەوە – برازا – پلك – پور – خوشك زا).سورە النسا‌و ئایەتی 23
2-حەرام بوون بەهۆی خزمایەتی:- كەئەمەش ئەم ئافرەتانەدەگر ێتەوە
(دایكی خێزان , دایكی دایكی خێزان , وەدایكی باوكی خێزان , هەروەهاكچی ئەوخێزانەیكەهێناوتە)هەروەهاحەرام
دەبێت لەسەركوڕەكە زڕدایكی خۆیبهێنێت جائەوئافرەتەخێزانی باوكت بێ یان هی باپیرت.زڕنەن(داپیر)
وە خێزانی كوڕو نەوە(بوك).
3-حەڕام بوون بەهۆیشیردان:- هەرئافرەتێك شیری دایە دووكەس(كوڕ و
كچ)ئەوالەیەكتریحەڕام دەبن ئەو منداڵەی شیری لە ژنێكی تر خوارد سێ (3) جار لە تێری
لە تەمەنی كەمتر لە دووساڵ(2) دەبێتە منداڵی ئەو ژنە لە منداڵ و خزمەكانی حەڕام دەبێ
وەك چۆن منداڵی خۆی لێیان حەڕامە. (أم فچل رچی الله عنها)دەلێ كاتێ كە پێغەمبەر(صلی
اللەعلیە وسلم)لایمن بوو،كاتێ كابرایەكی دەشتەكی هات بۆلای،وتی:ئەیپێغەمبەریخوا
(صلی اللەعلیە وسلم)،من ژنێكم هەبوو،ژنێكی ترم بەسەرداهێنا،ژنەكۆنەكەم دەڵێ:كەبەمنداڵی
قومێ یان دووقوم شیرم داوەبەوژنەنوێیەت؟پێغەمبەریخوا(صلی اللەعلیە وسلم)فەرمووی:((یەكجارمژین
ودووجارمژین نابێتەهۆیحەرام بوون)).
(ب)حەرام بوونی كاتی:- 1-ئەمیش بریتی یەلەوەیكەپیاوێك ناتوانێت ئافرەتێك
بهێنێت لەبەرشتێكی تایبەتی جائەگەر ئەوشتە نەما دەتوانێت بیخوازێت ئەوانیش ئەمانەن:-
أ-كۆكردنەوەلەنێوان
دووخووشك دا:-ئەگەریەكێكیان مرد دەتوانێت ئەویتربهێنێت،هەروەها كۆكردنەوەی بورو برازا بەیەكەوە لە یەك كاتدا.
ب
–نابێت موسڵمانێك خێزانی یەكێكی تربهێنێت تاكوپیاوەكەی مابێت یاخودلەحاڵەتی عیدەدابێت(واتەدەبێت
چوارمانگ ودەڕۆژبەسەرمردنی پیاوەكەیداتێ پەڕیبێت)(هەروەك سوبەیعەیئەسلەمی كەمێردیمرد(خوایلێڕازیبێت)دوایماوەیەك
ویستی مێردبكاتەوەبەڵام(أبوالسنابل)پێ یووت تۆئێستاحەڵاڵانەبوویت بۆشووكردن
تاچوارمانگ ودەڕۆژتەواونەبێت،ئەویش چووەلایپێغەمبەر(ص)ئەویش هەمان شتی أبوالسنابلیپێگوت.
ج-تەڵاقدانی
ئافرەت:-هەركەسێ ئافرەتەكەیخۆیتەڵاق دا سێ جاران بۆی نی یەجارێكی تربیهێنێتەوە تاوەكوئەوئافرەتە
شونە كات وبەئارەزووی خۆیپیاویدووەمی تەڵاقی بدات یاخوت بمرێت جاپاش ئەوەیكەعیدەیتەواودەبێ
بۆپیاوییەكەم هەیەكەدووبارە بیهێنێتەوە.
د-نابێت
براموسڵمانێك ئافرەتێكی داخوازكرد یەكێكی تریش داخوازیبكات تائەوەییەكەم وازی لێ نەهێنێ،هەروەك
(عبدالرحمنی كوشماسە)دەڵێ‌كەگوێی لە(عقبە)بووەلەسەرمینەبەر وتوویەتی: پێغەمبەر(صلی
اللَّه علیەوسلم) فەرموویەتی
((ئیمانداربرایئیماندارە،حەڵاڵانیە بۆ ئیماندارمامەڵە بەسەرمامەڵەیبراكەیدابكات
و،باخوازبێنی بەسەرخوازبێنی براكەیدانەكات ،هەتا ئەووازدەهێنێت)).
ه-
ئەوكەسەیكەبەرگی حەجی پۆشی حەرامەلەسەریكەژن بخوازێت بۆخۆییان بۆكەسی تر.
و
–حەڕامەموسڵمانێك ئافرەتێكی بت پەرست یاخوت بێ باوەڕ یا خوت زیناكەربخوازێت ؟یان
ئافرەتێك كەلەئیسلامەتی هەڵگەڕا بێتەوەهەروەهابۆئافرەتیش ئەمانەیسەرەوەحەرامەتەنهائەگەر
خاوەن دین بوو وەك جولەكەودیانەكان.بەڵام جولەكەو دیانەكان ئێستا زۆر بەیان(موشریك)ن
نابێ بكرێن بە هاوسەری ژیان ئە گەر مسوڵمان نەبن.
ی-حەڕامیشە
بۆپیاوێك كەلەچوارئافرەت زیاتربهێنێت لەیەك كات دا،واتە چوار ژنی بەیەكەوە لە لابێت.
نوێترین نوسینەکانی بارزان محه‌مه‌د سوره
-
بارزان محه‌مه‌د سوره
03/09/2021
-
بارزان محه‌مه‌د سوره
02/07/2021
-
بارزان محه‌مه‌د سوره
07/04/2021
-
بارزان محه‌مه‌د سوره
21/10/2020
-
بارزان محه‌مه‌د سوره
15/09/2020
-
بارزان محه‌مه‌د سوره
07/09/2020