سودوو زیانەکانی دواخستنی هەڵبژاردن

وتار/ 08/09/2018 684 جار بینراوە

پارێزەر: لوقمان مصطفی صالح

سودوو زیانەکانی دواخستنی هەڵبژاردن  

پارێزەر: لوقمان مصطفی صالح

بڕیارە ڕۆژی ٣٠-٩-٢٠١٨، پڕۆسەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بەڕێوەبچێت، تا ئێستا کۆمسیۆن و حکومەتی هەرێم جەخت لە ئەنجامدانی هەڵبژاردن لەکاتی خۆیدا دەکەنەوە، هاوکات بەشێک لە لایەنە سیاسییەکان بەشێوەیەکی ناڕاستەوخۆ داوای دواخستنی پرۆسەکە دەکەن،  بۆیە بە بەگرنگی دەزانم سودوو زیانەکانی دواخستنی هەڵبژاردن بخەینەڕوو.
سودەکانی دواخستنی هەڵبژاردن:
هەڵبەتە  سودو قازانجی دواخستنی هەڵبژاردنی پەڕلەمانی کوردستان لە چاو زیانەکانی زۆرکەمە،تەنها ئەوەندەیە دەتوانیین بڵێین:-
- کۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەکان دەرفەتێکی زۆرتری لە بەردەست دەبێت بۆ پاککردنەوەی تۆماری دەنگدەران و کەم کردنەوەی کاری ساختەکاری.
- لایەنە بەشداربوەکانی هەڵبژاردن باشتر خۆیان ڕێکدەخەنەوەو وەک گۆڕین و یان لادانی ئەو پاێوراوانەی کە لایەنەکە بە دڵی نیە دوور بخاتەوە،
- چاو بە هاوپەیمانیەتیەکانیان دەخشێننەوە یاخود هاوپەیمانیەتیەکی نوێ درووست دەکەن.
- کۆمسیۆن بەهاوکاری دەزگا ئەمنیەکان ڕێوشوێنی تۆکمەتر و گونجاوتر بۆ سەرکەوتنی پرۆسەکە دەگرنەبەر.
لەگەڵ ئەم هۆکارانەشدا هەندێ لەو هێزو لایەنە سیاسیانە  پێیان وایە بارودۆخەكە گونجاونیە.. هەندێكیش ترسیان لە ئەنجامی هەڵبژاردنەکە هەیە.بیانوەکەشیان ئەوەیە کە کاتێکی کەم بەسەر ئەنجامی هەڵبژاردنی 12ی ئایاردا تێپەریوە، ئاسان نیە بتوانرێت هەم لایەنەكان و هاوڵاتیانیش بتوانن ئامادەبن بۆ هەڵبژاردنێكی دیكە.دەڵێن ئەستەمە بتوانرێت لەماوەی تەنها 7 مانگدا سێ هەڵبژاردن بەرێوە بچێ.هەر وەها كێشەی ناوخۆیی و نائامادەیی هەندێك لایەن بۆ هەڵبژاردنیش لەولاوە بوەستێ  و ترسی زۆریش لە بایكۆتی هاوڵاتیان بۆ هەڵبژاردن لە ئارادایە.                                                                                                                    بەڵام ،،هەموو ئەم قیل وقالانەی کەباسمان لێوەکرد تەنها بیانوون و بۆ خۆدزینەوەیە لە پرۆسەی هەڵبژاردن،کە زیانی ڕاستەوخۆی هەیە بۆسەر پرۆسەی سیاسی لەهەرێم لەلایەک و ساردکردنەوەی زۆرینەی هاوڵاتیان بە پرۆسەی هەڵبژاردن لەلایەکیتر.
زیانەکانی دواخستنی هەڵبژاردن:
بێگوومان زیانەکانی دواخستنی هەڵبژاردنەکان زیانی ئەبێ بۆ پرۆسەی دیموکراسی و دەستاودەستکردنی دەسەڵات، لەگەڵ ئەوەشدا ئەبێتە هۆی بێ بەشکردنی هاوڵاتیان لەمافی دەنگدان و هەڵبژاردن و خۆپاڵاوتن، زیانە گەورەکەشی ئەوەیە، کە لەو کاتەدا بۆشایی درووست دەبێت و پێشێلکاری یاسایی روودەدات و شەرعیەتی یاسا و پەڕلەمان و خودی حوکڕانیەکەش ئەکەوێتە ژێر پرسیارەوە.!............... بەشێک لەچاودێرانی سیاسی باروو دۆخەکە ئاماژە بۆ ئەوەشدەکەن مەترسی دواخستنی  هەڵبژاردنەکانی  پەرلەمانی کوردستان و سەرۆکی هەرێمی کوردستان لەگەڵ ئەوەی دەبێتە هۆی لەدەستدانی متمانە لەناو خۆی ووڵاتدا لەلایەن هاوڵاتیەکانیەوە بەهۆی دواکەوتنەکەیەوە ، هێندەی ئەوەش زیان بە ناوبانگی هەرێمی کوردستان دەگەینێت لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی.
دەرئەنجام:
ئاشکرایە،،لە هەموو ئەوکۆ مەڵگایانەی کە لەسەر سیستەمێکی درووست دام و دەزگاکانی بە دامەزراوەیی نەکراون،خاوەنی یاساو رێسایەکی پتەوو تەندرووست و نیشتمانی نین،هەمیشە هەڵبژاردن بە ئیفلیجی لەدایک دەبێت،بە مانا دروستەکەی نە بەرێوە دەچێت و نە ئەنجامێکی باشیشی لێ چاوەڕوان دەکرێت، هەمیشە لەم کۆمەڵگایانەدا قۆناغی بەر لە هەڵبژاردن  قۆناغێکی ناجێگیرو نا ئارامە، لەگەڵ خۆیدا جۆرێک لە دڵەڕاوکێ و بێ متمانەیی دێنێت و دامودەزگاکان جۆرێک لەئاڵۆزی و نارێکی و خراپ بەرێوەبردن بەخۆوە دەبینن، تا ئاستێک لە هەندێکیاندا مەترسی شەڕو پێکدادان دەکرێت و دوور نیە لە جیاتی دەستاودەستکردنی دەسەڵات وبەرێوەبردنی پرۆسەیەکی دێموکراسی بەکارهێنانی هێزو سەرکوتکردن و دیکتاتۆریەتی لێ بکەوێتەوە، زۆربەی وڵاتانی رۆژهەڵات لەم جۆرەن، بێشک کۆمەڵگای کوردیش  دابڕاونیە لەم کلتورە سەقەتە. ئەزموونی ئەو وڵاتانەی کە لەسەر بنەمای دێمۆکراسی بنیات نراون و بە پێچەوانەوە هەڵبژاردنەکانیان لە وادەی خۆیاندا بەڕێوەدەچن هەمیشە پێشەنگن لە ڕێزگرتن لە بنەماکانی مافی مرۆڤ و دەستاودەستکردنی دەسەلات،هەروەها خۆیان بە جێبەجێکاری گەڵاڵەکردنی فکر و هزری هەڵبژاردنەکان دەزانن کە لە لایەن دامەزراوە جیهانییەکانەوە پوختە کراوە، کە خۆی دەبینێتەوە لە هەڵبژاردنێکی (ئازاد، تەندروست و دادپەروەرانە) کە زامنی کۆمەڵگایەکی شارستانی هاوسەنگ بە مافی ڕەوای مرۆڤەکان پێوەری  بنە ماسەرەکیەکانی دیموکراسیەتە،دوا کەوتنی کاتی هەڵبژاردن لە ووڵاتانی پێشکەوتو دیموکراسی بوونی نیە مەگەر کارەساتێکی سرووشتی و هێزی لەڕادەبەدەر (قوە قاهرە)ببێتە ڕێگر لەبەردەم نەکردنی هەڵبژاردنەکاندا،
بەڵام مەخابن هەڵبژاردن لە هەرێمی کوردستان دواکەوتنی بووەتە نەریت،بەهۆی کێشمەکێشی لایەنە سیاسیەکان لەلایەک و سیاسەتی سازش کردن بە تایبەتی دوای شکستی ١٦ ئۆکتۆبەر بەرانبەر بەغدا لەلایەکیترەوە، بەوەش شەرعیەتی یاسا و پەڕلەمان تەنانەت حکومڕانیش نەک تەنها کەوتۆتە ژیر پرسیارەوە بەڵکو متمانەی لای هاوڵاتیەکانیشی لەدەستداوە. لە هەموو دونیادا وادەی هەڵبژاردن  لە سەر بنەمای  ڕێککەوتنە کە هەڵبژاردنەکان بە پێی ساڵ و ڕۆژ وتەنانەت کاتەکەش بە پێی یاسا بەڕێوە دەچێت ،پاشان هاووڵاتیان ڕوو لە سندووقەکانی دەنگدان دەکەن و نوێنەری متمانە پێکراوی خۆیان هەڵدەبژێرن ودەسەڵاتەکان دەستاودەست پێدەکرێن،تەنها لە هەرێمەکەی  ئێمە نەبێت بە درێژایی حوکمڕانیەکەی هیچ هەڵبژاردنێک لە کاتی خۆیدا نەکراوە و بووە بەنەریت ئەبێ هەردوا بکەوێت.
 لەهەر وڵاتێک کە ناکۆکی نێوان لایەنە سیاسییەکان کە دەگاتە بنبەست و قەیران درووست دەبێت بەتایبەتی لەسەر پرسە سیاسییەکان و پێکهێنانی کابینەی حکومەت، ئەوا پەنا بۆ هەڵبژاردنی پێشوەخت دەبەن گەرچی هەندێک جار ماوەیەکی کەمیش بەسەر هەڵبژاردەکەدا تێپەڕیبێت، بەپێچەوانەی ئەوانەوە لە هەرێمی کوردستان نزیکەی دوو ساڵە لایەنە سیاسییەکان ناکۆکن و پەرلەمانیش وەک پێویست نیە، بەڵام لایەنە سیاسییەکان نەک داوای هەڵبژاردنی پێشوەخت ناکەن، بگرە هەڵبژاردن لە وادەی خۆیدا ئەنجامنادەن و بە بیانووی جودا دوایدەخەن.

نوێترین نوسینەکانی پارێزەر: لوقمان مصطفی صالح