هەندێك لێكچوونی جەوهەری لەكۆمەڵگان

وتار/ 27/01/2019 649 جار بینراوە

بارزان محه‌مه‌د ‌سوره‌

هەندێك لێكچوونی جەوهەری لەكۆمەڵگان
هەندێك لێكچوونی جەوهەری لەكۆمەڵگەی سەرەتاییەكان لەگەڵ كۆمەڵگەی ئێستا دا:
بارزان محمدسورە
   لەكۆمەڵگەسەرەتاییەكان بەڕووت بوون، ڕازی بوونە، كە نەشەرم بیان گرێت نەسەرما، بەڵكو زۆربەی ئەوانەی جلوبەرگیان پۆشیوە، تەنها بۆ خۆڕازاندنەوە بووە، كۆك دەڵێت:(ئەم خەڵكە بەتەواوی لەڕووت بوون ڕازین و هەموویان بیرلەجوانی دەكەنەوە). هەروەها داروین كاتێك یارمەتی یەكێك لەفوئجییەكانی داوجلوبەرگی سوری خۆی پێشكەش بەو كرد، ئەو پیاوە جلوبەرگەكەی دڕاند و هەریەك لەپارچەكانی دا، بەیەكێك لە برادەرەكانی و هەموویان بەو پارچانە خۆیان ڕازاندەوە، هەروەها كاتێك ژنانی خێڵی ئورنیوكو كاتێك بانگەشەكەرانی ئاینی مەسیحی جلوبەرگیان پێدەدان، ئەو جلوبەرگانەیان، وەك شیریت پارچەپارچە دەكردوو وەك مل پێچ لە دەوری ملی خۆیان دەئاڵاند و دەیان وت"شەرم دەكەین جلوبەرگ لەبەر بكەین"
بۆیە هەردوو ڕەگەزی ژن و پیاو، پێش ئەوەی بیر، لە داپۆشینی خۆیان بكەنەوە، دیلی خۆڕازاندنەوەبوون. زیاتر ئامانجیان خۆدەرخستن و نیشاندان بووە بەدەرەوە، ئەگەر هیچیان نەبوایە بیخۆن، ئەوە تەنها جلوبەرگی ڕازەوەیان هەبوایە بۆیان باشتربووە، بۆ ئەوەی لەبەرچاوی خەڵكانی تردا شۆخ وشەنگ و كەشخەدەركەون، زۆرجار ماڵ هەبووە، هیچ شتێكی خواردەمەنی تیا نەبووە، كەچی ئەو پارەیەی هەیان بووە، چوون بۆ خۆڕازاندنەوە، بەكاریان هێناوە زۆر گوێیان بە خواردن بۆ خودی مندالەكانیشیان نەداوە.
  كەلوو پەلی خۆڕازاندنەوە، كە سەرەتا سادەو بچووك بووە، وەردە وردە گەورەتر بوون، دەوری گەورەیان بینیوە، لە ژیاندا، واتە كێش قورس و وقەبارەیان گەورە بووە، ژنانی خێڵی (گالا) ئەنگوستیلەی، كە بەكاریان هێناوە هەریەكەیان سێ كیلۆ كێشی بووە، ژنانی دینكا لەگەڵا خۆیان پەنجا كیلۆ زێڕ و كەلوپەلی خۆڕازاندنەوەیان دەگواستەوە، یەكێك لەژنانی خۆشگوزەرانی ئەفریقایی ئەنگوستیلەی مسی گەورەی بەكار هێناوە، كە لە بەرتینی(تیشكی) خۆر زۆر گەرم داهاتووە، بۆ ڕێگری كردن، لەم گەرم بوونە، كەنیزەكی بەكارهێناوە، بۆ ئەوەی سێبەری لێبكات.
هەندێكی تر لە ژنانی كۆن لە قەبیلەكان، ملوانكەی قورسی چەند كیلۆییان  بەكار هێناوە، كە وای لێكردووە، بەردەوام دانیشێت و پاڵا بكەوێت، وەك مەلیكەی تایەفەی (وابونیا) لە كۆنگۆ، كە ئەڵقەیكی مسی لەمل كردووە، كێشەكەی (10) دە كیلۆ بووە، ئەوانەی فەقیر و هەژاریش بونە، نەیان توانیوە ئەوەندە زێڕ و خشڵ بە دەست بهێنن، لە كاتێكی ڕێگاتێچووهەوڵیان داوە لاسای ئەو كەسانە بكەنەوە، كە زێڕی زۆریان هەبووە، بۆ ئەوەی ئابووری خۆیان بپارێزن.
ئێستاش لەكوردستان زۆرێك هەن كە لەبەر زۆری سەرمایەی كە بەبێ ئارەقەكردن و بەهەوای نەفەس، بوون بەخاوەنی سەرمایەكی گەورە، كەژن و منداڵەكانیان، بوون بەخاوەنی كە ناتوانن، ئەوزێڕوخشڵەی هەیانەلەكاتی ئاهەنگەوبۆنەكان بەخۆیانەوەدەكەن، هاوڵاتیانی هەژارو كەم دەرامەت، بەسەرسوڕمانەوە، سەیریان دەكەن و بەگومانەوەلێیان دەڕوانن، لەبوونی ئەوهەموو زێڕو زەمبوور و ئەڵاماسەی لە كاتی كەم دا دەستیان كەوتووە.
هەروەها خۆڕووتكردنەوە، بۆتە دیاردەیەكی باو، كە ئێستاش لە هەرێمی كوردستان خەڵك بەخۆڕووتكردنەوە، دەڵێن ڕۆشنبیریە،وسەقافی لەوەدایە، هەروەها بێدینیش وەك ڕەمزی، ڕۆشنبیری سەیردەكرێت،وەك علی شەریعەتی دەڵێت: "كاتێك دادێت بێنینی دەبێتە ڕەمزی ڕۆشنبیری".

نوێترین نوسینەکانی بارزان محه‌مه‌د ‌سوره‌