مه‌هزه‌له‌ی توێژه‌ر له هزری ئیسلامی (1)
وتار/
11/02/2017
1959 جار بینراوە
موسعه‌ب جه‌میل
مه‌هزه‌له‌ی توێژه‌ر له هزری ئیسلامی
موسعه‌ب جه‌میل
به‌شی یه‌كه‌م
یه‌كێك
له‌و كه‌سانه‌ی كه گۆیا توێژه‌رن له هزری ئیسلامیی، یونس راوی ناوێكه،
كه بۆته پاڵه‌وانی سه‌رشاشه‌كان و هه‌رچی ناشیرین و ناڕه‌وایه بێ
سڵه‌مینه‌وه ده‌یخاته پاڵ ئیسلام !! داعش هه‌ر كارێكی ناشیرین ئه‌نجامبدا
ئه‌و براده‌ره یه‌كسه‌ر ده‌ڵێ داعش ئیسلامی راسته‌قینه‌یه‌و هه‌ر ئه‌و
به دروستی له ئیسلام تێگه‌یشتووه!! ئه‌رێ كاكه‌ی توێژه‌ر حیزبه
كوردیه‌كان كاتێك له شاخ بوون و ته‌نها یه‌كدوو گوندیان له ژێر
ده‌ستبووله قرناقه‌و پشت ئاشان كه‌وتنه گیانی یه‌كدی و تا گه‌یشته دیل
كوشتنیش (ته‌نانه‌ت به ته‌ور)، ئینجا كاره‌ساتی هه‌كاری (مرۆی مه‌زن ده‌بی
به چه‌كی مه‌زن بكوژرێ) و پاشان شه‌ڕی براكوژی نێوان یه‌كێتی و پارتی له
نه‌وه‌ته‌كانی سه‌ده‌ی رابردوو كه به گوێره‌ی هه‌ندێك سه‌رچاوه‌ی
ژماره‌ی قوربانیان گه‌یشته سی هه‌زار كه‌س، ئه‌مانه‌ش وه‌ك داعش له
ئیسلام تێگه‌یشتبوون و ئه‌وانیش ئیسلامی سه‌حیحیان جێبه‌جێ ده‌كرد؟!!
ئه‌دی
(سه‌رده‌شت عوسمان و سۆرانی مامه حه‌مه‌و كاوه گه‌رمیانی و مامۆستا
هۆشیار)یش، هه‌ر له‌لایه‌ن ئه‌و كه‌سانه‌وه تیرۆر كران كه ئیسلامی
راسته‌قینه‌یان جێبه‌جێ ده‌كرد ؟!!
روسیا و به‌ششار ئه‌سه‌دو ئێران و
ملیشیا شیعه‌كان، كه ئه‌و كوشت و بڕه‌ی خه‌لكی سوریا ده‌كه‌ن، به
تایبه‌تیش دانیشتوانی شاری حه‌له‌ب، پشت به قورئان و فه‌رمووده‌كانی
پێغه‌مبه‌ر و كتێبه‌كانی ئیبن ته‌یمیه ده‌به‌ستن ؟!! ئه‌رێ پۆل پۆتی
مولحیدو ماركسیی، كاتێك دوو ملیۆن كه‌مبۆدی كوشت، ئیسلامی سه‌حیحی
ته‌تبیقكرد ؟!! ستالین و ماوتسی تۆنگ كه هه‌ردووكیان ماركسی و مولحید
بوون، ملیۆنه‌ها كه‌سیان له‌ناو برد، ئه‌وانیش ئیسلامی سه‌حیحیان جێبه‌جێ
كرد؟!!
وه‌ك دیاره ته‌واوی چه‌ك و مه‌عریفه‌ی ئه‌و براده‌ره له
گومانی مه‌سیحیه توندڕه‌وه‌كان تێپه‌ڕ ناكا، به تایبه‌تی (أخ رشید)!!!
سه‌رچاوه و نوسین و قسه سه‌تحیه‌كانی ئه‌و براده‌ره، ته‌نها و ته‌نها
گوگڵه وبه‌س!! بۆ ئه‌مه‌ش نمونه‌ی زه‌قمان هه‌یه و كه به‌نیازین قسه‌ی
له‌سه‌ر بكه‌ین، پێش ئه‌مه، حه‌زده‌كه‌م بزانن ئه‌و كاكه‌ی به‌ناو
توێژه‌ر، به چ دوو فاقی و له‌فف و ده‌وه‌رانێك ژه‌هره‌كانی ده‌ڕێژێ كه
ته‌نها به نه‌فامی خۆی پشت ئه‌ستوره. سه‌ره‌تا با له‌مه ده‌ست پێ
بكه‌ین:
مامۆستا عبدالرحمن صدیق، ده‌رباره‌ی ته‌مه‌نی دایكی ئیمانداران
عائیشه (رضی الله عنها) كه زه‌واج له‌گه‌ڵ پێغه‌مبه‌ر ده‌كا، بابه‌تێكی
ئاماده كردووه ده‌ڵێ "دایكی ئیمانداران كه زه‌واجی له‌گه‌ڵ پێغه‌مبه‌ر
كردووه نۆساڵان نه‌بووه، به‌ڵكو 18 ساڵان بووه، بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش
یه‌كێك له‌سه‌ر چاوه‌كانی ئیمامی (الذهبی) بووه"! كاكه یونس له
فه‌یسبوكه‌كه‌ی ده‌رباره‌ی ئه‌م خاڵه هاوار ده‌كا و ده‌ڵێ "ئیمامی الذهبی
چه‌ندین سه‌ده دوای پێغه‌مبه‌ر هاتووه، چۆن ده‌كرێ پشت به‌م قسه‌یه‌ی
ئه‌و باوه‌ڕ بكه‌ین؟! كتێبه‌كه‌ی ئیمامی الذهبی، كتێبێكی مێژووییه و وه‌ك
فه‌رموده به ئیسنادو جه‌رح و ته‌عدیل تێنه‌په‌ڕیووه، بۆیه پشتی
پێنابه‌سترێت" كه‌چی هه‌ر خودی ڕاوی له كورته ڤیدیۆیه‌ك كه له یوتیوب
بڵاوكراوه‌ته‌وه گاڵته به موسڵمانان ده‌كات، ده‌ڵێ "موسڵمانان هه‌ر
نه‌یانزانیووه (ئاوده‌ست) چیه هه‌روه‌ك ئیمامی الذهبی ئه‌ڵێتن (كاتێك
موسڵمانه‌كان وڵاتی فارسیان داگیر كرد، خالیدی كوڕی وه‌لید و ئه‌بو
عوبه‌یده‌ی كوڕی عامری جه‌ڕڕاح، كاتێك بینایه‌ك ئه‌بینن خالید ئه‌ڵێتن
ئه‌مه چیه؟ ئه‌بو عوبه‌یده‌ش ئه‌ڵێ ئه‌مه ئاوده‌سته یاخود ته‌والێته.
بۆ مه‌علوماتتان له جه‌زیره‌ی عه‌ره‌بی نه‌سابوون نه شامپۆ!!! نه
مه‌لابیسی داخیلی نه‌بووه!! ئه‌مان كه بیناكه ئه‌بینن، خالید ئه‌ڵێتن
ئه‌مه چیه؟ ئه‌بو عوبه‌یده ئه‌ڵێ حه‌مامه یاخود ته‌والێته، ئیتر خالید
ڕیشی خۆی ئه‌گرێ و ئه‌ڵێ ئه‌مه ئیستیكباره ته‌كه‌ببوڕه بیڕوخێنن!)".
كاكه
ئامێد سلێمانیش له ته‌نیشتی دانیشتووه سه‌ر ده‌له‌قێنێ وپێ ده‌كه‌نێ،
وه‌ك ئه‌وه‌ی میلله‌تی كورد و میلله‌تانی دیكه‌ی ده‌وروبه‌رمان بابه‌لباب
هه‌ر له‌سه‌ر ئاوده‌ستی غه‌ربی ڕیابن! هه‌ر هه‌مووشیان فانیله‌ی عه‌للاگه‌و
شۆرتییان له ژێر جلك وبه‌رگیان ده‌به‌ر كردبێ و به شامپۆش سه‌ریان
شوشتبێ !
به‌هه‌ر حاڵ بۆ كاكه یونس حه‌ڵاڵه پشت به ئیمامی الذهبی
ببه‌ستێ، كه نزیكه‌ی 650 ساڵ دوای فه‌تحی وڵاتی فارس له دایك بووه،
به‌ڵام بۆ مامۆستا عبدالرحمن صديق حه‌رامه! بۆ یونس راوی حه‌ڵاڵه، مادام
دواكه‌وتوویی موسڵمانان پیشانده‌داو بازاڕی ئه‌وی پێ گه‌رم ده‌بێ، ئه‌گه‌ر
ئه‌م ڕیوایه‌تانه هیچ سه‌ندێكی متمانه پێكراویشیان نه‌بێ!
به‌ڵێ
ئه‌مانه‌ن شه‌ورۆژ تانه له ئیسلام ده‌ده‌ن، خۆیان به توێژه‌رو موسڵیح و
چاكسازی ئیسلام ده‌ناسێنن، بێجگه له خراپ پیشاندانی ئیسلامیش هیچ دیكه
نازانن! تۆ كه شه‌وو رۆژ هێرش ده‌كه‌یه سه‌ر ئیسلام، هه‌ر چیه‌كی
ناشیرنه به ئیسلامی ده‌لكێنی، بۆ جورئه‌تت نیه، وه‌ك ئه‌و نوسه‌ره
به‌ڕێزانه‌ی دیكه كه ئاشكراو بێ هیچ ترسێك ده‌ڵین: ئێمه دژی ئیسلامین و
باوه‌ڕمان پێی نیه!
به هه‌ر حاڵ بابێینه سه‌ر ئه‌سڵی مه‌قسه‌د.
براده‌رێك به‌ناوی دكتۆر ئه‌حمه‌دی مه‌لا، له فه‌یسبوكه‌كه‌ی یونس ڕاوی،
پرسیارێكی ئاڕاسته كردووه و ده‌ڵێ له قورئاندا زۆر بایه‌خ به كتێب
دراوه، به‌ڵام هۆی چیه دێرێك دوو دێر یاخود كتێبێكمان له‌لایه‌ن
موسڵمانانه‌وه بۆ به جێ نه‌ماوه؟! كاكه یونس وه‌ك بڵێی به فانۆس به
دوای شتێكی وه‌ها بگه‌ڕێ و خواخوایه‌تی یه‌كێك پرسیارێكی لێ بكات تا كه‌ف و
كوڵی دڵی به موسڵمانان هه‌ڵڕێژێ ئیدی وه‌رامی ده‌داته‌وه و ده‌ڵێ:
عه‌ره‌ب یاخود موسڵمان نه‌یانزانیوه كتێب هه‌رچیشه، ئه‌وه نیه
پێغه‌مبه‌ر قورئانی نه‌نوسیه‌وه‌و له كتێبێك جه‌معی نه‌كرد! ئه‌بوبه‌كریش
به‌هه‌مان شێوه! له هه‌مووی گرنگتر ده‌ڵێ ئه‌دی ئه‌وه نیه (عمرو بن
العاص) كاتێك وڵاتی میسر داگیر ده‌كات و كتێبخانه گه‌وره‌كه‌ی شاری
ئه‌سكه‌نده‌ریه ده‌بینێ و خه‌به‌ر بۆ عومه‌ری كوڕی خه‌تتاب ده‌نێرێ و
له‌ناو كه‌وانه‌ش كه وه‌ك ڕۆژی ڕوناك دیاره به گاڵته‌و ئیستیهزا
نوسیویه‌تی (رضي الله عنه) ده‌ڵێ: ئه‌گه‌ر كتێبه‌كان سودیان هه‌بێ، ئه‌وا
هه‌ر بیسوتێنه چونكه قورئانمان به‌سه ئه‌گه‌ریش بێ سوودن هه‌ر
بیسوتێنه! ئیدی عه‌مر ده‌یانسوتێنێ و به‌شی سێ مانگ حه‌مامه‌كانی
ئه‌سكه‌نده‌ریه به‌و كتێبانه گه‌رم ده‌كرێ، هێشتا ته‌واویش نه‌ده‌بوو!
كاكه یونس ده‌ڵێ ئه‌وه ابن خلدون له كتێبه‌كه‌ی واده‌ڵێ!
كه
ده‌ڵێم كاكه یونس سه‌رچاوه‌ی قسه‌كانی گوگڵ و (أخ رشید)ن له خۆڕا قسان
ناكه‌م! ئێستا به به‌ڵگه‌وه بۆتانی ده‌سه‌لمێنم، لێره ئه‌من گومانه‌كانی
ڕاوی ده‌كه‌م به دوو به‌ش، به‌شی یه‌كه‌م: وه‌رامی ئه‌و قسه بازاڕیه‌ی
ڕاوی ده‌ده‌ینه‌وه كه ده‌ڵێ پێغه‌مبه‌روئه‌بوبه‌كر نه‌یانتوانی قورئان
وه‌ك كتێبێك كۆبكه‌نه‌وه! به‌شی دووه‌م: وه‌رامه‌كه‌شمان تایبه‌ت ده‌كه‌ین
به درۆو ده‌له‌سه‌ی سوتاندنی په‌رتوكخانه‌ی ئه‌سكه‌نده‌ریه، له لایه‌ن
عه‌مری كوڕی عاصه‌وه كه گوایه به فه‌رمانی عومه‌ری كوڕی خه‌طابه‌وه
ئه‌نجامدراوه!
به‌شی یه‌كه‌م: یونس ڕاوی ده‌ڵێ: عه‌ره‌ب و موسڵمانانی
جیلی یه‌كه‌م و دووهه‌م تا له جه‌زیره دونیای ده‌ره‌وه‌یان نه‌بینی
ئیعتیمادی كولییان له‌سه‌ر حفظ الصدور بوو! بۆیه په‌یامبه‌ریش له‌سه‌ر
ئه‌م عورف و عاده‌ته نه‌یتوانی قورئان وه‌ك كتێبێك كۆبكاته‌وه تا وه‌فاتی
فه‌رموو، دواجار ئه‌بوبه‌كر له‌خه‌لافه‌تی خۆی نه‌یوێرا یان نه‌یتوانی
قورئان وه‌ك كتێب كۆبكاته‌وه، (أبو داود السجستانی) له كتێبی (المصاحف)
باس له‌وه ده‌كات، خه‌لیفه ئه‌بوبه‌كر وتویه‌تی: كۆكردنه‌وه‌ی قورئان له
كتێبێك بیدعه‌یه، چونكه په‌یامبه‌ر نه‌یكردووه، عه‌ره‌بیش باوه‌ڕی به
كتێب نیه، بۆیه كل بیدعة ضلالة و كل ضلالة فی النار!
وه‌رامی ئێمه:
پێش هه‌موو شتێك "توێژه‌ری هزری ئیسلامیی" نازانێت چۆن بنوسێت (بدعة) و له
جیاتی نوسیویه‌تی (بیدعة)! ئه‌م توێژه‌ره‌ی هزری ئیسلامی! كه‌سره‌ی ژێر
(باء)ه‌كه‌ی لێ بووه‌ته (یاء)و به بیدعه‌ی نوسیووه، چونكه وایزانیوه
كه (بدعة) به كه‌سره ده‌خوێنرێته‌وه ئیتر ده‌بێت به (یاء) بنوسرێت!
ئه‌مه هه‌ڵه‌ی چاپ نیه!
به‌هه‌ر حاڵ بابێینه سه‌ر جه‌مع نه‌كردنی قورئان له‌لایه‌ن پێغه‌مبه‌ره‌وه (صلی الله علیه وسلّم)...
توێژه‌ری
هزری ئیسلامیی! ئه‌گه‌رپێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم ) وموسڵمانانی
جیلی یه‌كه‌م و دوه‌م ئیعتیمادی كوللیان له‌سه‌ر حفظ الصدور بوو بێ، باشه
له‌به‌رچی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه وسلم ) گرنگیه‌كی یه‌كجار زۆری به
نوسینه‌وه‌ی قورئان ده‌دا؟! له‌به‌رچی ئه‌و هه‌موو نوسه‌ره‌ی له‌ده‌وری خۆی
كۆكردبۆوه؟! ئه‌ی هه‌رپێغه‌مبه‌ر نه‌بوو كاتێك چه‌ند ئایه‌تێكی بۆ
دابه‌زیبا یه‌كسه‌ر ده‌ینارده دوای نوسه‌ره‌كانی وه‌حی و ده‌یگوت ئه‌و
ئایه‌تانه‌م بۆ دابه‌زیووه‌و بیانوسنه‌وه؟!، إبن أبی داود له لاپه‌ڕه
148 ی كتێبی المصاحف له ژێر ناونیشانی (باب الأمر بكتابة المصاحف)
فه‌رموده‌یه‌كی پێغه‌مبه‌ر ده‌رباره‌ی نوسینه‌وه‌ی قورئان دێنێ كه ئه‌مه
ده‌قه‌كه‌یه‌تی:
"وحدّثنا محمد بن عبدالملك، حدّثنا يزيد قال: أخبرنا
همام عن زيد بن أسلم، عن عطاء بن يسار، عن أبي سعيد عن النبي صلّى الله
عليه وسلّم قال: "لاتكتبواعنّي شيئاً سوى القرآن، فمن كتب شيئاً عنّي سوى
القرآن فليمحه".
واته : پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم فه‌رمویه‌تی:
"بێجگه له قورئان هیچ شتێكی دیكه كه له‌منی ده‌بیستن مه‌ینوسنه‌وه،
ئه‌گه‌ر نوسیشتانه‌وه ئه‌وا بیسڕنه‌وه".
لێره زۆر به ڕوونیی دیار
ده‌كه‌وێ كه پێغه‌مبه‌ر فه‌رمان به موسڵمانان ده‌كا قورئان بنوسنه‌وه!
دیسان هه‌رله كتێبی المصاحف كه ڕاوی ئاماژه‌ی پێده‌دا له لاپه‌ڕه
145هاتووه، هه‌روه‌ها به‌هه‌مان شێوه له به‌رگی نۆیه‌م و له لاپه‌ڕه
17 ی كتێبی (مجمع الزوائد ومنبع الفوائد)ی (نورالدین علی بن أبی بكر
الهیثمي) هاتووه كه ده‌ڵێ:
"حدّثنا عبدالله، قال حدّثنا محمد بن يحيى
قال حدّثنا ابوصالح / حدّثني الليث عن ابي عثمان : الوليد بن الوليد عن
سليمان بن خارجة بن زيد، عن خارجة بن زيد، قال: دخل نفر علی زید بن ثابت
فقالوا: حدثنا ببعض حدیث عن رسول الله صلی الله علیه وسلم فقال وما احدثكم؟
كنت جاره فكان اذا نزل الوحی ارسل الی فكتبت الوحی. وكان اذا ذكرنا الآخرة
ذكرها معنا واذا ذكرنا الدنيا ذكرها معنا واذا الطعام ذكره معنا فكل هذا
ما أحدثكم عنه..." رواه الطبراني واسناده حسن.
خاريجه ده‌ڵێ: "رۆژێكیان
كابرایه‌ك له زه‌یدی كوڕی ثابت پرسی باسی پێغه‌مبه‌ر (صلی الله علیه
وسلم) مان بۆبكه. زه‌یدیش گوتی چیت بۆ باسكه‌م؟ من درواسێی پێغه‌مبه‌ر
بووم هه‌ر كاتێك قورئانی بۆ دابه‌زیبا ده‌ینارده دوام تا بۆی بنوسمه‌وه.
ئه‌گه‌ر باسی رۆژی دواییمان بكردبا ئه‌وا ئه‌ویش باسی ده‌كرد. ئه‌گه‌ر باسی
دونیامان بكردبا ئه‌ویش باسی دونیای ده‌كرد، ئه‌گه‌ر باسی خواردنیشمان
بكردبا ئه‌وا به‌هه‌مان شێوه پێغه‌مبه‌ریش باسی خواردنی ده‌كرد.
پێغه‌مبه‌ر
صلی الله علیه وسلم ئه‌وه‌نده گرنگی به قورئان ده‌دا و ئه‌وه‌نده له
خه‌می قورئان دابوو تا چه‌ندین نوسه‌ری بۆ نوسینه‌وه‌ی قورئان ته‌رخان
كردبوو، ده‌رباره‌ی ژماره‌ی نوسه‌ره‌كانی بیروبۆچونی جوداواز هه‌یه ابن
كثیر له البدایة والنهایة ده‌ڵێ 23 نوسه‌ری هه‌بووه به‌ڵام (ابن حدَیدَة
الانصاري) له كتێبه‌كه‌ی (المصباح المضئ فی كُتَّاب النبي الُامّي) له
لاپه‌ڕه 28 ناوی 23 نوسه‌ری پێغه‌مبه‌ر دێنێ ئینجا ده‌ڵێ: پاش ئه‌وه‌ی به
دواداچونم بۆ كرد بۆم ده‌ركه‌وت كه پێغه‌مبه‌ر 44 نوسه‌ری وه‌حی
هه‌بووه.
به‌ڵام زۆربه‌ی زانایان كۆكن له‌سه‌رئه‌وه‌ی پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلّم 25 نوسه‌رى وه‌حی هه‌بووه!
حاكم له ئه‌نه‌س ده‌گێڕێته‌وه: (كنّا عند رسول الله صلى الله عليه وسلّم نؤلّف القرآن من الرقاع).
واته
"ئێمه له‌لای پێغه‌مبه‌ری خودا بووین و قورئانمان ته‌ئلیف ده‌كرد! واته
كۆكردنه‌وه‌ی ئه‌و ئایه‌ته جودا جودایانه‌ی قورئان و پاشان هه‌ر ئایه‌ته
به ته‌رتیب و یه‌ك له‌دوای یه‌ك له سوره‌ته‌كانی خۆیان داده‌نران خودی
پێغه‌مبه‌ریش صلی الله علیه وسلّم سه‌رپه‌رشتی پڕۆسه‌ی نوسینه‌وه‌كه‌ی
ده‌كرد...".
به‌گوێره‌ی هه‌ندێك فه‌رمووده كه ئێستا ده‌یانهێنن
ده‌رده‌كه‌وێ كه له سه‌رده‌می پێغه‌مبه‌ر قورئان كۆكرابۆوه هه‌روه‌ك
ئیمامی موسلیم له پێغه‌مبه‌ر ده‌گێڕێته‌وه كه فه‌رمویه‌تی: "لاتسافروا
بالقران، فانی لا آمن أن یناله العدو".
واته: "كه سه‌فه‌رتان كرد قورئان له‌گه‌ڵ خۆتان مه‌به‌ن، چونكه ده‌ترسم بكه‌وێته به‌رده‌ستی دوژمن".
هه‌روه‌ها كاتێك پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه وسلم نامه بۆ (عمرو بن حزم) ده‌نێرێ ده‌فه‌رموێ: "أن لایمس القران الا طاهِر"...
واته: "هه‌ر كه‌سێك پاكژو خاوێن نه‌بوو با ده‌ست له قورئان نه‌دات".
باشه
قورئان له‌گه‌ڵ خۆتان مه‌به‌نه سه‌فه‌ر و ئه‌وه‌ی خاوێن نیه با ده‌ست
له قورئان نه‌دات، مانای چیه كاكی توێژه‌ری هزری ئیسلامیی؟!
چیرۆكی موسڵمان بوونی ئیمامی عومه‌ریشت له یاد بێ كه به‌هۆی خوێنده‌وه‌ی سوره‌تی طه موسڵمان ده‌بێ!
ده‌ستنوسه‌كه‌ی
بێرمێنگهامیشت له یاد نه‌چێ كه ده‌رباره‌ی سه‌رده‌می نوسینی هه‌ندێك له
توێژه‌ران پێیانوایه ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ سه‌رده‌می پێغه‌مبه‌ر و هه‌ندێكی
دیكه‌ش پێیانوایه ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ سه‌رده‌می ئه‌بوبه‌كری صیددیق!
یونس
ڕاوی به‌رده‌وامه له قسه هه‌زه‌لیه‌كانی و ده‌ڵێ: "دواجار ئه‌بوبه‌كر
له‌خه‌لافه‌تی خۆی نه‌یوێرا یان نه‌یتوانی قورئان وه‌ك كتێب كۆبكاته‌وه،
(أبو داود السجستانی) له كتێبی (المصاحف) باس له‌وه ده‌كات، خه‌لیفه
ئه‌بوبه‌كر وتویه‌تی: كۆكردنه‌وه‌ی قورئان له كتێبێك بیدعه‌یه، چونكه
په‌یامبه‌ر نه‌یكردووه، عه‌ره‌بیش باوه‌ڕی به كتێب نیه، بۆیه كل "بیدعة
ضلالة و كل ضلالة فی النار" (وشه‌ی -بدعة- ی عه‌ره‌بی به بیدعه
نوسیوه‌ته‌وه كه پێشتر ئاماژه‌مان پێیدا)!
جارێ با هه‌ندێك شتی ورد
باس بكه‌ین، كه به‌ڵگه‌ن له سه‌ر ئه‌وه‌ی سه‌رچاوه‌ی ئه‌م براده‌ره كتێب
نیه، به‌ڵكو ئینترنێت و مونته‌دایه‌تی مه‌سیحیی و نه‌یارانی ئیسلامه كه
هه‌موو كه‌سێك تیایدا ده‌نوسێت. زۆربه‌ی نوسینه‌كانیش له‌م ده‌سته‌وه بۆ
ئه‌و ده‌ست بێ ئه‌وه‌ی هیچ مه‌رجێكی ئه‌كادیمیی تێدا بێت. له‌به‌ر ئه‌مه
كاكی توێژه‌ر نوسیویه‌تی(أبوداود) كه ئه‌مه هه‌ڵه‌یه‌و نازناوه‌كه‌ی (إبن
أبی داود)ه. وه‌ك پێشتریش ئاماژه‌م پێداوه، كاكه‌ی توێژه‌ر ته‌واوی
قسه‌و زانیاریه‌كانی ته‌نها و ته‌نها گوگڵه، چونكه ئه‌گه‌ر كتێبی
(المصاحف)ی بدیتبا ده‌یزانی نوسه‌ره‌كه‌ی (إبن أبي داود)ه نه‌ك أبی داود!
واته نوسه‌ره‌كه (إبن أبی داود) ناوه‌كه‌شی ئه‌بوبه‌كره و كوڕی ئه‌بو
داودی سوجستانیه!
بابێینه سه‌ر ئه‌وه‌ی ئایه ئه‌بوبه‌كر جه‌معی قورئانی كردووه یان نا؟!
به‌ڕاستی
شوره‌ییه قسه به‌زاری ئه‌بوبه‌كری صیددیقه‌وه بكه‌ی، به شتێك
تۆمه‌تباری بكه‌ی كه هیچ ئه‌سڵ و ئه‌ساسی نیه بگره به گوێره‌ی هه‌موو
سه‌رچاوه‌كان ئه‌بوبه‌كری صیددیق به كۆكه‌ره‌وه‌ی قورئان داده‌نێن!
ئه‌گه‌ر ڕاوی توێژه‌ر له "هزری ئیسلامیی" كتێبی (المصاحف)ی بدیتبا ئه‌وا
به‌هیچ شێوه‌یه‌ك ئه‌و قسه بێ سه‌روبه‌رو دور له ڕاستیه‌ی نه‌ده‌كرد،
چونكه إبن أبی الداود له كتێبه‌كه‌ی المصاحف له لاپه‌ڕه‌ی 153 له ژێر
سه‌ردێری (جمع أبی بكر الصدیق -رضي الله عنه- القرآن في المصاحف بعد رسول
الله صلى الله عليه وسلّم) چه‌ندین ڕیوایه‌ت دێنێ كه ئه‌بوبه‌كری صیددیق
ڕۆڵێكی گه‌وره‌ی هه‌بووه له كۆكردنه‌وه‌و جه‌معی قورئان بۆ نمونه:
"حدّثنا
عبدالله، قال حدّثنا يعقوب بن بن سفيان ،قال : حدّثنا ابو نعيم قال
حدّثناسفيان عن السدي عن عبد خير، عن علي رضي الله عنه قال: رحم الله
ابوبكر، هو اوّلُ من جَمَعَ بين اللّوحين".
واته: ئیمامی عه‌لی
گوتویه‌تی: "ڕه‌حمه‌تی خودا له ئه‌بوبه‌كر، ئه‌و یه‌كه‌م كه‌س بوو كه
قورئان له‌نێوان دوو به‌رگی كتێبێك كۆ بكاته‌وه".
"حدّثنا عبدالله،
قال حدّثنا عمر بن شبة، قال: حدّثنا أبو أحمد الزبيري قال حدّثنا سفيان عن
السدي عن عبد خير، عن علي قال: أعظم الناسِ أجراً في المصاحف ابوبكر،
فإنَّه اول من جمع بين اللَّوحين".
به گوێره‌ی كتێبی المصاحف عه‌لی
كوڕی أبي طالب ڕه‌حمه‌ت بۆ ئه‌بوبه‌كری صیددیق ده‌نێرێ چونكه قورئان له
دوو توێی كتێبێك كۆكردۆته‌وه كه‌چی "توێژه‌ر له هزری ئیسلامی!" یونس ڕاوی
ده‌ڵێ: ئه‌بوبه‌كر كۆكردنه‌وه‌ی قورئانی به بیدعه داناوه!
ده‌رباره‌ی
هۆكاری كۆكردنه‌وه‌ی قورئانیش له‌لایه‌ن ئه‌بوبه‌كره‌وه دیسان هه‌ر
له‌كتێبی (المصاحف) ئاماژه‌ی پێدراوه و إبن أبی داود نزیكه‌ی ده ڕیوايه‌ت
دێنێ له‌سه‌ركۆكردنه‌وه‌ی قورئان له‌لایه‌ن ئه‌بوبه‌كره‌وه كه ئێمه
ته‌نها یه‌كێكیان دێنین تا بابه‌ته‌كه‌مان زۆر درێژ نه‌بێته‌وه!
"حدّثنا
عبدالله ،قال حدّثنا عمرو بن علي بن بحر قالَ حدّثنا أبوداود قالَ
حدَّثنا: إبراهيِمَ بنَ سعدٍ، حدّثنا الزُّهْرِيُّ: أَخْبَرَنِي ابْنُ
السَّبَّاقِ أَنَّ زَيْدَ بْنَ ثَابِت حَدَّثَهُ، قال: أَرْسَلَ إِلَيَّ
أَبُو بَكْرٍ مَقْتَلَ أَهْلِ الْيَمَامَةِ وَكانَ عِنْدَهُ عُمَرُ، فَقال:
أَبُو بَكْرٍ إِنَّ هذا أَتَانِي فَقال: إِنَّ الْقَتْلَ قَدِ اسْتَحَرَّ
يَوْمَ الْيَمَامَةِ بِالنَّاسِ، وَإِنِّي أَخْشَى أَنْ يَسْتَحِرَّ
الْقَتْلُ بِالْقُرَّاءِ فِي الْمَوَاطِنِ فَيَذْهَبَ مِنَ الْقُرْآنِ
كَثِيرٌ، وَإِنِّي َرَى أَنْ تَأمربِجْمَعَ الْقُرْآنَ. فَقال: أَبُو
بَكْرٍ لِعُمَرَ كَيْفَ أَفْعَلُ شَيْئًا لَمْ يَفْعَلْهُ رَسُولُ اللهِ
صلى الله عليه وسلم؟ فَقال: عُمَرُ هُوَ وَاللهِ خَيْرٌ. فَلَمْ يَزَلْ
عُمَرُ يُرَاجِعُنِي فِيهِ حَتَّى شَرَحَ اللهُ صَدْرِي بِما شَرَحَ لَهُ
صَدرَ عُمَر، وَرَأَيْتُ الَّذِي رَأَى عُمَرُ. قال زَيْدُ بْنُ ثَابِتٍ:
فقال أَبُو بَكْر:ٍ إِنَّكَ رَجُلٌ شَابٌّ عَاقِلٌ وَلاَ نَتَّهِمُكَ،
كُنْتَ تَكْتُبُ الْوَحْيَ لِرَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم،
فَتَتَبَّعِ الْقُرْآنَ فَاجْمَعْهُ. فَوَاللهِ لَوْ كَلَّفَنِي نَقْلَ
جَبَلٍ مِنَ الْجِبَالِ مَا كَانَ أَثْقَلَ عَلَيَّ مِمَّا أَمَرَنِي بِهِ
مِنْ جَمْعِ الْقُرْآنِ. قُلْتُ: كَيْفَ تَفْعَلاَنِ شَيْئًا لَمْ
يَفْعَلْهُ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم؟ فَقال أَبُو بَكْر: هُوَ
وَاللهِ خَيْرٌ. فَلَمْ أَزَلْ أُرَاجِعُهُ حَتَّى شَرَحَ اللهُ صَدْرِي
لِلَّذِي شَرَحَ اللهُ لَهُ صَدْرَ أَبِي بَكْرٍ وَعُمَرَ، فَقُمْتُ
فَتَتَبَّعْتُ الْقُرْآنَ أَجْمَعُهُ مِنَ الرِّقَاعِ وَالْعُسُبِ
وَاللّخافِ وَصُدُورِ الرِّجَالِ، حَتَّى وَجَدْتُ مِنْ سُورَةِ
التَّوْبَةِ آيَتَيْنِ مَعَ خُزَيْمَةَ الأَنْصَارِيِّ لَمْ أَجِدْهُمَا
مَعَ أَحَدٍ غَيْرِه: (لَقَدْ جَاءكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ
عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حرِيصٌ عَلَيْكُمْ".
زه‌یدی كوڕی ثابیت
ده‌گێڕێته‌وه‌و ده‌ڵێ: "له كاتی شه‌ڕی یه‌مامه‌دا كه زۆرێك له‌وانه‌ی
قورئانیان به‌ته‌واوی له‌به‌ر بوو شه‌هید كران، ناردیه دوام عومه‌ری كوڕی
خه‌طابیشی له لا بوو، گوتی: ئه‌وه عومه‌ری كوڕی خه‌طاب هاتووه و ده‌ڵێ
له‌شه‌ڕی یه‌مامه‌دا زۆرێك له‌وانه‌ی قورئانیان به‌ته‌واوی له‌به‌ر بووه
كوژراون زۆر ده‌ترسم له ناوچه‌كانی دیكه‌ش به‌هه‌مان شێوه خه‌ڵكانی
دیكه‌ش كه قورئانیان به ته‌واوی له‌به‌ره بكوژرێن و له‌ناو بچن و
قورئانێكی زۆرمان له ده‌ست بچێ، له‌به‌رئه‌وه پێم باشه فه‌رمان بده‌ی
به كۆكردنه‌وه‌ی قورئان، ده‌ڵێ ئه‌به‌كر گوتی: به‌عومه‌رم گوت چۆن شتێك
بكه‌م كه‌پێغه‌مبه‌ری خودا نه‌یكردووه؟ ده‌ڵێ: عومه‌ر له‌وه‌ڵامدا گوتی:
به‌خودا كارێكی باشه‌و وازی لێ نه‌هێنام تاخوای گه‌وره چۆن دڵی عومه‌ری بۆ
ئه‌م كاره نه‌رمكرد تا ئاواش دڵی منی نه‌رمكرد! ئه‌بوبه‌كر به‌زه‌یدی گوت
تۆگه‌نجێكی عاقڵی و به‌هیچ شتێك تۆمه‌تبار نیت، تۆ نوسه‌ری وه‌حی بویت و
قورئانت بۆ پێغه‌مبه‌ری خودا ده‌نوسیه‌وه، بۆیه خه‌ریكی ئه‌م كاره به
كۆیبكه‌وه، سوێند به‌خودا ئه‌گه‌ر داوایان لێمبكردبا كێوێك بگوازمه‌وه
له‌لام ئاسانتر بوو، پێمگوتن باشه چۆن كارێك ده‌كه‌ن كه پێغه‌مبه‌ری خودا
نه‌یكردووه؟ ئه‌بوبه‌كر گوتی: سوێند به‌خودا كارێكی باشه، ئیدی
ئه‌بوبه‌كرو عومه‌ر به‌رده‌وام ئه‌و باسه‌یان له‌گه‌ڵم ده‌كرد تا خودای
گه‌وره دڵمی نه‌رمكرد و ئیدی ده‌ستم پێكرد و هه‌رچی قورئان بوو كه له
پێسته‌و په‌لكه خورما و به‌رد نوسرابۆوه له‌گه‌ڵ ئه‌و قورئانه‌ی كه
موسڵمانان له‌به‌ریان كردبوو (َصُدُورِ الرِّجَالِ )" تا كۆتایی
ریوایه‌ته‌كه.
به‌ڵێ ئه‌وه ئاستی مه‌عریفی ئه‌و كه‌سانه‌یه كه
جورئه‌ت به‌خۆیان ده‌ده‌ن و ناویان له‌خۆ ناوه توێژه‌ری هزری ئیسلامیی!
بێجگه له‌كۆله‌واری و چه‌واشه شتێكی دیكه نازانن! كابرایه‌ك ئه‌گه‌ر
كۆڵه‌وار نه‌بێت چۆن جورئه‌ت به‌خۆی ده‌دا و ده‌ڵێ قورئان ئێزیدی به
ئه‌هلی كیتاب دانانێ و به‌هیچ شێوه‌یه‌ك باسیان ناكات!
ئاخر كه‌سێك دوو
كه‌لیمه‌ی خوێندبێ ده‌زانێ ئێزیدیه‌ت ته‌ریقه‌تێكی سۆفیگه‌رانه بوو
له‌سه‌ر ده‌ستی شێخ (عَدْيّ بن مُسافِر)، له‌سه‌رده‌می عه‌بباسیه‌كان
دروستبوو كه ئه‌مه‌وییه‌كان له ژێر ده‌ستیان ڕایان ده‌كر و عه‌دی بن
موسافیریش كه ئه‌مه‌ویی بوو، له‌م ناوچانه خۆی شاردبووه‌وه!
زۆربه‌ی
زۆری سه‌رچاوه‌كانیش، مێژووی سه‌رهه‌ڵدانی ئێزیدیه‌ت ده‌گه‌ڕێننه‌وه بۆ
شێخ (عَدْيّ بن مُسافِر)،وه‌ك ماكدوێل و كرێینبۆرك ده‌ڵێن: ئێزیدی گروپێكی
هه‌ڵگه‌ڕاوه‌ن له ئیسلام. شێخ عه‌دی وه‌ك سه‌رچاوه‌كان جه‌خت ده‌كه‌ن
سۆفیه‌كی خاوه‌ن ته‌ریقه‌ت بووه، مه‌به‌ستی بووه ته‌ریقه‌تی عه‌ده‌ویه
له‌ناو چین نشینه‌كانی دووره ده‌سه‌ڵاتی عه‌باسیی بڵاوبكاته‌وه. هه‌ندێك
ده‌ڵێن موسافیر خۆی هه‌ڵگه‌ڕاوه‌ته‌وه و هه‌ندێكیتر ده‌ڵێن خودی
ئێزیدیه‌كان له‌پاشی مردنی ئه‌و پله‌ی خوایه‌تیان پێداوه.
له‌لایه‌كی
دیكه ئه‌گه‌ر ڕاوی سه‌ردانێكی لاله‌شی كردبێ یان لانی كه‌م شتێكی
ده‌رباره‌ی ڕێووڕه‌سمه ئاینیه‌كان و په‌رستشه‌كانی ئێزیدیه‌كانی
خوێندبێته‌وه به‌رونی هه‌ژموونی ئیسلامی به‌سه‌ر په‌رستشه‌كانی ئێزیدیه‌ت
له‌بۆ ده‌رده‌كه‌وێ ! گۆڕی شێخ عه‌دی له لاله‌ش قیبله‌ی ئێزیدیه‌كانه
،له لالش چیای عه‌ره‌فات هه‌یه ،له‌وێ ئاوی كه‌وسه‌رو ئاوی زه‌مزه‌م و
به‌ردی ره‌ش هه‌یه !
ئێزیدیه‌كان فه‌ڕیزه‌ی حه‌ج له‌لالش
ئه‌نجامده‌ده‌ن، له جه‌ژنی قورباندا رۆژانی 7 و 8 ذی الحجة سه‌ردانی گۆڕی
شێخ عه‌دی ده‌كه‌ن و له ڕۆژی نۆیه‌مدا ده‌چنه سه‌ر چیای عه‌ڕه‌فات له‌وێ
له شێخ عه‌دی ده‌پاڕێنه‌وه له‌گوناهه‌كانیان خۆش بێ.
ده‌باره‌ی
كتێبه‌كانیشیان چه‌ندین بۆچوونی جیاواز هه‌یه! بۆ نمونه (E.S.Drower)
له‌كتێبی مه‌له‌ك تاوس به‌بێ ناوهێنانی نوسه‌رانی جیلوه‌و مه‌سحه‌فا ره‌ش
مێژوه‌كه‌یان ئاوا داده‌نێ: جیلوه له‌ساڵی 1161 زاینی نوسراوه، مه‌سحفا
ره‌شیش له ساڵی 1342 ی زاینی نوسراوه.
عیززه‌دین باقه‌سرێ كه خۆی
ئێزیدیه و سه‌رنوسه‌ری گۆڤاری لالش و به‌رپرسی یه‌كه‌می بنكه‌ی لالشه،
ده‌رباره‌ی نوسه‌رانی جیلوه‌و مه‌سحه‌فا ڕه‌ش ڕای جیاواز هه‌ن، هه‌ندێ
ده‌ڵێن شێخ حه‌سه‌ن (برازای شێخ عه‌دی بوو) هه‌ردووكی نوسیوه، هه‌ندێكی تر
ده‌ڵێن شێخ حه‌سه‌ن جیلوه‌ی نوسیوه‌و شێخ ئادی (عدی) یش مه‌سحه‌فا ره‌شی
نووسیوه.
سه‌رچاوه‌كانی به‌شی یه‌كه‌م :
1- إبن أبی داود السجستاني:
المصاحف. دراسة وتحقیق ونقد. الدكتور محب الدین عبدالسبحان واعظ. دار
البشائر الإسلامية . بيروت لبنان. الطبعة الثانية. 2002 م.
2- الشيخ
الإمام ابي عبدالله محمد بن علي بن أحمد بن حُدَيدَة الانصاري: المصباح
المضيء في كُتّاب النبي الأمي ورسله إلی ملوك الأرض من عربي و عجمي. عالم
الكتب. بيروت لبنان. الطبعة الثانية. 1985 م.
3- الدكتور یوسف المرعشلی: علوم القران الكریم. دار المعرفة. بیروت – لبنان. الطبعة الاولی. 2010 م.
4- سه‌لام ناوخۆش و نه‌ریمان خۆشناو: زمانه‌وانیی. به‌رگه‌كانی 4 و 5 و 6 و 7 . چاپخانه‌ی مناره. چاپی یه‌كه‌م. 2010 هه‌ولێر.
نوێترین نوسینەکانی موسعه‌ب جه‌میل