ئەلفبێی کوردی یان ئەلفبێی لاتینی ؟!

وتار/ 05/11/2016 1631 جار بینراوە

بیلال زەنگڵ

ئەلفبێی کوردی یان ئەلفبێی لاتینی ؟!

بیلال زەنگڵ
بەبڕوای من ئەو بۆچوونە کە ئەڵێ ئەلفبێی لاتینی کوردیە بیرێکی ناشێۆنالیزمی کوردیە )
چونکە سەرتای سەر هەڵدانی ئەلفبیێ کوردی ئەگەریتەوە بۆ ساڵی ٤٠۱ ز
بەڵام ئەلفیێ لاتینی ئەگریتەوە بۆ ساڵی ۱۸۷۸ز بەو بێشە ئەلفبێی کوردی کۆنترە لە ئەلفبێی لاتینی. بەڵام لەبەرای سەدەی بیستەمدا ئەفەندی کورد لە ژێرکاریگەری تەوژمی نادینی کەوتە کۆشش بۆ خۆرزگار کردن لەئەلفبێی کوردی. لەو بەروارە چەند نامیلەکەی ئەلفبێی لاتینی بلاو کرایەوە، هەرچەندە لوتفی فکری دامەزرێنەری (کوردستان خۆشەویستان) ێەکەم بێکۆڵی کرد لە ۱۹۱۲ بەڵام هیچ نامیلکە ێک بەناوی ئەلفبێی لاتینی لەبەردەست دانیە. زۆر هەوڵی تر درا بەڵام بێ هودە بوو تا ساڵی ۱۹۲۲ ێکەم نامیلەکەی کوردی بەناوی (رێزانا لف و بێیا کوردی، (جەلادەت بەدرخان لە۱۹۳۲ز کە ۲٠٠لابەریە). لەگەڵ چوارنامیلەکەی تر لەساڵە کانی (۱۹۳۲،۱۹۳۸،۱۹۵۵،۱۹۵۷) بەڵام هیچیان زانستی نین چونکە هییچیان لەسەر سروشتی زمانی کوردی دانەریژراون بەڵکو هەر ێەکەی کاریگەری زمانێکی بیانی بێوەیە!!
لەناو کورد ناسەکانی بەریتانیاش-ئەوانەی زۆر لەکورد نزیک بوون، ئەلفبێی لاتینی لەسەر بنەمای زمانی ئینگلیز هەول کۆششی بۆدراوە. سۆن و تەدمۆنزو د.مەکەنزی لەبێشەوی ئەو کەسانە بوون کە ئەفەندی کوردیان هانداوە بۆ ئەوەی دەست بەرداری ئەلفیێ کوردی (عەربی!) ببن بەئەلفبێی لاتینی بنوسن!! ئەو هەموو کۆشەشەی ئینگلیزو ئەفەندی کوردی نەی توانی ئەلفبێی لاتینی بەسەر ئەلفبێی کوردی دا بەسەبێنی، تالە ئاکام هەتا کەسێکی وەک تۆفیق وەهبی هیچ کتابێکی بلاو نەکردۆتەوە و هەروەها کەسێکی وەک سۆن کەماقەێک (۱۹۱۹_۱۹۲۲)ز. حاکمی سلیمانی بوو ێەکەم رۆژنامەی کوردی لەکوردستان بەئەلفبێی کوردی بەلاو کردەوە نەک بەئەلفبێی لاتینی.
وەبێشم وایە بشت کردنە ئەلفبێی کوردی لەبێناو ئەلفبێی لاتینی جۆرێک لەبشت کردن لەمیژووی کورد.

نوێترین نوسینەکانی بیلال زەنگڵ