پاره‌ته‌ نوێیه‌كانمان پلانی گۆڕانکارییان پێیە یان هەمان مێژووی حزبەکلاسیکیەکان دووبارەدەکەنەوە.

وتار/ 11/08/2018 651 جار بینراوە

بارزان محه‌مه‌د ‌سوره‌

پاره‌ته‌ نوێیه‌كانمان پلانی گۆڕانکارییان پێیە یان هەمان مێژووی حزبەکلاسیکیەکان دووبارەدەکەنەوە.


لە حکومەتی نوێی عیراقك   ئاخۆ پارته‌ نوێیه‌كانمان له‌ چوونە ژووریان بۆ كابینە سیاسییەكان و بەڵینەكانیان لەوێ‌ خەفەدەبن، وەك لایەنەكانی ئۆپۆزسیۆنەكانی تر، یان خاوەن بەڵێن و گفتەكانی خۆیان دەبن لە ئاست خواستەكانی هاوڵاتیان و دەبنە پێشەنگی ئۆپۆزسیۆنێكی ساته‌وه‌خت، لە هەرێم و عێراقیشدا؟

خه‌ونی ئه‌م پارته‌ نوێیانه‌مان دەسەڵات بەرەو بردنەوە دەبه‌ن و لە هونەری سیاسەت سەركەوتوو دەبن؟   وڵاتی ڕوو لە گەشە، گەلێ پێویستی بە نوێنەرایەتیی دانە، چونكە زۆرجار لەگەڵ مەترسیی زیاتر و گەورەتر ڕووبەڕوو دەبێتەوە، بەمەش ئایندەی هەر گەل و نەتەوەیەك دەكەوێتە ژێر هەژموونی نەوەی تازە، ئەم پارته‌ نوێیانه‌مان دەتوانن بە دوورگرتن لە بەرژەوندییە خودیەكان، لە كۆی پرۆسەی حوكمداریی كار بۆ بەرژەوەندیی گشتی بكه‌ن و بگەنە ئاستی وڵاتە پێشكەوتووەكانی ئەمڕۆی خۆشگوزەرانیی.

بۆیه‌ گه‌ره‌كه‌ پاره‌ته‌ نوێیه‌كانمان، جیا لە حزبەكانی تر، خاوەن بەڵێن و دیسپلینەكانیان بن و بیان پارێزن. دەبێت پار‌ته‌ نوێیه‌كان بە لەبەرچاوگرتنی گەشەی وڵات، هەوڵ بده‌ن و تێكۆشان بكه‌ن، لە بواری فێركاریی و تەندروستیی، بە سیاسەتێكی درێژخایەنەوە، پڕۆژەكانی چڕ بكاتەوە، ئەگینا وردە وردە كۆمەڵگه‌كەمان بەرەو مەندیی، ڕاوەستان، تەنانەت ئانارشیی دەڕوات.

ئەمەش كار لەسەر پاره‌ته‌ نوێیه‌كان دەكات بەجۆرێك، كە پارته‌ نوێیه‌كان بۆ خەبات و تێكۆشانێكی نەتەوەیی مرۆڤدۆست دروست نەبووبن، بەڵکو بۆ بەرژەوەندی خودی. بەمەش  سیاسەتی دووربین و درێژخایەن، دەستكەوتی زۆر گەورەی بەدواوە دەبێت‌ و سیاسەتی كورتخایەنیش، كە لەسەر بنەمای كۆكردنەوەی پشتیوانیی دەنگدەران ڕۆنرابێ، بۆ بەرژەوەندییە خودیەكان بێت، ئەوە خەسارەی زۆر گەورەی لێدەكەوێتەوە، دەبێت پاره‌ته‌ نوێیه‌كان خاوەن سیستێمێكی ئۆتۆریتەخوازی لیبراڵیی بێت، وەك چۆن وڵاتانی وەك تایوان، كۆریای باشور، سەنگاپوور، شیلی و ئەندەنۆسیا ...  

تەنانەت لە چیندا دەوڵەتی دەسەڵاتدار بەگرتنەبەری كۆمەڵە سیاسەتێكی ژیرانەی درێژخایەن، بوونە هۆكاری گەشە و بووژانەوەی بەرچاوی ئابووریی و هەروەها بەرزبوونەوەی ئاستی خوێندەواریی. كەچی دەسەڵاتی كوردیی نەیتوانیوە ریفۆرمیزاسیۆنێكی بەردەوام بەڕێوەبەرن و بتوانێت گەشە بە وڵات بداتن، كەچی لە بوارەكانی مرۆیی و سروشتیی، تووشی دابەزین و شكستی گەورە بووەتەوە.   

ئەوسیستێمە دیموكراسییەی، كە لە كوردستان و عێراقیش هەیە، كە كەس و ڕۆشنبیرانی حزبیی و نووسه‌رانی خودی خۆیان زۆری پێدا هەڵدەڵێن، ئایا بەكەڵكی ژیان بۆ هاوڵاتیان دێت یان نا؟ نەخێر! چونكە بەم فۆڕمە ناكرێت ژیان بەردەوام بێت، ئه‌م جۆره‌ ژیانه‌ له‌م سه‌رده‌مه ‌و ئه‌م نه‌وه‌یه‌یی ئێستا قبووڵی نییه ‌و ناتوانێت به‌رده‌وام بێت، بۆیه‌ بیركردنه‌وه ‌له‌گۆڕانكارییه‌كی ڕیشه‌یی بۆ ڕێگه‌بڕین و ده‌رچوون له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵگە پێش كه‌وتووه‌كانی جیهان. چونكه‌ ئه‌گه‌ر بێت، بیروكردارێكی گۆڕانكاریی ڕیشەیی لە فكری كۆنپارێزانه‌ و بەرژەوەندیی نوخبەكان نەكرێت، ئەو بیرتەسكییە و ئەقڵیەتە مێنتەلێتییەی هەیە لە ڕەگەوە دەرنەهێندرێت، موتوربەكرنی عەقڵیەتێكی سەردەمیانەی گونجاو لەگەڵ گۆڕانكاریەكانی جیهان و بەرتەژی بێت لە خزمەتگوزاریی گەورە و لەئاست وڵاتانی ڕووله‌گه‌شه‌، گوزەر نەكەن، ئەوە دەكەوێتە ئەستۆی پاره‌ته‌ نوێیه‌كانمان‌ و ئەوانەی لافوگه‌زافی گۆڕانكایی لێده‌ده‌ن و هه‌وای مه‌یسه‌ركردنی ژیانێكی خۆش بۆ وڵات گرتوونی. نەیگێننەسەر ئەوەدواڕۆژیان هەمان دوارۆژێ حزبەکڕسیکیەکانی ڕۆژهەلاتی ناوەڕاست دەبيت.نەزۆکی عەقڵ و شێرپەنجەی مێشک دەیان گرێت.

خاڵێكی گرینگ، كه‌ پێویسته‌ پارته‌ نوێیه‌كان به‌ گرینگ لێی بنواڕن و هه‌ر بە گەیشتنیان به‌ پەرلەمانی عێراق، پرۆژەیەك پێشكەش بكه‌ن بەوناوەی كە: سەرۆكی زۆر لە دامەزراوەكانی میریی، ئەوانەی پێویستییان بە مانەوەی درێژخایەن و كاتی زیاترە لەو چوار ساڵەدا بمێننەوە و پێوەست نەكرێتن بە حزبەكانه‌وە، وەك بەڕێوەبەری بانكی ناوەندیی، ئیدارەی قەواڵەبایەخدارەكان، مامەڵە و بازرگانیەكان، ئیدارە و لێپرسینەوەی فیدراڵ. بەتایبەت ئەو پۆستانەی گرینگن له ‌ئیداره‌دانی وڵات. ئه‌مه‌ش بۆ ئەوەی وڵات لەهەر كەموكوڕییەك و پەشێوییەك توشی هەرەس نەبێت. بۆ قۆناغێكی درێژایی، لە نێوان (7-تا 10) ساڵ دیاریی بكرێت. ئەمەش بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە، كە سیستێمی دەوڵەت دەكەوێتە سەر سكە.   

ئه‌زموونی زۆر تاقی كراوه‌ته‌وه‌، كه‌ سه‌ركه‌وتوو نه‌بووه‌، هه‌ركات حزبێك كه ‌له‌پرۆسه‌ی په‌رله‌مان، سه‌ركه‌وتنی به‌ده‌ستهێنا كۆی داموده‌زگه‌كانی ده‌وڵه‌ت بگۆڕێت، به‌چاك و خراپه‌وه‌، ئه‌مه‌ خراپترین دۆخ بۆ وڵات دێنێته ‌كایه‌وه‌، باشتره‌ وەزیری دارایی كاتێكی زیاتر لە سەر كار بمێنێتەوە لە قۆناغی خۆی زیاتر، چونكە ئەگەر دەوڵەت لە ئەنجامی قەیرانێكی سیاسییدا بڕووخێت، یان هه‌رگیروگرفتێكی سیاسیی سه‌ربازی ... تاد، ئەوە دەوڵەت ئۆتۆماتیكی نابێتە هۆی ڕووخان و ڕاوەستانی ڕیفۆرمە ئابووریەكان، كە لە بەرژەوەندیی هاوڵاتیان دەبێت و دەوڵەت لە پەلوپۆ ناكەوێت وەك هەموو جار دەیبینین، كە گۆڕانكارییەك یان ڕاپەڕین و شۆڕشێك دەكرێت، دەوڵەت هیچی بەسەر هیچەوە نامێنێت و دەبێتە گەورەترین قەیرانی دارایی، مرۆیی، سرووشتی و بەد خۆراكی باڵ بەسەر هاوڵاتیان دەكێشێت.

له‌مه‌ش تەنیا هاوڵاتیان باجه‌كه‌ی ده‌ده‌ن، به‌مه‌ش له‌ ده‌وڵه‌تێكی حزبییه‌وه‌ بۆسیسته‌مێكی مه‌ده‌نی و هاوڵاتیبوون سه‌رده‌كێشێت و مه‌ده‌نیه‌ت باڵ به‌سه‌ر كۆی پڕۆسه‌كه‌دا ده‌كێشێت. وەك فەرید زەكریا دەڵێت: دەتوانین نوێنەرایەتی دانی ئەمڕۆ بە ستراتییژەكەی  ئۆدۆسیۆس پاڵەوانە ئاوارەكەی هومێر، لەكاتی پەڕینەوە بەناو (سیرێنەكاندا*) بچوێنین،چونکەحیزبەکلاسیکیەکان لەم پەڕینەوەیە دەرنەچوون، ئۆدۆسیۆس دەستووری بە دەریاوانەكان دا، گوێی خۆیان پڕلە مۆم بكەن تاكو دەنگی سێرینەكان نەبیستن، بەڵام دەیویست خۆی ئاوازەكەیان ببیستێ و گوێی بۆ ڕادێرێ‌، هەر بۆیە بە مەلەوانەكانی سپارد،  توند بیبەستن بەئەستوونی كەشتییەكەوە و هەرچی هاواری كرد، نەیكەنەوە. ئۆدۆسیۆس لەكاتی پەڕینەوە لەو دەریا مەترسییدارە، شەیدای ئاوازی ژنە دەنگخۆشەكان بوو و دەپاڕایەوە، بەڵكو ئازادی بكەن، بەڵام پلانه‌کەی خۆی سه‌ری گرت و مەلەوانەكان هەمان دەستووری یەكەمیان بەڕێوەبرد و نەیانكردەوە.

هەر بۆیە ئۆدۆسیۆس و دەریاوانەكانی لەم ئەزموونەدا سەربەرز و سەركەوتوو بوون. سیاسەتمەداری ئەمڕۆ دەبێ لەكاتی پەڕینەوە بەدەریا پڕ شەپۆلەكاتی سیاسەتدا، زیاتر لە (جاران) خۆیان بەكەشتی دەوڵەتەوە ببەستنەوەبۆخزمەتکردنی گەل. و نه‌بنه ‌هۆی شه‌یدای ماددی و مه‌عنه‌ویی و میلله‌تیان له‌بیربچێت و ببنه ‌خوڵقێنه‌ری گه‌وره‌ترین قه‌یران، هاوڵاتیان توشی به‌دبه‌ختیی و به‌دخۆراكیی بكه‌ن له‌پێناو به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی خۆیان، پێویسته ‌له‌پێش هه‌ڵبژاردن، ئه‌و ده‌ستوره‌ی به‌هاوڵاتیانیان ده‌ده‌ن له‌سه‌رهه‌مان ده‌ستوور بمێننه‌وه‌.     بۆیه‌ ئەگەر ئەم دۆخە چەقبەستووەی كوردستان و تەنانەت عێراقیش، بەو پەشۆكاویی، گه‌نده‌ڵیی، حزبێنیی، له‌مه‌ترسیداربوونی تاك و مافی تاك، درێژه‌كێشانی قەیران، درێژه‌ بكێشێت، ئەوە دەبێت پارته‌ نوێیه‌كانمان و هاوهزروانانیان، ئه‌م شكەستە بگرنە ئەستۆی خۆیان. له‌به‌رئه‌مه‌ش ده‌بێت حزبه‌ نوێیه‌كان به‌ به‌رنامه ‌و دیسپلینی سه‌رده‌میانه ‌و جیاواز له‌ حزبه‌ كلاسیكه‌كانی تر بچنه ‌په‌رله‌مان و ده‌وڵه‌تی نوێ پێک بێنن و بتوانن كار لەسه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیه‌گشتیه‌كان بكه‌ن خەونی هاولاتیان بەدی بێنن، بۆ ئه‌وه‌ی به‌زیندوویه‌تی بمێننه‌وه‌. ئه‌گه‌ر نا هه‌ربه‌مردوویی له‌دایك دبن و ناش ناشترێن.   

په‌راوێز:   
سیرێنەكان: كۆمەڵە ژنێكی زۆر دەنگ خۆش بوون، كە هەرپیاوێك گوێیان لەدەنگیان دەبوو، هێند شەیدایان دەبوو، كەخۆی پێ ڕانەدەگیراو خۆی لە دەریا دەهاویشت، ودەخنكا.

نوێترین نوسینەکانی بارزان محه‌مه‌د ‌سوره‌

خـێـزان

کەشوهەوا

بۆ بینینی كه‌ش و هه‌وای زیاتر كلیك بكه‌

تـه‌ندروستی

به‌م ڕێگایانه‌ به‌رگریی‌ له‌شت به‌هێز بكه‌

ئه‌م هه‌نگاوانه‌ په‌یره‌و بكه‌