دەست لە یاسای هەڵبژاردن مەدەن با خراپ نەبێت

وتار/ 17/01/2018 443 جار بینراوە

عەلی مەحمود محەمەد

دەست لە یاسای هەڵبژاردن مەدەن با خراپ نەبێت
عەلی مەحمود محەمەد
یەكێك  لەو یاسا باشانەی لە كوردستاندا درچووە لە پاڵ ئەوانەی تۆز لێیان نیشتووەو كاریان پێ ناكرێت لەم هەرێمە,  یاسای هەڵبژاردنی  هەرێمی كوردستانە,  ئەگەر وەربگێردرێتە سەر   زمانە جیاجیاكانی جیهان و رای سیاسەتمەدارانی ئەو وڵاتانەی مێژویەكی كۆنیان لە گەڵ دیمكراسیدا  هەیە وەربگرترێت, ئەوا زۆر فەرەنسی و ئیتاڵی و سوئیدی و ئەمەریكی ....... خۆزگەی  بۆ دەخوازن, ئەوا ئیتر هیندییەكان لە ئاست ئەو یاسایە ناوێرن بڵێن گەورەترین  دیموكراسین لە جیهان و ئینگلیزەكانیش بڵێن كۆنترین و هۆڵەندی و ئێسلەنداش بڵێن باشترینین و ئەمەریكاش بڵێت بەهێزترینین, تەنها  قسە  بۆ سویسرییەكان دەمێنێتەوە كەچیرۆكی ئەوانیش تەواو جیایەو   پەیرەو لە دیموكراسی راستەوخۆ دەكەن.
مخابن هەندێك  لیست و قەوارە  لە گەڵ هەمواركردنەوەی ئەم یاسایەن لە كاتێكدا شەو رۆژ سینگ بۆ ئازادی دادەدڕن, داواكاری سەرجەمیشیان  لە گەڵ  ویستی دیموكراسیانە و ئازادانەدا ناگونجێت, چونكە چاویان لەو كانە زێڕەیە ناوی هەڵبژاردنە, بۆ ئەوەی دەنگی زیاتری ئەو جەماوەرە بدورنەوە كە تێنووە بە ئازادی و یەكسانی,بۆ ئەوەی هەلی داتەپینی ناوخۆ بقۆزنەوە بۆ كورسی زیاتر و لە بێبەریكردنی خەڵكی دیكە, باشترە پەرلەمانتاران لەگەڵ  ئازادی و دادپەروەری بن نەك ژمارەی كورسی و بەرژەوەندی  حیزبەكانیان, دزانن  ئەو یاسای بودجەی  حیزبەكان دەنگیان بۆی دا لە دوا رۆژدا لە لایەن نەوەكانی داهاتووەوە دەبێتە چ نەنگیەك ؟, هەموو كات خۆ فڕێدان لە تاریكیدا بە سەلامەتی لێی دەرناچن.
دەكرێت بە گۆڕینی یاساكە هەندێك حیزب كورسییەك زیاتر بەدەست بهێنێت, یاخود لیستی كوتلەكەی دەرچێت كاتێك دەكرێتە داخراو بە سەندنەوەی ئازادی لە دەنگدەر و زەوت كردنی ئەو مافە لێی , یان مەیلی شارچێتی زاڵ بێت بە دابەشكردنی كوردستان بە چەندین بازنە, وەلێ لە كۆتادا ئازادی دەنگدەر لە هەڵبژاردنی كاندیدی خۆی, دەرچوونی مەیلی سیاسی زیاتر و پەرلەمانی هەمەرەنگترو نوێنەرایەتی زیاتر زیان دەكەن, ئاخر كوردستان بە 3 ملیۆن دەنگدەرەوە 850 ملیۆن  دەنگدەری  نییە وەك هیندستان تا بیر لە جیا بكاتەوە.
كە ناوی ئەو وڵاتانەم  هێنایەوە كە زۆر سیاسی و هاووڵاتیانیان خۆزگەم  بۆ یاسای هەڵبژاردنەكەی  كوردستان دەخوازم دەتوانم نموونەی زیندوو لە دروستی بۆچونەكەم و دادپەروەری كەمتر لە دیاریكردنی نوێنەرایەتی  لە هەڵبژاردنی ئەو وڵاتانە بهێنمەوە لە دوا نموونەی هەڵبژاردنەكانیان , لە هەڵبژاردنی هیندستان پارتی بهاراتا جاناتا 31,34%  ی دەنگەكانی هێنایەوە بەڵام 282 كورسی لە كۆی 454 كورسی بەدەستهێنا, كە دەیكردە 51,9%ی كورسییەكانی پەرلەمانی  هیندستان,لە بەرامبەردا كۆنگرەی نیشتمانی هیندی 19,52%  ی دەنگەكانی بەدەست هێنا وەلێ تەنها 44 كورسی بردەوە  كە دەیكردە 8,1%ی كورسیەكانی پەرلەمان,لە هەڵبژاردنی ئەمەریكا  ترامپ 62,984,825 دەنگی هێنایەوە كە دەیكردە 46,1%ی دەنگەكان, كەچی هیلاری 65,853,516 دەنگی هێنایەوە كە دەیكردە 48,2%ی دەنگەكان وەلێ دۆڕاندی, ترامپ 304 نوێنەری بردەوە , هیلاری 227 نوێنەر, لە فەرەنسا لیستی سەرۆك  كۆمار ماكرۆن 32,33%ی دەنگەكانی هێنایەوە كەچی 60,66%ی كورسیەكانی پەرلەمانی  برد,لە  بەریتانیا  پارتی پارێزگاران 42,3%ی دەنگەكانی هێنایەوە كەچی 48,8%ی كورسیەكانی بردەوە كە دەیكردە 317 كورسی لە كۆی 650 كورسی,پارتی سەوز 1,6%ی  دەنگەكانی بەدەست هێنا بەڵام 1 كورسی بردەوە , لە كاتێكدا پارتی نەتەوەیی سكۆتلەندی 3%ی  دەنگەكانی بردەوە 35 كورسی  بەركەوت,لە یابانیش  پارتی لیبراڵی  دەسەڵاتدار 48,21%ی دەنگەكانی  هێنایەوە وەلێ  61,08ی كورسیەكانی برد, پارت كۆمۆتۆی  هاوپەیمانی 1,5%ی دەنگەكانی هێنایەوە بەڵام و 6,24%ی كورسیەكانی بەدەست هێنا كە دەیكردە  29 كورسی لە كۆی 465كورسی پەرلەمانی ژاپۆن, بەڵام حیزبی شیوعی 9,02%ی دەنگەكانی هێنایەوە لە بەرامبەردا   تەنها 2,58%ی كورسیەكانی بردەوە ...... بەم شێوەیە دەبینین ریّژەی دەنگەكان لە گەڵ ئاستی نوێنەرایەتی هاوتا نابن, هەموو هۆكارەكەش  یاسای هەڵبژاردنی ئەو وڵاتانەیە, هەر بۆیە  لە  زۆربەی  ئەو وڵاتانە باسی شۆڕشی سیاسی ودیموكراسی راستەقینە و هەمواركردنەوەی یاسای هەڵبژاردن بۆتە بابەتی رۆژ.
بۆیە باشترە  یاسای  هەڵبژاردنی كوردستان دەستی لێنەدرێت  با خراو نەبێت, مافی دەنگدەر و پێكهاتەكان و نوی و بۆچونە جیاوازەكان پارێزراو بێت, تاكە شتێكی جوان لەم وڵاتەدا بمێنێتەوە,با  بە دوای دادپەروەری هەڵبژاردنەوەو پڕكردنەوەی كەلەبەرەكانی لیستی دەنگدەرانەوە بین  نەك تێكدنی ئەم یاسایە.

نوێترین نوسینەکانی عەلی مەحمود محەمەد