چ جۆره كۆمپیوته‌رێك بكرێن ؟کامیان باشترن؟
هەواڵی /
7/2/2020
2014 جار بینراوە
چ جۆره كۆمپیوته‌رێك بكرێن ؟کامیان باشترن؟
زانیاری ورد ده‌رباره هه‌موو به‌شه‌كانی كۆمپیوته‌ر
سەرەتا با تێبگەین کۆمپیوتەر چیە و پارچەکانی چین تاکو بزانین چ جۆرێک هەلبژێرین،چونکە ئەوەی جیاوازی لە نێوان لاپتۆپەکان دروست دەکات تەنها تایبەتمەندیەکەی ناویتیان نەک ئەو مارکەیەی کە دروستی دەکات
- بەشە سەرەکیەکانی کۆمپیوتەر لە ئەنجامدانی تاسک و کارو بار بریتیە لە:
پرۆسێسەر
رام
هارد
گرافیک کارد
جۆری شاشە
.
- بەشە لاوەکیەکان بریتین لە:
ماوس
کیبۆرد
بڵندگۆ
دیڤیدی رایتەر
دیزاین و شێوە
رەنگ
- بەشە لاوەکیەکان هەر کامێکیان بێت بۆ پرۆگرامەرێک هەمووی یەک جۆرە ئیش دەکات و هیچ جیاوازی نیە، واتا لێرە کێشەمان لەگەڵ بەشە لاوەکیەکان نیە
- با بێینە سەر بەشە سەرەکیەکان
1- رام
کاری رام ئەوەیە داتای داواکراوی ناو هارد لەخۆیدا خەزن دەکات بە شێوەیەکی کاتی
بۆ نمونە کە تۆ پرۆگرامێک دەکەیتەوە و کۆد دەنوسی، ئەو پرۆگرامە لەناو رام کار دەکات، ئەو کۆدانەی دەینوسی هەمووی لەناو رام زەخیرە کراوە بە شێوەیەکی کاتی، دوای ئەوەی کە کۆدەکانت سەیڤ دەکەی و بەرنامەکە دا دەخەی ئیدی کۆدەکان لەناو هاردەکە بە شێوەیەکی هەمیشەیی خەزن دەبن و پرۆگرامەکە و کۆدەکان لەناو رامەکە دەچنە دەرەوە.
واتا هەر پرۆگرامێک کە هەڵبێت ئەوا لەناو رام کار دەکات و هەر کاتێک پرۆگرامەکە داخرا لەناو رام نامێنێت، ئەو بەرنامانەی پێویستیان بە رام هەیە لە بەرنامەیەکەوە بۆ بەرنامەیەکەوە جیاوازە
بۆ نمونە
ڤیشوەل ستودیۆ وا باشترە رامت 8 گێیا بایت بێ، ئەگەر زیاتریش بێ باشترە
ئەندرۆید ستودیۆ وا باشترە رامت 8 بێ و زیاتر بێ باشترە
بۆ ئەدۆب پرێمەر نابێ رامت لە 8 کەمتر بێ، ئەگەر ڤیدیۆی فول ئێچ دی دروست بکەیت پێویستە رامت 16 بێ یان زیاتر، ئەگەر ڤیدیۆی فۆرکەی دروست بکەی وا باشترە 32 کەمتر نەبێ
بۆ کۆد بلۆکس و ئەوانەی سی پلەس پلەس و سی بەکاردێنن رام 8 گێگا زۆریشە
لە پرۆگرامینگدا بە گشتی 8 گێگا کێشەی نیە و بۆ
هەموو زمانەکان دەبێ و قورس نابێ
رامیش خێرایی هەیە، DDR2, DDR3, DDR4
لاپتۆپەکانی جینیرەیشن 7 و بەرەو سەرەوە زۆربەی زۆریان DDR4ن کە لە هەموویان خێراترە، رامی DDR5 هەیە بەلام لە ئێستادا تەنها لەسەر گرافیک کارد جێگیر کراوە.
ئەوە باسێکی رام بوو زۆر بە کورتی
2- پرۆسێسەر
ناوەندی چارەسەرکردنی زانیاری
ئەوە گرنگترین بەشە، ئەگەر ئەو بەشەت باش و بەهێز بێ بە گشتی زۆربەی پارچەکانیتر دەبێ باش و بەهێز بێ
بۆ کۆمپیوتەری لاپتۆپ و دێسکتۆپ دوو کۆمپانیای سەرەکی هەیە کە پرۆسێسەر دروست دەکەن
AMD & intel
باوترینیان لە کوردستان و عێراق بریتیە لە ئینتێل، کە لە رووی نرخەوە لە ئەی ئێم دی گرانترە زۆربەی کات
جۆرەکانی پرۆسێسەری ئینتێل بریتیە لە
Xeon
Core
Atom
Celeron
Pentium
Itanium
Quark
کامیان بۆ من باشە؟
لە بازاردا باوترینیان کۆر و سیلیرۆن و پێنتیۆمە
زیۆنیش زیاتر بۆ دیزاینەر و ئەو کەسانە باشە کە کاری گرافیک و ئیدیت دەکەن
سیلیرۆن تەنها بۆ ئۆفیس و کاری سادە باشە و کارەبایەکی زۆر کەمی پێویستە
ئەتۆم لە لاپتۆپی بچوکدا هەیە کە ئەویش بۆ کاری سادە باشە
پێنتیۆم بۆ کاری سادە باشە بەلام تۆزێک لە سیلیرۆن بەهێزترە، بۆ کاری پرۆگرامینگ باشە ئەگەر تەنها کۆد بنوسی بەلام ئەگەر ستودیۆیەکان بەکاربێنیت ئەوا باش نیە
باوترینیان کۆرە بە تایبەت لە رووی بازار و لە کوردستان
کۆر لە ئێستادا چوار زنجیرەی هەیە
Core i3
Core i5
Core i7
Core i9
Core X
Core M
هەر زنجیرەیەکیشیان چەند جۆرێکی هەیە
H
HQ
HK
U
MQ
M
T
QM
باوترینیشیان لە کوردستان U, H, HQ
جیاوازی ئێچ لەگەل ئێچ کیو ئەوەیە کە ئێچ کیو لە جینیرەیشنی 7 و بەرەو خوارەوەیە، لە جینیرەیشنی 8 و بەرەو سەرەوە دەبێتە ئێچ بە تەنیا، واتا تەنها ناوەکەی گۆردراوە
پرۆسێسەری جۆری U نرخیان زۆر هەرزانە و لایەنە باشیەکەیان ئەوەیە کە کارەبا کەم سەرف دەکەن، بۆ پرۆگرامەر زۆر باشە بەلام بۆ گەیمەر و دیزاینەر و ئەو کەسانەی کاری قورس دەکەن باش نیە
پرۆسێسەری جۆری H و HQ زۆر بەهێزن بەلام نرخیان گرانترە و بۆ هەموو جۆرە ئیشێک دەبن، زیاتر گەرم دەبن و کارەبایەکی زیاتر سەرف دەکەن.
چۆن بزانین پرۆسێسەرەکە جینیرەیشنی چەندە و ساڵی چەند دروستکراوە؟
هەموو پرۆسێسەرێک مۆدێل نەمبەری هەیە
بۆ نمونە پرۆسێسەری
Intel core i7-8750H
لە گووگل بنوسە
Intel core i7-8750H release date
پێت دەلێ سالی چەند دروست کراوە
بە هەمان شێوە بۆ ئەی ئێم دیش هەمان شت لە گووگل بنوسە و پێت دەڵی ساڵی چەند دروستکراوە
وە پرۆسێسەرێکی وەک intel core i5-8300H لە رووی خێراییەوە لە هەموو کۆر ئای حەوتێکی جینیرەیشن حەوت و بەرەو خوار بەهێزترە
وە تێگەیشتنێکی هەڵەش هەیە کە دەووترێ ئینتێل باشترە لە ئەی ئێم دی، بەلام لە ساڵی 2018وە تا ئێستا پێچەوانەکەی راستە
ئەوە باسی پرۆسێسەر بوو زۆر زۆر بە کورتی و بە سادەیی
3- هارد
هاردیش زۆر جۆری هەیە
کۆنەکان زۆر گرنگ نین بەلام نوێیەکان ئێستا باوترینیان دوو جۆری سەرەکین
HDD
SSD
ئێچ دی دی میکانیکیە و زۆر خاوە و بە بەربوونەوە و زەبر بەرکەوتن تێک دەچێ، ئەوەیان ئێستاش زۆر باوە چونکە نرخەکەی هەرزانە
ئێس ئێس دی باشترین جۆری هاردە و کە زۆر جۆری هەیە، باوترینیان
Sata
M.2
NVme
ئێن ڤی ئێم ئی لە ئێستادا باشترین و خێراترین و گرانترین هاردە لە لاپتۆپدا
ئەگەر لاپتۆپەکەت هاردەکەی ئێس ئێس دی بێ و کۆر ئای سێ بێ باشترە لە لاپتۆپێک کۆر ئای نۆ بێ و هاردەکەی ئێچ دی دی بێ
ئەگەر لاپتۆپەکەت بە هاردێکی ئێچ دی دی بە 50 چرکە دابگیرسێ ئەوا بە هاردێکی ئێس ئێس دی بە 10
چرکە دادەگیرسێ
هاردی ئێچ دی دیش خێرایی هەیە
5200RPM
7200RPM
10000RPM
15000RPM
بە هەمان شێوە ئێس ئێس دیش خێرایی هەیە، واتا مەرج نیە ئێچ دی دی هەموو وەک یەک بن و ئێس ئێس دی ئێن ڤی ئێم ئی هەموو وەک یەک بن
ئەوە باسی هارد بوو زۆر بە کورتی
4-گرافیک کارد
یان ناسراو بە کارت شاشە
سێ کۆمپانیای سەرەکی گرافیک کارد بۆ لاپتۆپ دروست دەکەن
Intel
AMD
Nvidia
گرافیک کاردیش دوو جۆرن
1-Integrated
ئەو جۆرە لە لایەن ئەی ئێم دی و ئینتێلەوە دروست
دەکرێ
زۆرجار پێی دەووترێ داخلی یان مُتَّصِل
کە هەموو کۆمپیوتەرێک دەبێ بە لایەنی کەم گرافیک کاردێکی داخیلی هەبێ لەناو پرۆسێسەرەکەدا.
ئەگەر تۆ گەیم و مۆنتاژ و ئیدیت و گرافیک و کاری دیزاین ناکەیت ئەوا گرافیکی داخیلی باشە بۆت
واتا بۆ پرۆگرامینگ هیچ پێویستت بە خارجی نیە
هی ئینتێل بە گشتی لە 128مێگا بایت و کەمترن
هی ئەی ئێم دی بە گشتی 512 مێگابایتن
2-Dedicated
ئەوەیان کە پێی دەووترێ مُنفَصِل یان خاریجی
واتا لە دەرەوەی پرۆسێسەر جێگیر کراوە
ئەوانەی ئەو جۆرە گرافیک کاردانە دروست دەکەن بۆ لاپتۆپ و دێسکتۆپ دوو کۆمپانیای سەرەکین
AMD
Nvidia
لێرە زیاتر نڤیدیا باوترە بەلام نرخەکەی لە ئەی ئێم دی گرانترە
جۆرە باوەکانی بریتین لە
GTX
RTX
Quadro
کوادرۆ بۆ وۆرکستەیشن و دیزاین زۆر باشە بەلام بۆ
یاری باش نیە
کوادرۆش زۆر جۆری هەیە کە هەندێکیان بە هەزارەها دۆلار دەفرۆشرێن
ئەوانەی بۆ یاری و کاری دیزاین دەبن بریتین لە GTX و RTX.
ئار تی ئێکس باشترە لە گی تی ئێکس لە رووی گرافیک و پیرفۆرمانسەوە و هەروەها پشتگیری لە کوالێتی HDR دەکات
وە هەروەها هەر گرافیک کاردێک قەبارەی هەیە، ئەو داتا و گرافیکەی کە دێتە سەر شاشەکەت سەرەتا دەبێ بە گرافیک کاردیشدا تێپەر ببێت، یاری وا هەیە کوالێتی فۆرکەی و ریسۆلیوشنی زۆر بەرزە، کە ئەو وێنانەی نیشانتی دەدات لە هەر چرکەیەک رەنگە قەبارەی هەبێ
جاری وا دەگاتە 5 گێگا لە یەک چرکەدا، ئەوکات دەبێ گرافیک کاردەکەی قەبارەی لە 6 گێگا کەمتر نەبێ، ئەگەر کەمتر بێ یاریەکە یان ئیشەکە لاگ دەکات و دەوەستێ چونکە توانای وەرگرتن و پەخش کردنی ئەو قەبارە زۆرەیەی نیە.
بەلام لە هەمان کاتدا گرافیک کاردیش خێرایی هەیە
بۆ نموونە
Nvidia GTX 1060 3GB
قەبارەکەی سێ گێگایە
بەلام خێراترە لە
Nvidia GTX 1050 4GB
ئەمەیان قەبارەکەی چوار گێگایە بەلام لە رووی نرخەوە هەرزانترە و هەروەها لە رووی خێراییەوە نزمترە لە 1060 3GB
گرافیک کارد پێویستی بە شەرحێکی زۆر زۆر هەیە
ئەوە زۆر بە کورتی باسمان لێوە کرد
5- شاشە
لە رووی قەبارەوە بە گشتی لاپتۆپی شاشە 15 ئینج باوترین و هەرزانترینن.
17 ئینج بۆ کارکردن خۆشە و چاو لەگەلی کەمتر ماندوو دەبێ لە رووی نرخەوە لە 15 ئینجەکە گرانترە
لاپتۆپی بچوک وەک 14 ئینج و 13 ئینج و بەرەو خوارەوە بۆ هەلگرتن ئاسانن و بێ کێشەترن، نرخیان هەرزانترە لە چاو 15 ئینج و 17 ئینج
بەلام ئەگەر پیرفۆرمانسی زیاتر بێ و مواسەفات بەرز بێ هەندێک جار نرخی زۆر زۆر بەرز دەبێ.
لاپتۆپیش هەیە لەمسە، بە دلنیاییەوە شاشە لەمسەکان لە رووی نرخەوە گرانترن
بۆ بزنس باشە بەلام بۆ کاری پرۆگرامینگ و گەیمینگ و دیزاین شتێکی پێویست نیە
لە رووی ریسۆلیوشنەوە باشترین شاشە فول ئێچ دیە
1080
لە پاشان ئێچ دی
720 کە لە رووی نرخەوە هەرزانترە
بۆ پرۆگرامینگ لەو دووە بەرزتر زۆر پێویست نیە چونکە نرخەکانیان زۆر گرانتر دەبن
پریسارە باوەکان
-دەستی دوو باشترە یان نوێ؟
ئەگەر نوێیەکە کوالێتی ئەمریکیە یان ئەوروپیە تەبعەن نوێ بکری باشترە لە دەستی دووەکە
- ئایا دەستی دوو هەرزانترە لە نوێ؟
هەندێک کات نەخێر، بە حوکمی ئەوەی دەستی دوو داواکاریەکی زۆرتری لەسەرە و ئینتاجی نیە هەندێکجار نرخەکەی لە نوێ گرانتر دەکەوێ.
- بۆچی دەستی دوو بکرم؟
ئەگەر لە نوێیەکە هەرزانترە و گرەنتی لەگەڵە بیکری خراپ نیە
- کام مارکە باشترە؟
وەکو مارکە هیچیان فەرقی نیە
وەک ووتمان هەموویان پارچەکانیان لەو کۆمپانیایە سەرەکیانە دەکرن کە باسمان کرد
- لاپتۆپی ئەپل بۆمن دەبێ؟
بە حوکمی ئەوەی سیستەمەکەی ماکە بۆ کەسی سەرەتا بە هیچ شێوەیەک بە کەڵک نایێ، بۆ کەسی پرۆفیشنال رەنگە باش بێ بەلام وەک نرخ لە هەموویان گرانترە و کەمترین سوود و خێراییشی هەیە لە چاو هەر مارکەیەکیتر.
بە هیوای سود
ئاماده‌كردنی : لیۆ خەواریزمی