بۆچی چیاو گرد،گەرمی زۆرتر وەردەگرن

وتار/ 19/11/2018 1390 جار بینراوە

بارزان محه‌مه‌د ‌سوره‌

بۆچی چیاو گرد،گەرمی زۆرتروەردەگرن،كەچی سارتردەردەكەون،لە دەشت و دۆڵەكان:-
بارزان محمد سورە
    گەرمی وزەیەكە سەرچاوەكەی لەخۆرەوە بۆمان دێـت و دەستمان دەكەوێت، گرنگی ناوازەی هەیە بۆ زیندەوەران و ڕووەك، بەڵام گەیشتنی ئەم وزەیە جیاوازە، لە شوێنێكەوە بۆ شوێنێكی تر. بەتایبەتی ئەم جیاوازیە لە نێوان چیاو بان و گرد. لەلایەك و دەشت و دۆل لەلایەكی تر جیاوازییەكی زۆری هەیە، چونكە شوێنە بەرزەكان وەك چیاو گرد و بانەكان، بڕێكی زیاتر لەتیشكی خۆر دەگاتەسەریان، چونكە تیشكی خۆر تا گەیشتنی بەو شوێنانە بەرزاییەكان، بڕێكی كەمی لێ ون دەبێت، لە بەرگی گازیدا لەپڕۆسەكانی هەڵمژین و هەڵگەڕانەوە و تیشكدانەوە، بەهۆی بەرزیان لەلایەك و ڕونی بەرگی گازی لەلایەكی تر لە شوێنە بەرزەكاندا. ئەمەش دەبێتە فاكتەری زوو وەرگرتن و زۆر وەرگرتنی گەرمی، بەڵام دەش بێتە هۆی ئەوەی، كە گەرمیەكە زۆر نەمێنێتەوەو بەخێرایی ئەوێ‌ جێدێڵێت و دەبێتە  ساردبوونەوەیی بەخێرایی، چونكە شوێنە بەرزەكان بەهۆی خێرایی باو كەمی هەڵمی ئاو دووەم ئۆكسیدی كاربۆن، كەمتر توانای گلدانەوەی گەرمیان هەیە، بە بەراورد لەگەڵا شوێنە نزمەكان و داخراوەكان، چونكە شوێنە نزمەكان بەهۆی ئەو بەرگە گازەی دەوری گۆی زەوی داوە، تێیدا دەنكۆڵەكان، تەنۆلكە ماددە خۆ هەڵواسەكان وەك تۆزو خۆڵا و هەلًم دەبنە هۆی گەرمی زۆر و گەرمیەكە گل دەدەنەوەو دەبنە پارێزەری گەرمی، هەروەها تابەرزبینەوە چڕی كەم دەبێت وبەمەش گەرمی كەم دەكات، بەمەش بەرگەهەوای نزیك بەزەوی، كە ئەم دەنكۆلۆكانەی هەیە، بەردەوام بەگەرمی و بەرزی گەرما تێیدا دەمێنێتەوە. كەچی لەچینە بەرزەكانی تر ئەو جۆرە گەرمیە نامێنیت، بەهۆی نەبوونی چڕی و پەستانی هەواو تەنۆلكەكان. بەمەش ناوچە بەرزاییەكان سارد دەبن و پادەشت و دۆڵەكان گەرم دەبن.

نوێترین نوسینەکانی بارزان محه‌مه‌د ‌سوره‌